روغن پالم چقدر می‌تواند خطرناک باشد؟!

سال‌هاست از این ماجرا گذشته و این روزها کمتر کسی است که دنبه را برای مصارف گوناگون آب کند و در غذا بریزد و کفشش را با آن ضد آب کند و ترک پا را با آن بهبود دهد و... اما قضیه روغن‌ها همچنان همان است که در قدیم بود. چند سال پیش بود که ناگهان قضیه‌ای با عنوان روغن پالم سر و صدایش بلند شد و بگیر و ببندی راه افتاد که‌ای مردم، چه نشسته اید که تولید‌کنندگان صنعتی به شما دروغ گفته‌اند و شیرها و لبنیات پرچربی که تا‌کنون می‌خوردید، روغن پالم دارد و چربی‌شان از آنِ شیر نیست و مضر است و گاه می‌گفتند این روغن پالم برای امور صنعتی استفاده می‌شود و گاه می‌گفتند مقدار کمِ آن در همه جای دنیا خوراکی است و زیادش صنعتی. حتی خودم در تاکسی شنیدم که راننده محترم می‌گفت، روغن پالم را برای روان کردن موتور خودرو استفاده می‌کند و این از خدا بی‌خبرها آن را در شیر می‌ریزند و هم می‌زنند و به خورد ما می‌دهند. برای همین است که سونامی سرطان در کشور ایجاد شده و سایرین هم سری به تائید تکان می‌دادند!

ماجرا آرام آرام تمام شد و آرام گرفت تا همین چند هفته پیش در سفر رئیس جمهور به مالزی شنیدیم که قرارداد خرید روغن پالم نوشته شده و روغن پالم تازه به ایران می‌آید. برای چه؟ لابد برای مصرف در صنایع لبنی یا شاید برای روان‌سازی موتور خودروهایمان!

بیایید این قصه خاطرات را کنار بگذاریم. روغن پالم چیز عجیب و وحشتناکی نیست؛ روغنی است که از هسته نخل روغنی استحصال می‌شود. به همین سادگی! مثل روغن هسته انگور یا روغن بادام و... بنابراین روغنی است که منشا گیاهی دارد، اما آنچه این روغن را ویژه و مورد توجه می‌کند، نخست مصارف چندگانه آن است. مثلا از روغن پالم نوعی سوخت گیاهی تولید می‌شود که بهره سوختی نسبتا خوبی دارد و شاید در آینده به جای بنزین یا سایر مواد سوختی بتوان آن را به شکل عمده مصرف کرد! اما این نباید مارا گول بزند. روغن پالم واقعا خوراکی است. سال‌های سال است که از این ماده برای پخت و پز در مناطق استوایی استفاده می‌شود و دست بر قضا مثل تمام روغن‌های گیاهی کلسترول ندارد. چه از این بهتر؟! شما با روغنی طرف هستید که کلسترول ندارد. بله واقعا عالی است، اما این قدرها هم سالم نیست. این روغن در دمای معمولی (دمای اتاق) نیمه جامد است؛ یعنی چربی ترانس آن زیاد است و این برای قلب شما ضرر دارد. چربی ترانس (چربی‌های اشباعی) خطر بیماری‌های قلبی ـ عروقی را افزایش می‌دهد. البته یادمان نرود که چربی‌های حیوانی (دنبه و چربی شیر ) نیز همین‌طور هستند. بنابراین افزودن روغن پالم به لبنیات از این منظر فرقی با روغن‌های حیوانی طبیعی موجود در شیر و سایر لبنیات ندارند و به عبارت دقیق‌تر، ریسک بیماری بالاتری برای شما ایجاد نمی‌کند.

پس چه چیزی در روغن پالم بود که این همه سر و صدا به پا کرده بود؟ اگر از گمانه‌زنی‌ احتمالی سیاسی و اقتصادی بگذریم، آنچه مهم است به جریان صحیح اطلاعات برمی‌گردد. وقتی در لبنیات پرچرب از روغن پالم استفاده می‌کنند، الزاما و براساس حکم قانون و اخلاق باید ذکر شود که چربی آن محصول لبنی از روغن پالم است و نه از آنِ خودِ شیر. به عبارت دیگر، شما به عنوان مصرف‌کننده باید این را بدانید و این حق شماست که بدانید و انتخاب کنید.

لبنیاتی که با روغن پالم چرب شده و قوام یافته، بیشتر از آن چیزی که چربی خودِ شیر برایتان ضرر دارد، مضر نیست. هردوی این چربی‌ها کلسترول خوبتان را کم می‌کند و کلسترول بدتان را بالا می‌برد و هردوی آنها ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی ـ عروقی را افزایش می‌دهد، اما شما باید بدانید کدام‌یک را مصرف کرده‌اید. باید بدانید دشمنتان کدام‌یک بوده، روغن پالم یا چربی حیوانی؟

دکتر محمدرضا نوروزی

میکروبیولوژیست و مروج علم