دیابت گاهی پشت ابر!

شیوع دیابت بشدت رو به افزایش است و این بیماری، مادر بسیاری از بیماری‌هاست که ازجمله می‌توان به بیماری‌های قلبی ـ عروقی اشاره کرد که باعث سکته قلبی و مغزی و تنگی عروق تحتانی و در نتیجه قطع عضو می‌شود. بیماری دیابت باعث درگیری چشم و نارسایی کلیوی هم می‌شود و به همین علت، آموزش بیماران اهمیت پیدا می‌کند.

انواع دیابت را نام ببرید؟

دیابت نوع یک، نوع 2 و دیابت بارداری.

شایع‌ترین نوع آن کدام است؟

شایع‌ترین نوع دیابت، در 90 درصد موارد دیابت نوع 2 است که پس از 30 سالگی ایجاد می‌شود. البته در کودکان و نوجوانان هم شیوع این نوع دیابت رو به افزایش است. ارث و ژنتیک در آن نقش دارد، البته نه صددرصد. ژن‌های مسئول دیابت نوع 2 با شیوه زندگی ناصحیح، فعال می‌شوند. با شیوه زندگی صحیح، احتمال افزایش سن شیوع دیابت کمتر می‌شود و می‌توان وقوع آن را به تاخیر انداخت یا شدت آن را کم کرد.

اهمیت تشخیص زودهنگام دیابت در چیست؟

اگر بیماری زود تشخیص داده شود، یعنی قبل از بروز عوارض، بسیار مهم است، چون بسیاری از افراد زمانی متوجه می‌شوند که به علت نداشتن آگاهی از بیماری دیابت، با عوارض آن مراجعه می‌کنند. مثلا اگر هفت تا 10 سال از ایجاد بیماری بگذرد، بیمار ممکن است با تاری دید به چشم پزشک مراجعه کند و چشم پزشک با معاینه ته چشم، متوجه درگیری شبکیه می‌شود و آزمایش قند خون را پیشنهاد می‌کند.

درباره دیابت نوع یک توضیح دهید.

این بیماری در میان کودکان و نوجوانان و گاه نیز در سنین بالا رخ می‌دهد. بیماری خود ایمن است. ویروس وارد بدن می‌شود و سلول‌های ایمنی، وارد عمل شده، سلول‌های سازنده انسولین را تخریب می‌کنند و انسولین هم ساخته نمی‌شود. زمینه ارثی نیز ندارد.

دیابت بارداری چگونه ایجاد می‌شود؟

دیابت بارداری در هفت درصد زنان کشور ما در نیمه دوم بارداری ایجاد می‌شود و تشخیص آن از طریق آزمایش خون ممکن است، اما علائم بالینی ندارد و زنان باردار در هفته 24 تا 28 بارداری، باید از نظر این نوع دیابت بررسی شوند.

قند خون طبیعی باید در چه اندازه باشد؟

قند خون بعد از هشت ساعت ناشتایی، باید زیر صد میلی‌گرم در صد سی‌سی خون باشد. اگر میزان آن بیش از 125 باشد و دو بار آزمایش آن را تایید کند، بیماری دیابت ثابت می‌شود. البته بین 100 تا 125، پیش دیابت یا دیابت نهفته تلقی می‌شود. این افراد،‌ مستعد ابتلا به دیابت هستند، یعنی افرادی که پیش دیابت دارند، احتمال ایجاد فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی ـ عروقی در آنها بیشتر است. این افراد باید مراقب فشار خون، بیماری‌های قلبی، عروقی، چاقی، اضافه وزن، چربی خون بالا و بی‌تحرکی باشند.

افراد باید از چه سنی قند خون ناشتا را کنترل کنند؟

اگر عوامل خطری را که ذکر شد، ندارند، بعد از 45 سالگی باید هر سه سال قند خون را چک کنند، اما اگر عوامل خطری که ذکر کردیم، وجود دارد، هر زمان که به پزشک مراجعه می‌کنند، یعنی سالانه باید قند خون ناشتا را چک کنند. عوامل خطر عبارتند از چاقی، اضافه وزن، زمینه ارثی و ژنتیک، فشار خون بالا، چربی خون بالا، سابقه دیابت بارداری، سابقه داشتن نوزاد با وزن بالای چهار کیلوگرم، سابقه تخمدان پلی‌کیستیک، زندگی بی‌تحرک و زندگی پراسترس.

به کسی که قند خون بالا ندارد، اما بعد از خوردن خوراکی شیرین بدحال می‌شود، چه توصیه‌ای دارید؟

این فرد باید قند خون دو ساعته را در آزمایشگاه اندازه‌گیری کند. اگر قند خون بالای 200 باشد، دیابت دارد و اگر زیر 140 است، دیابت ندارد، اما باید از مصرف خوراکی‌ها یا شیرینی‌های خالص پرهیز کند. اگر قند خون بین 140 تا 200 است، دیابت نهفته دارد.

دکتر سیدمحسن خوش‌نیت - فوق‌تخصص بیماری‌های غدد