کودک بیش‌ فعال خود را بشناسید

قدیم‌ترها خانه‌ها حیاط داشت، کوچه‌ها همیشه پر بود از پسر بچه‌هایی که در حال فوتبال بازی کردن بودند، خبری از این همه کارتون و فیلم و سی‌دی نبود، بچه‌ها راهی جز این نداشتند که از صبح تا شب بازی کنند.

آن‌قدر خسته می‌شدند که شام‌شان را خورده یا نخورده می‌خوابیدند، کسی هم نام بیش‌ فعال بر آنها نمی‌گذاشت.

گاهی بسیاری از کودکانی که شیطنت طبیعی در مدرسه یا خانه دارند، به‌عنوان کودک بیش‌ فعال تشخیص داده می‌شوند.

در حالی ‌که این کودکان رفتارهای عادی مربوط به سنشان را انجام می‌دهند. اما بیش فعالی چیست و کودک بیش فعال چه ویژگی‌هایی دارد.

بیش‌ فعال‌ها در خانه

گاهی مادران در توصیف شیطنت کودکان می‌گویند «از دیوار راست بالا می‌رود». این دقیقا وصف حال کودک بیش‌‌فعالکودک بیش‌‌فعالکودک بیش‌‌فعال است. کودکان بیش‌‌فعال،‌ بسیار پرتحرک و ناآرام هستند.

منظور از پرتحرکی یک فعالیت یا بازی کودکانه نیست، در واقع یک اضطرار و اجبار برای خرابکاری است. غالبا تمام اسباب‌بازی‌هایشان شکسته است.

حتی وسایل خانه هم از این کنجکاوی خرابکارانه در امان نیست، چند لحظه غفلت کافی است تا کودک بیش‌ فعال پیچ‌گوشتی را داخل پریز برق کند.

آنها بسیار بی‌قرارند بنابراین بیش از حد بالا و پایین می‌پرند،‌ همیشه در حرکت و آماده رفتن هستند،‌ منتظر ایستادن در صف یا حفظ حالت نشسته برایشان سخت است.

ممکن است به سبب شجاعت در بازی با دیگر کودکان یا آسیب رساندن به کسانی که آنها را تهدید کرده‌اند خوشحال شوید.

اما باید بدانید که کودکان بیش‌ فعال نسبت به وسایل و افراد خطرناک احساس ترس ندارند و این خودش بزرگ‌ترین خطر است، زیرا ممکن است سبب آسیب‌های جبران‌ناپذیری به خودشان شوند.

بی‌نظمی جزو خصوصیات شاخص این کودکان است. گم کردن اسباب‌بازی‌ها، کتاب‌ها،‌ وسایل و فراموشی در فعالیت‌های روزانه همگی ناشی از بیش‌ فعالی و نقص توجه است.

معمولا کودکان بیش‌ فعال از کارهایی که به تلاش و تفکر نیاز دارد گریزانند پس انتظار نداشته باشید که آنان پازل یا بازی‌های فکری را دوست بدارند.

وقتی با آنها هم‌صحبت شوید، زیاد حرف می‌زنند و قبل از این‌که سوال شما تمام شود، پاسخ می‌دهند. حرف‌های دیگران را قطع و خود را وارد بحث‌های آنان می‌کنند.

بیش‌ فعال‌ها در مدرسه

این کودکان وقتی وارد مدرسه می‌شوند، نسبت به قوانین مدرسه بی‌توجه‌اند؛ نمی‌توانند برای مدت زمان مشخصی در نیمکت خود بنشینند.

در کلاس زیاد حرف می‌زنند؛ بر اثر بی‌دقتی وسایلشان را گم می‌کنند؛ معمولا دوستی پیدا نمی‌کنند و در درس پیشرفت چندانی ندارند و لازم است بدانید دلیل این پیشرفت نکردن، نمره هوشی پایین نیست، بلکه کمبود توجه است.

کافی است دفتر املا او را ببینید تا به جای غلط‌های جزئی مشاهده کنید که او چند خط را جا انداخته است، چون حواسش به صدای بچه‌هایی است که در حیاط مشغول ورزش هستند!

بنابر این یکی از منابعی که می‌تواند والدین را نسبت به وجود این اختلال آگاهی دهد، اولیای مدرسه هستند و هشدار آنها باید جدی گرفته شود.

تشخیص بیش فعالی از نگاه روان‌شناسان

عطیه رضایی، دانش‌آموخته روان‌شناسی بالینی از انستیتو روانپزشکی تهران درباره تشخیص بیش فعالی معتقد است باید کودکان را در دو موقعیت خانه و مدرسه با این علائم شناسایی کرد:

1ـ آنها آرام و قرار ندارند یعنی وسط حرف دیگران می‌پرند اسباب‌بازی‌هایشان را خراب می‌کنند، با بچه‌های دیگر سازش ندارند و با جرأت بیشتری کارهایشان را انجام می‌دهند.

2ـ تکانشگر هستند. یعنی بدون فکر کردن دست به عمل می‌زنند و معمولا از کرده خود پشیمان نمی‌شوند.

3ـ بی‌توجه هستند و در حفظ توجه خود ناتوانند. بر همین اساس این اختلال به سه نوع نقص توجه، تکانشی و نوع مرکب تقسیم می‌شود.

نوع نقص توجه در ادامه دادن و حفظ توجه مشکل دارند و در تکالیف مدرسه بی‌دقت هستند. نوع تکانشی از بی‌قراری و ناآرامی و دویدن بیش از حد بالا و پایین رنج می‌برند.

4ـ زیاد صحبت کردن نیز از علائم دیگر آنان است.

شیما نادری

ضمیمه چاردیواری