آزمون و خطای مدیریت شهری در پیاده راه سازی

در تعریف پیاده راه، معانی مختلفی نوشته شده است. فصل مشترک همه این معانی مسیری است که در آن تسلط کامل به عابر پیاده داده شده است؛ پیاده‌های پیاده راه شهریور اما مدت‌هاست از تغییر کاربری این خیابان ناراضی‌اند. این نارضایتی به گوش اعضای شورای شهر تهران هم رسیده و ابوالفضل قناعتی، عضو هیأت‌رئیسه شورای شهر تهران هم بارها آن را شنیده و حتی در بازدیدهای میدانی از منطقه پای حرف‌ها و درد دل‌های ساکنان محله نشسته است. اتفاقی که باعث شده قناعتی از بازگشایی مجدد بخشی از این پیاده راه خبر بدهد و به جام‌جم بگوید: براساس بررسی‌هایی که در این مدت روی این پیاده راه انجام شد و با توجه به سیل بی‌شمار اعتراضات مردمی، در نهایت شورا تصمیم گرفت قسمتی از پیاده‌راه را بازگشایی کند. در حال حاضر ماموران راهنمایی و رانندگی در حال نصب المان و تابلوهای راهنمایی در این قسمت از پیاده راه هستند و امیدواریم حداکثر تا یک ماه دیگر این مسیر مجدد به روی مردم باز شود.

طرحی که پیوست نداشت!

بازگشایی مجدد مسیری که پیاده راه شده، البته کار راحتی نیست. مسیری که در روزهایی که پیاده راه بوده مبلمانی شهری متناسب برای استفاده پیاده‌ها پیدا کرده و با ایجاد ساخت و سازهایی مانند آبنما، باغچه، سنگفرش و... از روال سابقش تغییر شکل داده است. حالا با تصمیمی که بر بازگشایی مجدد این مسیر گرفته شده باید دوباره همه این فضاها به حالت قبلی یا حالتی مناسب برای عبور وسایل نقلیه در آید. اتفاقی که قطعا با صرف هزینه همراه خواهد بود. قناعتی در این ارتباط می‌گوید: مسائل و رویدادهای شهری در سطح تهران اگر در راستای برنامه پنج ساله اول یا دوم در شهر اجرایی شوند قاعدتا مشکل ساز نمی‌شوند، چراکه پیشنهاد این طرح‌ها در قالب لایحه به شورا آمده و در کمیسیون‌ها مطرح و بررسی شده و با نظر تخصصی کمیته‌های زیرمجموعه به تصویب رسیده و برای اجرا به شهرداری ابلاغ شده است. تفاوت اصلی این پروژه‌ها این است که تمام پیوست‌هایی که در قبال اجرای پروژه برشهر وارد می‌شود مدنظر قرار می‌گیرد؛ برای مثال پیوست‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، ترافیکی و... .

عضو هیأت‌رئیسه شورای شهر تهران در توضیح بیشتر می‌گوید: اگر پروژه‌ای پیوست اقتصادی داشته باشد حتما به توجیه اقتصادی‌اش توجه شده، اگر پیوست اجتماعی داشته باشد حتما باید معضلات اجتماعی را حل کند نه این که خودش به یک معضل اجتماعی تبدیل شود. اما شهرداری تهران اجرای برخی پروژ‌های شهری را خود و بدون اطلاع شورای شهر انجام می‌دهد که نتیجه این اتفاق به وجود آمدن هزینه‌هایی برای شهر است که پروژه پیاده راه‌سازی خیابان هفده شهریور یکی از نمونه‌های بارز آنهاست که به دلیل لحاظ نکردن پیوست‌های اجتماعی، اقتصادی و...، مشکلات زیادی را در این محدوده برای شهروندان به وجود آورده و در نهایت هم تصمیم بر این شد فعلا بخشی از آن اقدامی که انجام شده در قالب پیاده راه به شکل اول خودش بگردد.

قناعتی در توضیح دلایل این تصمیم می‌گوید: با بررسی‌هایی که صورت گرفت بخصوص درباره مشکلاتی که برای کسبه و مردم در حوزه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی و... به وجود آمده بود، این تصمیم گرفته شد. برای مثال قرار بود این پیاده راه به محلی برای تردد شهروندان تبدیل شود، اما باعث تجمع افراد بزهکار و معتاد و... شد. از نظر ترافیکی هم مشکلات زیادی به وجود آورده و خیابان‌های فرعی حکم خیابان‌های اصلی را پیدا کرده‌اند. یعنی جمیع این مشکلات که می‌بایست در یک پروژه قبل از اجرا حتما به عنوان پیوست مدنظر قرار می‌گرفت و درباره‌اش تحقیق و تفحص می‌شد، در پروژه پیاده راه‌سازی خیابان هفده شهریور مدنظر قرار نگرفته بود.

عضو هیأت‌رئیسه شورای اسلامی شهر تهران در ادامه تاکید می‌کند: متاسفانه برخی پروژه‌ها در شهرداری دقیقا مصداق همان بحث آزمون و خطاست؛ پروژه‌هایی که باعث شده ضرر و زیان به منافع مردم و بیت‌المال وارد شود.

انتظاری که برآورده نشد!

پیاده راه‌ها ابزاری برای فعالیت‌های جمعی بخصوص در ارتباط با اقتصاد شهری، کیفیت محیطی و سلامت اجتماعی‌اند، این تعریفی است که علیرضا سرحدی، کارشناس مسائل شهری و عضو سابق هیأت مدیره انجمن مهندسان در توضیح پیاده راه به ما می‌دهد. تعریفی که نشان می‌دهد ارتقای کیفیت زندگی اولین بهانه ایجاد هرنوع تغییر در ساختار و فضای شهرهاست. انتظاری که با پیاده راه شدن 1250 متر از مسیر 6300 متری خیابان هفده شهریور برآورده نشد. این کارشناس شهری با اشاره به این که در مدیریت شهری تهران نگاهی جامع و کلان نسبت به شهر وجود ندارد، می‌گوید: وقتی مدیریت شهری می‌آید یک راه و یک گذر را به پیاده راه تبدیل می‌کند، باید این مساله و تبعاتش را در بُعد کلان دیده باشد، باید بررسی کرده باشد عبور و مرور ماشین‌ها و تردد پیاده‌ها و در مجموع جریان زندگی شهری در این منطقه بعد از اجرای این تصمیم چه شکلی خواهد یافت؟ باید توجه شود اصلا اصل پیاده راه‌سازی در این منطقه ضرورت دارد یا نه؟! متاسفانه در این پروژه به نظر می‌رسد هیچ‌کدام از موارد مدنظر قرار نگرفته است.

آزمون و خطای مدیریت شهری در پروژه‌های اینچنینی، مورد توجه این کارشناس شهری هم قرار می‌گیرد، بخصوص وقتی می‌گوید: قبل از اجرای پروژه‌های مختلف شهری، قاعده بر این است که بررسی شود و مهندسان مشاور به مساله ورود پیدا کنند و ببینند اتفاقی که قرار است در این محدوده بیفتد، چه آسیبی به فضاهای مجاور خواهد زد و تا چه شعاعی با فضاهای کناری تداخل پیدا خواهد کرد. متاسفانه وقتی این بررسی‌ها قبل از اجرا انجام نمی‌شود، در درجه اول هزینه‌های زیادی به شهر و شهروندان تحمیل می‌شود و در درجه دوم سود و نتیجه اجرای این پروژه به شهر و مردم بر‌نمی‌گردد. نتیجه هم این است که در مجموع، رفت و آمد در فضاهای شهری، روز‌به‌روز سخت‌تر می‌شود چه برای پیاده‌ها و چه برای سواره‌ها.

اظهارنظرهای مسئولان درباره یک پیاده راه 1250 متری

اقبال شاکری، عضو کمیسیون عمران شورای شهر تهران: خیابان هفده شهریور به آزمایشگاه مدیریت شهری تبدیل شده و اجرای طرح‌های مقطعی و کوتاه‌مدت در این خیابان ناموفق بوده است. وقتی مردم نتیجه یک طرح را نفهمند و زندگی‌شان دچار تغییرات گسترده شود به هر جایی شکایت می‌برند وقتی در شورا به نتیجه نرسند به مجلس می‌روند اگر در مجلس هم به پاسخی نرسند به قوه قضاییه و... مراجعه می‌کنند تا سرانجام مسئولی به مشکل آنها رسیدگی کند. 8 خرداد 94

حسین طلا، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی: حتی اگر تنها کسبه هم از این موضوع ضرر کرده باشند، باید به فکر حل مشکلات آنها بود. این کسبه قانونا جواز گرفتند، در حال کسب روزی حلال هستند و نباید آنها را جدا از اهالی محل دانست. در این جلسه‌ای که در مجمع نمایندگان با حضور نمایندگانی از سکنه منطقه برگزار شد هم مشکلاتی مطرح شد. فقدان دسترسی به کوچه‌ها، محدود شدن ورود آمبولانس، آتش نشانی و نیروهای امدادی به کوچه‌ها، تاریکی خیابان و تبدیل شدن محل به پاتوق معتادان مشکلاتی بود که آنها در این جلسه عنوان کردند؛ مگر این که مردمی که با ما صحبت می‌کنند، با مردمی که آنها ادعا دارند، تفاوت کند. 10 خرداد 94

رحمت‌الله حافظی، رئیس کمیسیون محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر: من معتقدم اینجا پیاده راه نیست، بلکه شرمنده راه است و باید هرچه سریع تر بازگشایی شود. برای اجرای این طرح، میلیاردها تومان از جیب مردم هزینه شده، سوال اینجاست که چه کسی مجوز آن را داده است. تنها خروجی این طرح، ایجاد سازه‌های بی‌محتوا، ناخوشایند و اختلال در زندگی روزمره مردم است. 4 اسفند 94

مجتبی شاکری، عضو شورای شهر: نمی‌شود به زور محیطی را از فضای کسب و کار به راسته فرهنگی بدل کرد. الان راسته‌ای درست کرده‌ایم که امنیت آن را کاهش داده و نارضایتی‌ها را بالا برده ایم. دست معتادان را باز گذاشته ایم و هیجان و تردد از این راسته از بین رفته است. درحالی که اگر مطالعه با پیوست صورت می‌گرفت و همه شرایط دیده می‌شد، به یقین امروز با این مشکلات روبه رو نبودیم. 16 شهریور 95

سرهنگ حسن عابدی، جانشین رئیس پلیس راهور تهران بزرگ: هنوز زیرساخت‌های ترافیکی پیاده راه هفده شهریور فراهم نشده و مقدمات بازگشایی این معبر آماده نیست، لذا بازگشایی این پیاده‌ راه بدون فراهم شدن این مقدمات و زیرساخت‌ها ممکن نیست و هنوز بررسی‌های کامل از نظر مهندسی و ترافیکی برای بازگشایی پیاده‌ راه هفده شهریور تکمیل نشده و بازگشایی این معبر تا کامل شدن این فرآیند امکان ‌پذیر نخواهد بود. 23 شهریور 95

مینا مولایی

جامعه