اقتصاد سبز، حلقه مفقوده صنعت گردشگری

امروزه کارآفرینان بین‌المللی صنعت گردشگری مانند دیگر صنایع روز دنیا نگاهی سبز به این حوزه دارند و اقتصاد سبز نقش مکمل در این صنعت را ایفا می‌کند.

در نگاه نوین به گردشگری، تامین منابع با کمترین میزان تخریب به محیط‌ زیست و مدیریت آب، پسماند، حمل و نقل، انرژی و حتی معماری بر پایه ملاحظات زیست بومی مورد توجه قرار می‌گیرد.

با این رویکرد، توسعه در حوزه گردشگری نه ‌فقط منافاتی با حفاظت از محیط‌زیست ندارد بلکه رشد یا ارتقای کیفیت در این صنعت می‌تواند به سود محیط‌زیست ارزیابی شود.

به عبارت دیگر اقتصاد مبتنی بر ارزش‌های زیست بومی علاوه بر کاهش هزینه‌ها، باعث بهبود کیفیت در فرآیند درجه‌بندی ملی این صنعت از منظر توسعه پایدار و افزایش ضریب نفوذ در بازارهای جهانی خواهد شد.

گرچه این رویکرد شامل تمام انواع فعالیت‌های گردشگری می‌شود‌، اما سازمان جهانی گردشگری در گزارش اخیر خود از افزایش حدود 50 درصدی گردشگران طبیعی در جهان خبر می‌دهد.

با توجه به ظرفیت‌های کم نظیر طبیعی و قرار گرفتن در تقاطع اقلیم‌ها و فرهنگ‌های شرق و غرب، ایران می‌تواند با بهسازی سخت‌افزاری و نرم افزاری و ظرفیت سازی منابع انسانی با رویکرد زیست بومی، گردشگری سبز را به‌عنوان یک فرصت ویژه کارآفرینی مورد توجه قرار دهد.

توسعه زیرساخت‌های گردشگری، اقامتی و پذیرایی با رویکرد اقتصاد سبز، انحصارزدایی، اصلاح مقررات کم فایده ولی پر هزینه، رفع موانع غیراقتصادی و اعتماد به بخش خصوصی برای ترویج، توسعه و نظارت، موفقیت این صنعت را به شکل تصاعدی تضمین خواهد کرد.

تجربه جهانی اثبات کرده که با اقدامات کوتاه مدت و میان مدت می‌توان بر سختی‌های آغازین و مشکلات ناشی از کمبود توان کارشناسی در این زمینه غلبه کرد.

کمبودهایی که حتی در حوزه گردشگری اروپا نیز محسوس است، ولی کارشناسان اتحادیه اروپا با تشکیل کارگروه‌های فنی با تشخیص نقاط ضعف هر کشور توصیه‌هایی را برای رفع کاستی‌ها ارائه کرده‌اند البته لازمه تحول در این بخش تعامل موثر دستگاه‌های حاکمیتی و نظارتی با تشکل‌های مرتبط در جهت ظرفیت‌سازی و بازتعریف معیارهای گردشگری با رویکردهای روزآمد است.

اخلاق‌مداری و رعایت حقوق محیط‌ زیستی در گردشگری بر پایه اقتصاد زیست بومی، می‌تواند جایگاه این صنعت را در مولفه‌های توسعه‌ای کشور به یک فرصت آفرین تبدیل کند.

دکتر اصغر محمدی‌فاضل - کارشناس محیط‌زیست