بیمارستان‌هایی که درمان می‌خواهند

بیمارستان‌های زهوار دررفته رو به موت و نمور با سقف‌های لرزان و تخت‌های ناکافی و آلوده، کانون‌های پر خطر بیخ گوش بیماران از همه جا بی‌خبری است که با اغماض یا سکوت یا وعده آینده دردشان دوا نمی‌شود و هر لحظه بیم فروریختن شان می‌رود و به گواه اهالی وزارت بهداشت، خرج احیای‌شان از ساخت بیمارستان‌های تازه حتی بیشتر است و به همین خاطر، سیاستگذارهای حوزه درمان می‌گویند برای باز کردن گره مشکل مراکز درمانی فرسوده، باید بیمارستان‌هایی تازه بنا کرد و کهنه‌ها را کنار گذاشت اما بنای بیمارستان نو، بودجه‌ای می‌خواهد که دست وزارت بهداشت از آن کوتاه است و تهیه اش به روال کنونی، محال.

65 سال صبر کنیم؟!

متولیان درمان، فرسودگی بیمارستان‌ها را با تخت‌های شان می‌سنجند با همین مبنا می‌شود فهمید چرا ساخت بیمارستان‌های جدید به تعدادی که نیاز کشور تا حدی تامین شود، 65 سال طول می‌کشد.

سید ابراهیم رئیسیون، رئیس حوزه سرمایه‌گذاری وزارت بهداشت برای توضیح چندوچون تقریب این زمان، شرح می‌دهد که شاخص تعداد تخت‌های بیمارستانی در جهان به ازای هر نفر تقریبا شش نفر است اما در کشور ما این رقم 1.7 تخت است و نیمی از این تعداد فرسوده محسوب می‌شود که یعنی از 96 هزار تخت بیمارستانی کشور، 43 هزار تخت فرسوده است.

رویای وزارت بهداشت این است که در برنامه ششم توسعه این شاخص را به 2.6 درصد برساند و 115 هزار تخت جدید بیمارستانی اضافه کند و از آنجا که برای اضافه کردن هر تخت 500 میلیون تومان هزینه لازم است وزارت بهداشت به 65 میلیارد تومان بودجه برای تحقق شاخص ایده‌آلش در برنامه ششم توسعه نیاز دارد اما بودجه ابنیه‌سازی این وزارتخانه سالی هزار میلیارد تومان است و با این حساب، 65 سال طول می‌کشد تا به شاخص تعدادتخت‌های برنامه ششم توسعه برسد!

بخش خصوصی باید وارد عمل شود

رقم 65 ساله برای رسیدن به‌شمار تخت‌های بیمارستانی که با استانداردهای جهانی نیز فاصله‌ای طولانی دارد، زیاد است اما این پیش‌بینی، در صورتی صحیح است که بخش دولتی، دست تنها وارد عمل شود در حالی که وزارت بهداشت، برای عملی شدن هدفش روی کمک بخش خصوصی حساب باز کرده است تا جایی که دکتر عباس زارع‌نژاد، ‌مشاور وزیر بهداشت به ما می‌گوید نه‌تنها این وزارتخانه از برخی بانک‌ها و نهادهای داخلی دعوت به همکاری کرده است بلکه حتی به سوی سرمایه‌گذارهای خارجی از کشورهایی مانند کره‌جنوبی، چین و ایتالیا هم دست دوستی دراز کرده است.

دکتر سیامک مره صدق، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس اما به اندازه اهالی وزارت بهداشت به‌آسانی جذب بخش خصوصی برای بیمارستان‌سازی خوشبین نیست و اعتقاد دارد باید سودآوری در عملکرد بیمارستان‌ها وجود داشته باشد تا بخش خصوصی رغبت کند برای همکاری، پاپیش بگذارد.

راهکار اول برای جذب این بخش از دید مره صدق،‌ افزایش تعرفه‌های بیمارستانی و راهکار دوم 24 ساعته کردن ارائه خدمات درمانی سودآور مثل جراحی‌ها در بیمارستان‌هاست.

او اعتقاد دارد اگر پردرآمدها حق بیمه بیشتری بدهند یارانه را می‌شود کامل‌تر صرف درمان اقشار محروم کرد تا آنها از افزایش تعرفه‌های درمانی متضرر نشوند.

نکته دیگری که این پزشک را دلخور می‌کند این است که ساخت و ساز بیمارستان‌های جدید در کشور آنقدر زمان می‌برد که برخی بیمارستان‌ها، در لحظه افتتاح فرسوده محسوب می‌شوند و به مرده‌هایی می‌مانند که در کالبد نوزادهای تازه متولد شده، پنهان شده اند و بر همین اساس اگر قرار باشد گامی برای ساخت بیمارستان‌های جدید برداشته شود باید نظارت‌ها برای تسریع ساخت‌و ساز بیمارستان‌ها و برخورد با طولانی کردن‌های عمدی فرآیند ساخت بناهای درمانی هم جدی‌تر شود.

سود نباشد، بخش خصوصی هم نیست

بیشتر کردن تعرفه‌های درمانی که عضو کمیسیون بهداشت و درمان آن را به‌عنوان راهی برای افزایش سودآوری بیمارستان‌ها مطرح می‌کند، خطر افزایش بار مالی درمان را بر مردم محتمل‌تر می‌کند. رئیسیون و زارع‌نژاد گرچه راهکار پیشنهادی مره صدق را تایید می‌کنند برای حل این مشکل هم چاره‌اندیشی کرده‌اند. آنها اعتقاد دارند نظام بیمه‌ای در کشور باید اصلاح شود تا بار مالی افزایش هزینه‌های درمان، روی دوش بیمه‌ها باشد و مردم آن را حس نکنند و یا وزارت بهداشت از «ردیف خرید راهبردی خدمت»، سود بخش خصوصی را بپردازد.

ردیف خرید خدمت در حقیقت بودجه اضافه‌ای است که قول و قرارهای پرداختش برای تخصیص آن به وزارت بهداشت گذاشته شده و اگر عملی شود راه این وزارتخانه را برای خرید خدمات بخش خصوصی هموار می‌کند و از آنجا که وزارت بهداشت به مرور هزینه‌اش می‌کند، فشار مالی زیادی به دولت تحمیل نمی‌کند و به اندازه سرمایه‌گذاری دست تنهای دولتی برای ساخت بناهای درمانی، دشوار نیست و به دولت فشار نمی‌آورد. همه این رویاها اما فقط به شرطی محقق می‌شود که اولا ردیف خرید راهبردی خدمت، به وزارت بهداشت اختصاص پیدا کند و ثانیا نظام بیمه تحولی اساسی داشته باشد؛ دو شرط که گمانه زنی درباره احتمال وقوع شان،‌ اگر مسبوق به سابقه چنین وعده‌هایی باشد، چندان خوشایند نیست و سرجمع می‌شود نتیجه گرفت احتمالا درمان مردم دست‌کم تا چند سال آینده، زیر سقف‌های لرزان و ستون‌های نااستوار ادامه خواهد داشت.

مریم یوشی‌زاده - دبیر گروه جامعه