درمان دیابت با قرص

در این نوشته به اختصار خصوصیات چند داروی دیابت گفته می‌شود.

رپاگلیناید: این دارو در حال حاضر با نام‌های نیوبت، نوونورم و رپاگلیناید در بازار ایران وجود دارد و از دو داروی قبلی جدیدتر است. این دارو به شکل قرص‌های نیم، یک و دو میلی‌گرمی تجویز می‌شود و نحوه اثر آن مثل گلی بن کلامید افزایش ترشح انسولین از پانکراس است. خاصیت خوب این دارو کوتاه اثر بودن آن است و بنابراین می‌توان آن را قبل از هر وعده غذا مصرف کرد. بنابراین احتمال ایجاد افت قند خون در مورد این دارو که فقط قبل از غذاها تجویز می‌شود کمتر است.

متفورمین: قرص‌های 500 و 1000 میلی‌گرمی متفورمین، مهم‌ترین داروی درمان دیابت در حال حاضر هستند. متفورمین با اثر روی کبد از تولید قند اضافی جلوگیری می‌کند و ضمنا سلول‌های بدن را نسبت به انسولین حساس‌تر می‌کند.

به این ترتیب قند بهتر وارد سلول‌ها می‌شود و زیادی قند خون تا حد زیادی درمان می‌شود. متفورمین در حال حاضر البته مصارف دیگری نیز دارد. ازجمله این که در بیماران چاق حتی زمانی که بیماری در مراحل اولیه و پیش دیابت است یعنی قند خون ناشتا در حد بین 100 تا 125 است نیز برای پیشگیری از دیابت کاربرد دارد. این دارو با اثر روی سیستم گوارش معمولا باعث دو تا سه کیلوگرم کاهش وزن می‌شود. متفورمین در بیشتر افراد باعث اندکی ناراحتی گوارشی می‌شود و به همین دلیل معمولا از میزان‌های کمتر برای شروع درمان استفاده می‌کنیم و به بیمار توصیه می‌کنیم آن را با غذا مصرف کند.

آکاربوز: این دارو که دارای قرص‌های 50 و 100 میلی‌گرمی است، مانع جذب قند و نشاسته در روده می‌شود و این مواد بیشتر دفع می‌شوند. از عوارض مهم این دارو، اسهال و نفخ است.

گلی بن کلامید: این دارو به صورت قرص‌های 5 میلی‌گرمی در بازار موجود است و با تحریک ترشح انسولین در بیماران دچار دیابت تیپ دو موجب می‌شود غده پانکراس تا حد امکان انسولین بیشتری تولید کند و قند خون کنترل شود. در مورد مصرف داروی گلی بن کلامید چند نکته مهم وجود دارد که باید به خاطر سپرد:

اوایل شروع بیماری معمولا قدرت پانکراس در تولید انسولین خیلی ضعیف نشده و اگر گلی بن کلامید با میزان زیادی تجویز شود ممکن است باعث افت شدید قند شود. معمولا توصیه می‌شود در این مرحله حداکثر نصف قرص روزانه مصرف شود.

در صورتی که دارو مصرف شود و بیمار به هر دلیلی نتواند به مدت طولانی غذا بخورد افت قند خون حادث شده و حیات فرد تهدید می‌شود.

در بیماران مسن و کسانی که دچار نارسایی کلیه هستند نیز این دارو می‌تواند موجب افت قند خون شود.

دکتر رضا کریمی

‌ فوق‌تخصص بیماری‌های غدد و متابولیسم