کاهش 33درصدی میانگین جرایم امنیتی در ماه رمضان

کارشناسان در بیان دلایل کاهش آمار جرایم از عوامل «معنوی» و «هوشیاری شهروندان» یاد می‌کنند. کاهش فرصت دست زدن افراد مستعد کجروی و انحراف به کنش‌های مجرمانه از دیگر عوامل کاهش جرایم در این ماه است.

امسال نیز آمار نیروی انتظامی از کاهش جرایم در ماه رمضان حکایت دارد که در گفت‌وگو با سردار دکتر سعید منتظرالمهدی، معاون اجتماعی و سخنگوی ناجا به بررسی آمار جرایم در این ماه و دلایل کاهش آن پرداختیم.

هر ساله در این ماه شاهد کاهش جرایم بخصوص جرایم مرتبط با امنیت اجتماعی بودیم. امسال وضعیت وقوع جرایم در ماه رمضان چگونه بود؟

می‌دانیم‌که جرایم و تخلفات و کجروی‌ها به چند دسته کلی تقسیم می‌شوند. یک دسته از آن جرایم «سرقت‌ها» هستند.

حداقل 10 نوع سرقت داریم و از میان این 10 نوع سرقت چهار نوع آنها یعنی «سرقت از بانک‌ها»، «سرقت از طلافروشی ها»، «سرقت از منازل» و «سرقت‌های خرد» به ترتیب 33، 57.7، 5 و 2 درصد کاهش داشته‌اند و در مجموع کل سرقت‌ها بیش از 3 درصد کاهش داشته است. سرقت‌ها هم به اشکال مختلفی صورت می‌گیرند که از یک منظر دیگر می‌توان آنها را به دو نوع «سرقت به عنف» یعنی خشونت‌آمیز و «تبهکارانه و غیرخشونت‌آمیز» تقسیم کرد. خوشبختانه نوع اول در این ماه 5 درصد کاهش یافته است. نوع دیگری از جرایم، جرایم امنیتی هستند. یکی از این نوع جرایم «قتل» است. خوشبختانه میزان وقوع این جرم در ماه مبارک،33 درصد کاهش یافته است. دو نوع جرم و کژرفتاری دیگر هم داریم که یکی «شرارت» (نظیر قمه‌کشی و...) است و دیگری «نزاع و درگیری». وقوع این دو نوع جرم هم به ترتیب 19 و 5 درصد کاهش یافته است.

به طور میانگین در حوزه وقوع جرائم در ماه رمضان با کاهش 33درصدی روبه‌رو بودیم. در بحث جرایم و انحرافات و کجروی‌ها یک بحث دیگربه نام کشفیات داریم. بویژه دو گروه کشف از اهمیت بیشتری برخوردارند یکی کشف مواد مخدر و دیگری کشف الکل. کشف مواد مخدر در این ماه بیش از 9 درصد کاهش یافته وکشف الکل نیز 30درصد کاهش پیداکرده است. این در حالی است که فعالیت ماموران ما در این ماه افزایش چشمگیری یافته است واز این رو، این کاهش کشف را می‌توان به کاهش رفتار مجرمانه در این قلمرو نسبت داد.

در قلمرو رفتار رانندگی با کاهش چشمگیری روبه‌رو بودیم؛ به گونه‌ای که در این ماه وقوع تصادف 5 درصد و آمار جان‌باختگان و مصدومان 14 درصد کاهش پیدا کرد.

خلاصه آن که با بررسی آمار و ارقام می‌توانیم نتیجه بگیریم که در ماه مبارک رمضان؛

1ـ آمار جرایم خشونت‌آمیز کاهش یافته است.

2ـ میزان وقوع کنش‌های امنیت زدا و شرارت‌آمیز و نامتعارف تقلیل یافته است.

3ـ رفتار رانندگی شهروندان بهبود یافته است.

همزمان با کاهش آمار وقوع برخی جرایم و کجروی‌ها، امنیت اجتماعی بهبود یافته است؟

امنیت اجتماعی دارای ابعاد «عینی» و «ذهنی» است. بعد عینی متاثر از نرخ وقوع جرایم و کجروی‌هاست. بنابراین وقتی آمار کژروی‌ها کاهش پیدا کرده است می‌توان نتیجه گرفت که امنیت اجتماعی در بعد عینی بهبود یافته است. زمینه‌یابی‌ها و سنجش‌های محدود ما نشان از آن دارد که بر اثر مجموع عوامل مختلف احساس امنیت شهروندان در ماه مبارک بین 10 تا 15 نمره (در مقیاس صد‌درجه‌ای) افزایش یافته است.

مهم‌ترین علل کاهش کجروی‌ها و انحرافات یا اصلاح رفتارها را در ماه مبارک چه می‌دانید؟

به نظر من این پرسش پاسخ ساده‌ای ندارد. چون همه اذعان داریم که پدیده‌های اجتماعی و کنش‌های فردی و جمعی، «چند‌عاملی» (مولتی فاکتوریال) هستند و لاجرم ظهور و بروزشان را نمی‌توان در حد یک یا دو عامل فرو کاست. با این وصف پاسخ پرسش شما را می‌توانم در چارچوب یک مدل عرضه کنم. بر اساس این مدل کجروی‌ها و کژکارکردی‌ها متاثر از چهاردسته عامل‌اند: فرد، انگیزه، توانایی و فرصت. دراین ماه خانواده‌ها هم، به سبب الگوی خواب و بیداری و حضورشان در منزل، و هم پلیس به خاطر افزایش حضور فنی و انسانی و...، می‌توانند «فرصت» کجروی را کاهش دهند. اصلاح برخی رفتارهای فردی و اجتماعی، مساله رفتار رانندگی و تعاملات بین فردی را هم می‌توان در چارچوب «رفتار فردی» و «جو اجتماعی» تبیین کرد.

راهکارتان برای تعمیم این الگوهای رفتاری مناسب در دیگر ماه‌های سال چیست؟

باورم بر آن است که با چند عامل می‌توان بستر این تقسیم را فراهم ساخت. یکی از آن عوامل «یادآوری» است. یعنی پیوسته باید آن اثرات مطلوب و پیامدهای مثبت جمعی و فردی ماه مبارک را به یاد همگان بیاوریم. یعنی در واقع، هرگاه که روح معنویت بر جامعه بدمد و اعمال ما برگرفته از ارائه‌های دینی و مذهبی و اخلاقی شود، جرم کاهش می‌یابد. عامل دوم، آموزش مهارت‌های «خویشتنداری» و «کنترل درونی» است. این مهارت را می‌توان فراگرفت و از آن برای اصلاح سبک زندگی بهره جست. عامل سوم «بازسازی شخصیتی» افراد کجرو و منحرف است. می‌دانیم که شمار زیادی از جرایم توسط افرادی صورت می‌گیرد که تجربه این گونه کجروی‌ها را دارند و واجد «شخصیت بزهکار» شده‌اند.

این شخصیت‌ها را باید بازسازی کرد و آشکار است که برای این منظور می‌توان از برکات معنوی ماه مبارک بهره گرفت. عامل چهارم به زعم من «مداخله پیشگیرانه» است. چنانچه در هر مرحله از وقوع کجروی‌ها، هوشمندانه و منظم و روشمند «مداخله درمانگرانه» کنیم، می‌توانیم از وقوع یا تشدید کجروی پیشگیری کنیم. به باورم نفس ماه مبارک رمضان دارای خاصیت «مداخله پیشگیرانه فعال» است. خلاصه آن که باید در این زمینه بیشتر کند و کاو کنیم و راهکار بیابیم. می‌بایست اهل پژوهش و تحقیق بویژه جامعه‌شناسان و علمای علوم رفتاری و علمای دینی، در این خصوص اهتمام بیشتری بورزند.