خانه‌ تکانی با مخاطرات ویژه

به گفته دکتر معصومه بیات، متخصص طب فیزیکی و توانبخشی، یکی از شایع‌ترین این مشکلات ، کمردرد است. خم و راست‌شدن زیاد و ناگهانی، بلند کردن اجسام سنگین و قرار گرفتن در وضعیت نامناسب،‌ همگی از عوامل إیجاد کمردرد است.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به جام‌جم می‌گوید: یکی دیگر از نواحی در معرض آسیب هنگام خانه‌تکانی، شانه‌ها و دست‌ها هستند. پاک کردن دیوارها و شیشه‌ها و طبقات بالای کابینت، باعث وارد آمدن فشار زیاد به تاندون شانه‌ها می‌شود. ‌

دکتر جواد صراف‌زاده، فیزیوتراپیست نیز معتقد است: بیشتر صدمات حین خانه‌تکانی به علت روش‌های اشتباه جابه‌جایی و حمل اشیا ایجاد می‌شود. بیشتر ضایعات ستون مهره‌ای مانند آسیب به دیسک بین مهره‌های نواحی گردن و کمر و همچنین کشیدگی لیگامان‌های مجاور ستون مهره‌ای ناشی از باربرداشتن غلط است و کمردرد به همراه دارد.

هر باری را بلند نکنید

دبیر انجمن فیزیوتراپی ایران، با تاکید بر این که برای برداشتن اجسام از روی زمین به جای خم شدن از کمر بهتر است از زانوها خم شد، به جام جم می‌گوید: باید توجه داشت که این روش در افرادی که زانو درد دارند‌، ایجاد مشکل می‌کند و از این رو توصیه اصلی، توجه به وزن باری است که باید برداشته شود .

دانشیار دانشکده علوم توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی ایران هشدار می‌دهد: حرکات ناگهانی و حساب نشده،‌ به‌ویژه وقتی باربرداشتن همراه با حرکت ترکیبی خم شدن ستون مهره‌ای و چرخش آن باشد، سبب درد کمر می‌شود.

خانم‌های چاق در معرض خطر بیشتری هستند

خانم‌ها یی که وزن بالا یا وزن خیلی پایین دارند، افراد کم‌تحرک که در سایر اوقات سال فعالیت فیزیکی چندانی ندارند و همچنین خانم‌های مبتلا به پوکی استخوان، از جمله گروه‌های در معرض خطر برای خانه‌تکانی هستند. ‌

دکتر بیات با بیان این مطالب تاکید می‌کند: وزن خیلی پایین یعنی شاخص توده بدنی کمتر از هجده می‌تواند باعث پوکی استخوان شود و همان‌طور که می‌دانید، افراد مبتلا به پوکی استخوان در معرض شکستگی استخوانی، حتی به دنبال ضربه کوچک و خفیف هستند.

وی یادآور می‌شود: چاقی و اضافه وزن موجب فشار بیش از حد بر مفاصل، عضلات و به طور کلی تمام بافت‌های بدن می‌شود و تأثیر فعالیت سنگین خانه‌تکانی را دو چندان می‌کند.‌

دکتر صراف‌زاده با تاکید بر این که چاقی، باعث تحرک کمتر افراد می‌شود و با اعمال نیروی بیشتر طی زمان، به مرور بافت‌هایی مانند مفاصل را دچار آسیب می‌کند، در این باره توضیح می‌دهد: خانم‌های چاق تعادل کمتری دارند و احتمال سقوط آنها بالاست‌. مانند حالتی که برای تعویض پرده روی بلندی می‌روند. همچنین به علت چابکی کمتر این افراد، امکان فرار آنها از حادثه مشکل‌تر است و حتی در صورت سقوط، وزن زیادی‌ روی بافت‌ها تحمل و ضایعات لیگامانی یا شکستگی ایجاد می‌شود.

آمادگی جسمانی برای خانه‌تکانی دارید؟

آمادگی جسمانی برای فعالیت فیزیکی روزانه مانند خانه‌تکانی بسیار مهم است و خانم‌هایی که آمادگی جسمانی بیشتری دارند، در معرض آسیب کمتری خواهند بود.

دکتر بیات با بیان این مطالب می‌گوید: داشتن برنامه ورزشی سبک عمومی برای زنان خانه‌دار مفید است. زنانی که کمبود وزن دارند، به علت نداشتن عضلات قوی و حمایت‌کننده مفصلی و همچنین افراد چاق در معرض آسیب هستند. توجه داشته باشید خانم‌هایی که در تمیز کردن و خانه‌تکانی وسواس به خرج می‌دهند، در معرض آسیب بیشتری هستند.

خانه‌تکانی با کم‌ترین آسیب

به گفته دبیر انجمن فیزیوتراپی ایران،‌ برای بلند کردن و جابه‌جایی اجسام سنگین، تا جایی که ممکن است شی‌ء را نزدیک بدن خود نگه دارید. حمل اشیا با فاصله از بدن،‌ باعث تأثیر بیشتر وزن شی‌ء‌ می‌شود. فعالیت‌هایی را که نیاز به حرکات تکراری و طولانی دارند، به‌تدریج و طی چند روز انجام دهید و هنگام فعالیت نیز به فواصل منظم مثلا هر نیم ساعت استراحت کنید.

این فیزیوتراپیست می‌افزاید: هنگام فعالیت، از وضعیت‌های نامناسب که باعث توزیع نامتقارن و نامتناسب وزن در ستون فقرات و مفاصل می‌شود،‌ پرهیز کنید. از چرخش ناگهانی سر و گردن و کمر نیز خودداری کنید. در صورت امکان، روشی را برای نظافت انتخاب کنید که انجام کار بدون خم شدن کمر باشد؛ مثلا برای نظافت کف اتاق از «تی» استفاده کنید.‌

پونه شیرازی - دانش و سلامت