حالا نوبت ذهنیت‌سازی است

مثلا این‌که اغلب گردشگران بعد از سفر به ایران از مهربانی و مهمان‌نوازی مردم کشور ابراز شگفتی می‌کنند، از یک جهت طبعا مطلوب و موجب بالندگی است اما از جهت دیگر، معنایش این است که برآیند تصویر ساخته شده جهانی برای ایران، سرشار از اعوجاج و ناراستی است. طبعا جهانگردانی که به ایران می‌آیند ذهنیت‌شان تصحیح می‌شود و این از چیزهایی که در مورد کشورمان می‌نویسند قابل فهم است، اما نکته این است که چندبرابر آنها، کسانی هستند که به ایران نمی‌آیند، شاید به دلیل همین تصاویر کج و معوجی که فضای هژمونیک رسانه‌ای دنیا به خوردشان داده و می‌دهد.

روی دیگر تعریف و تمجیدها و ابراز شگفتی‌های گردشگران از خوبی‌ها و جذابیت‌های ایران بسیار قابل تامل است، اما معمولا مورد توجه قرار نمی‌گیرد. در روزهایی که در بازاریابی گردشگری، ذهنیت‌سازی و برندینگ حرف اول را می‌زند، گردشگری ما برای توسعه به چیزی بیش از لغو تحریم‌ها و توسعه زیرساخت‌های گردشگری نیاز دارد. البته اینها ضروریات اولیه است و نبودن‌شان حتما مانع بزرگی پیش پای توسعه گردشگری. اما مثلا گردشگری ترکیه را نه تنها هتل‌های درجه یک و جذابیت‌های طبیعی و تاریخی‌اش، بلکه برندسازی و تبلیغات به اینجا رسانده است. موضوع این است که از بس ما دست روی دست گذاشته‌ایم، دیگران در راستای منافع خودشان در مورد ما برای مردم دنیا ذهنیت‌سازی کرده‌اند و ما با تحریم یا بدون تحریم هنوز نتوانسته‌ایم این ذهنیت‌ها را تصحیح کنیم. شاهد مثالش دقیقا همین چیزهایی است که گردشگران بعد از دیدن ایران در رسانه‌های دنیا یا بلاگ‌های شخصی‌شان در مورد ایران منتشر می‌کنند.

همه می‌دانیم که در گردشگری، بیش از اصل جنس، تصویر ساخته شده برای آن مشتری جذب می‌کند. گردشگرانی که به ایران می‌آیند، تعدادشان در مقابل آنهایی که دیگر رقبای منطقه‌ای ما از جمله ترکیه و امارات را ترجیح می‌دهند ناچیز است. طبیعی است که صدای آنها هم در فضای رسانه‌ای پر از پارازیت و قطبی‌شده دنیا آن‌طور که باید شنیده نمی‌شود. ما برای تصویرسازی مناسب درباره جذابیت‌های طبیعی، تاریخی و گردشگری کشورمان باید خودمان آستین بالا بزنیم و گام‌های جدی برداریم؛ هم در سیاستگذاری‌های مدیران و هم در فعالیت‌های رسانه‌ای.

جاذبه‌‌های گردشگری کشور ما برای تبلیغ و معرفی به چیزهایی بیش از بروشورهای محلی سازمان میراث و محصولات رسانه‌ای کم‌تعداد و غالبا ضعیف نیاز دارد. درست است که شبکه‌های تلویزیونی بین‌المللی ما در مقایسه با امپراتوری رسانه‌ای غرب، کیفی و کمی واجد ضعف‌های عمده‌ای است، اما به جهت اعتبار سیاسی ایران در منطقه دنیا، این شبکه‌ها تاثیرگذاری نسبتا مطلوبی دارند. پرس‌تی‌وی، العالم و هیسپان تی‌وی در حال حاضر ظرفیت بالایی دارند، اما برای روزهای آینده نیازمند یک سیاستگذاری رسانه‌ای و تبلیغی دقیق برای گردشگری‌مان هستیم و بیش از رسانه‌ ملی این انتظار از سازمان میراث فرهنگی و گردشگری وجود دارد که اقدام به این برنامه‌ریزی‌ها کند. تجربه کشورهای موفق هم در منطقه و هم دردنیا دردسترس است و می‌تواند کارگشا باشد.

عباس رضایی ثمرین - دبیر ضمیمه چمدان