تعطیلی ارکستر ملی ایران و خواب‌گردی مدیران

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از فارس چندی پیش علی‌اکبر قربانی از اعضای شورای فنی ارکستر ملی و مشاور فرهاد فخرالدینی در گفت‌وگو با فارس، از استعفای مدیر هنری و رهبر ارکستر ملی ایران خبر داد. انتشار این خبر واکنش‌های بسیاری را در پی داشت و فرهاد فخرالدینی هم طی مصاحبه‌هایی از دلایل کناره‌گیری‌اش و وضعیت نابسمان ارکستر ملی و وعده‌ وعیدهای پرشمار محقق نشده، سخن گفت.

اما برخلاف همیشه علی مرادخانی معاون امور هنری وزیر ارشاد به این اتفاق واکنش نشان داد و در مصاحبه با رادیو تهران گفت: «اینها مورد احترام همه ما هستند و ما انتظار داریم با ما همکاری کنند که ان شا الله این اتفاق خوب بیفتد. مهم این است که یک نوع ساماندهی در ارکسترها وجود دارد و کارهای خوبی دارد می‌شود ما باید به صورت همگن کار را اداره کنیم. امیدوارم این نوع مدیریت در آینده بتواند جواب بدهد. اولویت ما این است که از دوستانی مثل آقای فخرالدینی استفاده کنیم. در حوزه هنر ممکن است هر از گاهی یکسری مباحث پیش آید؛ کما این که در ارکستر سمفونیک نیز شاهد این دست اتفاقات بودیم. ما مشکل خاصی با این دوستان نداریم و حتی از حضورشان استقبال می‌کنیم. به هر حال در حوزه هنر تعداد افراد مبرز زیاد نیست و باید از وجود همه آنها استفاده کرد.»

مرادخانی در این گفت‌و‌گو به این نکته اشاره می‌کند که «یک نوع ساماندهی در ارکسترها وجود دارد.» شاید تعریف «ساماندهی» از منظر معاونت هنری وزارت ارشاد کمی متفاوت با تعریف رایج این واژه باشد! با این تعریف باید گفت در حال حاضر وضعیت ارکستر ملی طوری «ساماندهی» شد تا این ارکستر در هشت ماه گذشته اجرایی در تهران نداشته باشد! یا با «ساماندهی» که در مدیریت و وضعیت ارکسترها اتفاق افتاد، هر دو مدیر هنری ارکستر سمفونیک و ملی، عطای کار با ارکستر را به لقایش بخشیدند و استعفا را بهترین چاره دیدند! یا شهرداد روحانی با نامه‌ای که بر علیه علی‌رهبری به وزیر ارشاد نوشت، وضعیت را طوری «ساماندهی» کرد که رهبر ارکستر سمفونیک تهران شود!

ارکستر ملی ایران هم اکنون هشت ماه رسما تعطیل است؛ ارکستر سمفونیک تهران نیز به دوران سابق بازگشته و از کیفیت آن به طور محسوسی کاسته شده، این ارکستر ارکستر وقتی همزمان با روی کارآمدن دولت جدید فعالیتش را از سر گرفت، با اجراهای خود موفق شد استانداردهای گروه‌نوازی و صدادهی را در بین گرو‌ه‌ها و ارکسترهای ایرانی به طور قابل ملاحظه‌ای ارتقا دهد اما در اجراهای اخیر ارکستر سمفونیک خبری از کیفیت نیست و هر از چندگاهی اجرایی نیم‌بند برای خالی نبودن عریضه روی صحنه می‌رود.

امروز معاون امور هنری ارشاد در حالی می‌گوید «کارهای خوبی دارد می‌شود» که علی رهبری به بدترین شکل ممکن از ارکستر سمفونیک جدا شد و خطاب به رییس جمهور نوشت: «در دوران تبلیغات انتخابات رییس جمهوری، من هم مانند بسیاری از ایرانیان دور از وطن لذت بردم از اینکه جناب‌عالی قول دادید ارکستر‌ها را دوباره باز می‌فرمایید، کار‌ها را‌‌ رها کردم و تصمیم گرفتم بعد از سال‌ها دوری از وطن و کار در کشور‌های دیگر به‌عنوان مدیر هنری ارکستر سمفونیک تهران برای بهبود وضع این ارکستر تلاش کنم، غافل از اینکه صحبت شما واقعاً سمبولیک بوده و بیشتر جنبه تبلیغات فرهنگی داشته و دولت شما هیچ‌گونه آمادگی برای این کار به‌خصوص از نظر مدیریت نداشته است.»

فرهاد فخرالدینی هم بعد از استعفاش گفت: «من نمی‌دانم این همه مشکل که ارکستر ملی با آن مواجه است چه معنی دارد. اصلاً از نظر آقایان ارکستر خوب چه معنی دارد که این‌گونه با آن بدرفتاری و نامهربانی می‌کنند. من دیگر نمی‌دانم چه حرفی را باید در زمینه ارکستر ملی بازگو کنم و فکر می‌کنم در این مجال بهتر است به آقایان بگویم هر کاری که دوست داشتید با ارکستر موسیقی ملی انجام دهید.»

ارکسترهای دولتی بنابر اعلام معاونت هنری وزارت ارشاد دارای ردیف بودجه از مجلس شورای اسلامی شده‌اند. اما حال سوال این است که سرنوشت بودجه‌ای که برای ارکستر تعطیل ملی و نیمه تعطیل ارکستر سمفونیک اختصاص یافته، چه می‌شود؟ آیا معاونت هنری ارشاد برای ارکسترهایی که فعالیت نمی‌کند هم بودجه دریافت می‌کنند؟ آیا نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی بر هزینه‌کرد معاونت هنری وزارت ارشاد نظارت دارد؟

از طرفی فارغ مسائل عدیده که پیرامون ارکسترها وجود داشته و دارد، سوال اساسی‌تر این جاست که چرا معاونت هنری در قبال مسائل مالی شفاف نیست؟ چرا وقتی حرف از بودجه و هزینه‌کرد و ... می‌شود، هیچ کس پاسخگو نیست؟ چرا کسی از درآمدهای معاونت هنری حرفی نمیزند؟ چه اتفاقی برای درآمدهای معاونت هنری از معبرهایی چون اجاره سالن‌ها و .... می‌افتد؟ اصرار بر درآمدزایی معاونت هنری بر کسی پوشیده نیست، احداث کافه‌ها اطراف و اکناف سالن‌های تحت مدیریت و بهره‌های صرف اقتصادی از سالن‌های ملی مثل تالار وحدت –که به تازگی انتشار تصاویر صندلی‌های شکسته این تالار نگرانی‌های اهالی هنر را درباره وضعیت این مکان تاریخی و ارجمند دو چندان کرده است- نشان دهنده نوع نگاه اقتصادی و نه فرهنگی مدیران است.

«کارهای خوبی دارد می‌شود» جمله کلیدی است که معاون امور هنری همواره از آن سخن گفته اما بعد از گذشت سه و سال و اندی شاید اهالی هنر دوست نداشته باشند دیگر «کارهای خوبی انجام شود»! شاید الان همه اهالی هنر اتفاق نظر داشته باشند تا «هیچ کار خوبی انجام نشود» تا شاید هنر این سرزمین بیش از این آسیب نبینید! چرا که در دوران «کارهای خوب» تقریبا همه مدیران زیر مجموعه معاونت هنری (نمایشی-موسیقی-روابط عمومی-مدیران هنری ارکسترها و...) استعفا دادند، در دوران «کارهای خوب» تالار وحدت دورانی را تجربه کرد و می‌کند که معیار سنجش هنرمندان برای اجرا در آن تنها و تنها اسکناس است و بس، در دوران «کارهای خوب» جشنواره موسیقی مقاوت تعطیل می‌شود، در دوران «کارهای خوب» یک روز هم آب خوش از گلوی ارکسترها پایین نمی‌رود، در دوران «کارهای خوب» جشنواره موسیقی فجر بی‌تکلیف می‌ماند، در دوران «کارهای خوب» تئاتر شهر کماکان در دست تعمیر می‌ماند! در دوران «کارهای خوب» تابلوهای ارزشمند به سرقت می‌روند و مجسمه‌ها غیب می‌شوند! در دوران «کارهای خوب» گنجینه موزه نمناک هنرهای معاصر در بدترین شکل ممکن نگهداری می‌شوند، در دوران «کارهای خوب» تمام هنر، فوت کردن شمع تولد می‌شود و حضور مشتقانه در مراسم‌های تدفین و گرفتن عکس‌های یادگاری!