مسیر نفتکش‌های ایرانی در دوران پساتحریم

شرکت ملی نفتکش ایران سال 94 را چگونه پشت سر گذاشت؟

سال 1394 برای شرکت نفتکش (NITC) سال مطلوبی به شمار می‌رود. سقوط شدید بهای نفت به رونق بازار حمل محمولات نفتی و افزایش نسبی نرخ‌های اجاره منجر شد و ناوگان NITC نیز از این وضع بهره برد.

نفتکش‌های ملکی این شرکت در طول سال گذشته با کمترین مدت انتظار و معطلی مواجه بوده و ضمن اشتغال دائم و بر اساس برنامه فروش نفت خام صادراتی کشور نسبت به حمل محمولات خریداری شده از ایران اقدام کردند. در مجموع می‎توانم بگویم سال 1394، در مقایسه با سال‎های بسیار پرتنش اخیر، سال بهتری بود و درآمد بیشتری عاید شرکت نفتکش شده است.

با توجه به لغو تحریم‌ها، در سال جاری چه برنامه‌ای را دنبال می‌کنید؟

با رفع تحریم و اجرایی شدن برجام که خوشبختانه 27 دی 1394 (17 ژانویه 2016) محقق شد و در راستای اهداف شرکت برای سال 1395 که از حدود یک سال قبل طراحی شده بود، اقدامات متعددی انجام پذیرفته و بدیهی است اولین و مهم‌ترین هدف ما، بازگشت ناوگان ملکی به بازار اروپا و اعاده جایگاه قبلی است که بدین منظور و برای آماده‎سازی و به روز کردن نفتکش‎های ملکی اقداماتی نظیر تعویض پرچم، موسسه رده‌بندی و بیمه و همچنین انجام بازرسی‌های لازم فنی به منظور اخذ مدارک و گواهینامه‌های مورد نیاز و تائیدیه از شرکت‌های معظم نفتی و... انجام شده است.

همچنین به منظور از سرگیری روابط با شرکت‎های طرف قرارداد خارجی نظیر شرکت‎های بزرگ نفتی، واسطه‌های کشتیرانی، بیمه گران، فروشندگان سوخت، نمایندگی‌های خدمات بندری و... دیدارها و مذاکرات مفصل و مبسوطی از حدود یک سال پیش انجام گرفته و همچنان در حال انجام است که نتایج همگی آنها کاملا مثبت بوده و در طرفین اراده و اشتیاق لازم برای برقراری مجدد همکاری نزدیک همچون روال گذشته (قبل از اعمال تحریم) کاملا مشهود است به طوری که برقراری مجدد همکاری نیز به تدریج انجام خواهد پذیرفت.

علاوه براین با سنجش و ارزیابی همه جانبه و با بررسی جامع اهداف تعیین شده و همچنین مطالعات گسترده در بازار و با پیش‎بینی هزینه‌ها، بودجه مورد نیاز برای سال 1395 به منظور پوشش تمام اهداف تنظیم و تدوین شده است.

پیش‌بینی می‌کنید اولین کشتی نفتکش ایران چه زمانی وارد بنادر اروپا شود و اولین کشور اروپایی مقصد کشتی‎های نفتکش ایران کدام کشور و بندر خواهد بود؟

نظر به این که نفتکش‌های ملکی در اختیار شرکت ملی نفت ایران هستند قرار است شرکت نفت پس ازانجام هماهنگی‌های لازم با مشتریان (اروپایی) خود، بنادر مقصد را به این شرکت اعلام کند تا نفتکش‌های ملکی برای حمل محمولات و تحویل آنها به خریداران در بنادر اروپایی مورد نظر اقدام کنند.

در این خصوص به نظر می‎رسد با توجه به روند پیشرفت مذاکرات شرکت نفت با شرکت‌های اروپایی، یکی از بنادر فرانسه، هلند، ایتالیا، اسپانیا یا یونان می‌تواند اولین بندر مقصد باشد. البته اولین نفتکش افرامکس این شرکت اواخر سال گذشته توسط یک شرکت خارجی اجاره و نخستین محموله نفت ایرانی نیز به مقصد آفریقا حمل شد.

همان‌طور که می‌دانید از زمان لغو تحریم‌ها، محموله‎هایی توسط تعدادی از شرکت‌های خارجی مانند Total،Litasco و Cepsa خریداری شده و شرکت‌های دیگر نیز در حال مذاکره برای خرید نفت ایران هستند. این در حالی است که محموله‌های خریداری شده توسط این شرکت‎ها به وسیله کشتی‌های نفتکش خارجی برداشت شده است، زیرا با وجود آمادگی کامل کشتی‎های شرکت ملی نفتکش ایران به منظور تردد به بنادر اروپایی، این کشتی‎ها هنوز تحت تعهدات قبلی در اختیار شرکت ملی نفت ایران قرار داشته و در حال حاضر نمی‎توانند محمولات متعلق به شرکت‌های اروپایی را حمل کنند.

البته باید به این نکته اشاره کنم که شرکت‌های اروپایی نیز خود خواهان حمل محمولات خریداری شده از ایران توسط ناوگان NITC هستند اما به دلیل فوق‌الذکر هنوز انجام این امر میسر نیست. بدیهی است به محض آزاد شدن کشتی‎های شرکت ملی نفتکش و اتمام تعهدات قبلی، آنها می‎توانند برای حمل محمولات نفتی صادراتی به مقاصد بنادر اروپایی به شرکت‌های اروپایی اجاره داده شوند.

با توجه به مذاکرات انجام شده، موضع و نظر شرکت‌های کشتیرانی، بیمه‎ای و رده‌بندی از بازگشت شرکت ملی نفتکش ایران به بازار اروپا چیست؟ در مجموع پیش بینی شما از عکس‌العمل بازار نسبت به ورود دوباره NITC به بازار اروپا چیست؟

شرکت ملی نفتکش قبل از تحریم، در بازار بین‌المللی فعالیت می‌کرد و هم اکنون نیز قاطعانه خواستار برگشت به بازار اروپا و دستیابی به جایگاه قبلی خود است که در این راه نیز از هیچ کوششی فروگذار نخواهد کرد. این در حالی است که بازگشت ناوگان شرکت ملی نفتکش ایران به بازارهای اروپا با استقبال شرکت‌های بیمه و مؤسسات رده‌بندی همراه بوده است.

البته از آنجا که وزارت نفت نیز خواهان اعاده سهمیه قبلی خود در اوپک بوده و مترصد افزایش سهمیه صادرات نفت ایران به میزان 500 هزار تا یک میلیون بشکه در روز است و تا کنون نیز بخشی از این افزایش صورت پذیرفته است، لذا به نظر می‌رسد بازار اجاره کشتی‎های نفتکش (با توجه به افزایش ورود محموله بـه میزان حدود یک میلیون بشکه در روز) از شرایط بهتری برخوردار شود و تقاضا برای اجاره نفتکش‌ها نیز افزایش داشته باشد که در این شرایط بازگشت شرکت ملی نفتکش به بازارهای اروپا مشکل‎ساز نخواهد بود.

اشاره کردید مذاکراتی را با شرکت‌های بزرگ نفتی داشته‌اید تاکنون چه شرکت‌هایی برای از سرگیری همکاری‌ها با شرکت ملی نفتکش ایران اعلام آمادگی کرده‌اند؟

از زمان لغو تحریم تاکنون، شش شرکت از شرکت‌های معظم نفتی ـ که قبلا با شرکت ملی نفتکش همکاری داشته و در حال حاضر نیز مستقیما با شرکت نفت همکاری دارند ـ برای حمل محمولات خریداری شده خود از این شرکت تقاضای اجاره کشتی نفتکش کرده‌اند، اما همان‌گونه که توضیح دادم به دلیل تعهدات قبلی هنوز امکان این امر برای شرکت ملی نفتکش ایران وجود ندارد و کشتی‎های این شرکت همچنان طبق تعهدات قبلی در اختیار شرکت ملی نفت قرار دارند. با این همه به محض اتمام این گونه تعهدات و آزاد شدن کشتی‎های این شرکت، به منظور اجاره آنها به شرکت‎های خارجی و اعزام به بنادر اروپایی اقدام خواهد شد.

با توجه به شروع حمل نفت صادراتی کشور توسط ناوگان شرکت‌های خارجی، آیا عملکرد شرکت ملی نفتکش ایران که در طول تحریم‌ها در خدمت صنعت نفت کشور بوده است تحت تاثیر قرار خواهد گرفت؟

طبعا شرکت ملی نفتکش ایران علاقه‌مند است تمام محمولات فروخته شده توسط شرکت ملی نفت ایران را توسط ناوگان ملکی حمل خود کند، اما با توجه به این که برخی خریداران نفت ایران تمایل دارند محمولات خریداری شده را توسط نفتکش‎های ملکی خود یا دیگر نفتکش‌های خارجی حمل کند، لذا از شرکت ملی نفت ایران انتظار جدی می‌رود تا حد امکان محمولات نفتی را به صورت CFR (ارزش و کرایه حمل تا مقصد) به فروش برساند تا نفتکش‎های ملکی کشورمان عهده‌دار حمل آنها شوند.

البته از آنجا که عدم فروش نفت ایران به صورتCFR ، اثرات منفی بر عملکرد این شرکت می‌گذارد در این شرایط شرکت ملی نفتکش هم الزاما همانند دوران قبل از تحریم (که حدود 80 درصد فعالیت آن معطوف به بازار بین‎المللی و فقط حدود 20 درصد به بازار داخلی متکی بود) مجددا عمده فعالیت خود را متوجه بازار بین‌المللی خواهد کرد. با این همه انتظار می‎رود با حمایت شرکت ملی نفت ایران، این شرکت بتواند همچنان حمل محمولات نفتی صادراتی ایران را توسط نفتکش‌های ملکی‎خود انجام دهد.

در این شرایط به اعتقاد شما باید چه حمایتی از شرکت ملی نفتکش ایران صورت گیرد؟ انتظار شرکت از مقامات ذی‌صلاح کشور چیست؟

همان‌گونه که شرکت ملی نفتکش ایران در دوران جنگ تحمیلی و تحریم با تمام توان و قدرت عملیاتی خود در خدمت صادرات نفت کشور بوده و محمولات نفتی را به بنادر مورد نظر شرکت ملی نفت ایران حمل کرده است، هم‌اکنون نیز در دوران پساتحریم انتظار می‎رود از حمایت و پشتیبانی شرکت ملی نفت ایران بهره‌مند شود، زیرا مسلما اقدامات حمایتی شرکت ملی نفت ایران برای شرکت ملی نفتکش بسیار کارساز و راهگشا خواهد بود.

یکی از این اقدامات حمایتی هم فروش نفت به صورت CFR است. از موارد دیگر نیز می‌توان از تخفیف در نرخ سوخت مصرفی ناوگان ملکی و همچنین تخفیف در هزینه‎های بندری نام برد؛ اقداماتی که برخی کشورهای خلیج فارس نیز به منظور حمایت از ناوگان ملی کشور خود انجام می‎دهند.