مکمل‌های ویتامینی را چقدر می‌شناسید؟

امروزه افزودن برخی ریز‌مغذی‌ها به مواد غذایی به یک برنامه ملی برای ارتقای سلامت عمومی تبدیل شده است. به عنوان مثال در کشور ما در حال حاضر ید به نمک، آهن و اسیدفولیک به آرد و ویتامین Dبه بعضی از محصولات لبنی افزوده می‌شود. ذخیره بعضی ویتامین‌ها مانند B12 و ویتامین A در بدن قابل توجه است، در حالی که ذخیره فولات (شکلی از ویتامین B9) و تیامین (ویتامین B1) به مراتب کمتر است.

ویتامین‌ها به دو گروه ویتامین‌های محلول در چربی شامل ویتامین‌های E، D، A ، K و ویتامین‌های محلول در آب شامل ویتامین‌های C (اسید اسکوربیک) B1 (تیامین)، B2 (ریبوفلاوین)، B3 (نیاسین یا نیکوتینیک اسید)، B5 (پانتوتنیک اسید)، B6 (پیریدوکسین )، B7 (بیوتین)، B9 (اسید فولیک) و B12 (سیانوکوبالامین) هستند. ویتامین‌های محلول در چربی قابلیت ذخیره در بدن برای مدت طولانی را دارند، در حالی که ذخیره اغلب ویتامین‌های محلول در آب معمولا در بدن سریع‌تر به پایان می‌رسد. نکته‌ای که اغلب به آن توجه نمی‌شود این است که هم کمبود و هم افزایش مصرف ویتامین‌ها می‌تواند منجر به بیماری شود. بهترین منبع برای به دست آوردن ویتامین‌ها غذاها هستند.

در جدول زیر عملکرد اصلی تعدادی از ویتامین‌ها ذکر شده است.

ویتامین‌ها در طیف عمده ویتامین A و D وجود دارند. ویتامین E در روغن‌ها و دانه‌های گیاهی، ویتامین K در سبزیجات با برگ سبز، ویتامین C در فلفل، گوجه فرنگی، سبزیجات و مرکبات، ویتامین B1 در غلات، نان، آجیل، گوشت، ویتامین B2 در سبزیجات سبز، تخم‌مرغ، شیر، ویتامین B3 در سبزیجات سبز، آجیل، شیر، گوشت، ماهی، ویتامین B12 درگوشت، تخم مرغ و ماهی، ویتامین B6 در جگر، گوشت، زرده تخم‌مرغ و غلات، ویتامین B7 در جگر، زرده تخم‌مرغ، سویا و غلات و فولیک اسید در آب جو، جگر، پرتقال و سبزیجات وجود دارد. به‌طور کلی افرادی که رژیم‌های خاص و بدون تنوع غذایی دارند، بیمارانی که به کم اشتهایی، سوء‌تغذیه، سوء‌جذب و اسهال مزمن مبتلا هستند، افرادی که نسبت به برخی مواد غذایی مانند تخم‌مرغ، توت فرنگی، کیوی، گندم و... آلرژی دارند، گیاهخواران، افرادی که فعالیت بدنی سنگین دارند و از گوشت و فرآورده‌های گوشتی استفاده نمی‌کنند، خانم‌های باردار یا آنها که قصد باردار شدن دارند، خانم‌های شیرده، افرادی که در معرض خطر بیماری‌های قلبی و سرطان هستند، کودکان و نوزادان و در نهایت ورزشکاران باید حتما از مکمل‌های دارویی و غذایی استفاده کنند.

دکتر کاوه سالارمند

داروساز