عطر چای گیلان، دوباره در خانه‌های ایران

به گزارش جام‌جم، 50 هزار خانوار چایکار در استان‌های شمالی کشور به تولید چای مشغولند که 90 درصد آنها در استان گیلان و شهر لاهیجان به سر می‌برند، اما در سال‌های گذشته کار به جایی رسیده بود که از 105 هزار تن چای مصرفی مورد نیاز کشور 90 درصد آن از کشورهای دیگر وارد کشور می‌شد و چایکاران شمال کشور به ویژه چایکاران گیلانی ناامید باغ‌های چای خود را رها می‌کردند تا پی تغییر کاربری زمین خود بروند و با فروش آن حداقل از پس خرج و مخارج زندگی برآیند. این شرایط اکنون نیز وجوددارد وشرایط فعلی صنعت چای کشور به معنای واقعی کلمه «گل و بلبل» نیست، اما خبر خوب، روند بهبود امورچای است؛ یعنی هم تولید و هم مصرف چای توسط خانوارهای ایرانی افزایش یافته و این به معنای کاهش مصرف چای خارجی هم خواهد بود.

به گفته دکتر محمدولی روزبهان، رئیس سازمان چای کشور، هر خانوار چایکار برای گذران امور زندگی خود باید در دو و نیم هکتار باغ چای کار کند، درحالی که از 25 هزار هکتار باغ چای، 21 هزار فعال است و 90 درصد خانوارهای چایکار گیلانی روی زمین‌های کمتر از یک هکتار کار می‌کنند.

امیدها زنده می‌شود

آن‌گونه که رئیس سازمان چای کشور می‌گوید، در سال جاری حدود 19600 تن چای خشک در کشور تولید شد که در مقایسه با سال گذشته که 14800 تن چای خشک تولید شد، 33 درصد رشد دارد، اما روزبهان اعتراف می‌کند که این ارقام در مقایسه با سال 92 و سال‌‌های پیش از آن که تولید ما به 65 هزار تن رسیده بود، ناچیز است.

به گفته او، تولید چای به دلایل مختلف از جمله خشکسالی و کاهش زمین‌های سطح کشت و رهاسازی باغ‌های چای کم شده است. این مقام مسئول به برنامه‌های سازمان چای کشور برای مقابله با روند نزولی تولید چای در کشور اشاره می‌کند و می‌گوید: با برنامه‌هایی که در زمینه افزایش بهره‌وری و افزایش راندمان تولید با اقداماتی نظیر آبیاری تحت فشار، استفاده از ارقام اصلاح شده و اصلاح فرآیند تولید در باغ و کارخانه داریم، امیدواریم بتوانیم تولیدچای درگیلان را تقویت کنیم.

او با بیان این‌که سازمان چای متولی خرید تضمینی برگ چای از چایکاران است و آن را در اختیار کارخانه‌های چای می‌گذارد، به جام‌جم می‌گوید: این سازمان با یک‌سوم قیمت، برگ چای را در اختیار کارخانه‌های چایسازی می‌گذارد، ولی مسئولیت توزیع و فروش چای خشک دیگر با دولت نیست و کارخانه‌های چایسازی خود آن را به‌عهده دارند.

به گفته او، در سال جاری کارخانه‌های چایسازی موفق شدند حدود 95 درصد چای تولیدی خود را با قیمت‌های مناسب به فروش برسانند و از مبلغ 45 میلیارد تومان خود بیش از 40 میلیارد تومان بابت یک‌سوم بهای برگ به حساب دولت واریز کنند.

او با بیان این‌که کنترل چای سنواتی که عبارت از چای غیرقابل مصرف سال‌های دور است، یکی از دلایل این موفقیت در این زمینه بوده، می‌افزاید: تاکنون از مجموع خرید 136 میلیارد تومانی امسال با پرداخت‌هایی که از دو روز گذشته با 13 میلیارد تومان در حال واریز است، مجموعا حدود 124 میلیارد تومان به حساب چایکاران واریز خواهد شد که شامل 90 درصد بهای برگ سبز تحویلی به کارخانه‌هاست.

روزبهان همچنین تشکیل صندوق حمایت از توسعه صنعت چای کشور با عضویت 25 هزار خانوار چایکار و تعدادی از کارخانه‌های چایسازی استان را از اقدامات دیگر در این زمینه برمی‌شمرد و اظهار می‌دارد: ما شاهد رونق صنعت چای کشور خواهیم بود و احیای حدود 3000 هکتار از باغ‌های رها شده در سال جاری نشانگر این امر است.

کوتاه کردن دست سودجویان از بازار چای

در همین حال، ایرج هوسمی، رئیس اتحادیه چایکاران شمال کشور درباره خبر پرداخت 90 درصد معوقات چایکاران توسط دولت به جام‌جم می‌گوید: «من هم از اخبار شنیدم که این معوقات بتدریج پرداخت می‌شود.»

به گفته وی، سازمان چای کشور بیشتر اوقات به دلیل نرسیدن حواله از تهران یا تاخیر کارخانه‌ها در پرداخت بدیهی‌شان به دولت در پرداخت طلب چایکاران تاخیر داشته است و این تاخیر گاهی یک‌ماه و گاهی شش ماه بوده است. در گذشته به سال هم رسیده بود.

این مقام صنفی، یکی از مشکلات چایکاران را ورود چای سنوات فاسد به بازار می‌داند و می‌افزاید: چای پس از سه سال دیگر قابل استفاده و شرب انسان نیست و باید به صورت کمپوست به خورد باغ داده شود، اما در گذشته در فصل نزدیک به برداشت چای، به دلیل هجوم مصرف‌کنندگان برای تهیه چای تازه، برخی از سودجویان چای سنواتی را با بسته‌بندی شکیل به عنوان چای سال در بازار توزیع می‌کردند.

او به چای سنواتی موجود در انبارها نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: اگر این چای از انبار خارج نشود و به مصارف دیگر نرسد، باز ممکن است در بهار برای چای داخلی تهدید ایجاد کند.

مشکلات چایکاران پابرجاست

هوسمی درباره مشکلات چایکاران استان گیلان و باقی بودن این مشکلات به جام‌جم می‌افزاید: چایکار در حال حاضر برای رسیدگی و پرداخت هزینه‌های باغ که باید در زمستان صورت بگیرد، مانند شخم، هرس، کودپاشی و...، پول یا مساعده‌ای در اختیار ندارد. او هنوز قیمت برگ چای خود را دریافت نکرده است و از سوی دیگر اگر چایکار به بانک‌ها برای دریافت تسهیلات بدهکار باشد، هر روز باید جریمه دیرکرد بپردازد، اما در صورت تعویق در پرداخت طلب کشاورز توسط دولت، او همان پولی را می‌گیرد که چند ماه پیش باید می‌گرفت، در صورتی‌که تورم و افزایش قیمت‌ها بر دوش او فشار می‌آورد.

او در پاسخ به این‌که آیا به رونق تولید چای داخلی امیدوار است یا خیر، عنوان می‌کند: زمانی که تولید ما از 70 هزار تن به ده هزار تن تقلیل پیدا کرد، همچنان در باغ خودم استوار ماندم و ناامید نشدم. اگر روال دو سه سال اخیر پابرجا باشد که 126 درصد به قیمت خرید برگ سبز چای اضافه شده، می‌توان به آینده امیدوار بود. به گمان او، با توجه به هزینه‌های فعلی چایکاران، قیمت خرید تضمینی هر کیلو برگ چای باید 5000 تومان باشد.

رئیس اتحادیه چایکاران تصریح می‌کند: دولت و کشاورزان باید به جهاد در عرصه تولید چای دست بزنند تا به ظرفیت قبلی 80 هزار تن در سال برسیم. اگر سیستم آبیاری بهینه شود و به مشکلات کشاورز رسیدگی شود، ما می‌توانیم تا 90 هزار تن نیز چای درکشور تولید کنیم.

کمیل انتظاری

ایران