بر اساس مدارکی که اخیرا در اختیار جام جم آنلاین قرار گرفته است و تصاویر آن نیز همراه با این گزارش منتشر می شود ، گمرک ایران در بخشنامه ای به گمرکات اجرایی درباره ورود شیرخشک های تاریخ مصرف گذشته و مسموم هشدار داده است؛ شیرخشکی که کارشناسان حوزه سلامت می گویند امکان دارد باعث مسمومیت و مرگ نوزادان شیرخوار شود.
ماجرا از این قرار است که چندی پیش ، حدود 1300 تن شیرخشک و غذای نوزاد ، ظاهرا برای صادرات به بخش شمالی قبرس ( جمهوری خودخوانده قبرس ) از دوبی وارد گمرک استانبول شده اما این محموله تاریخ مصرف گذشته بوده است و با این حال قاچاقچیان دارو، محموله فاسد را بو کشیده اند و گمانه زنی ها می گویند بعید نیست این ماده را به بازارهای داخلی ترکیه تزریق کرده و بخشی از آن را نیز از طریق این بازارها و قاچاق، وارد کشورمان کرده باشند.
البته قاچاق شیرخشک از مرزهای غربی که امروز رسول دیناروند رئیس سازمان غذا و دارو نیز وجود آن را در گفتگو با رسانه ها تایید کرده است، موضوع تازه ای نیست و سال هاست که مسئولان وزارت بهداشت درباره آن ابراز نگرانی می کنند اما آنچه اکنون این گروه را گوش بزنگ کرده، این است که محموله مورد اشاره در این بخشنامه ، فاسد است و خطر مسمومیت و مرگ نوزادان را بالا می برد.
Dielac2 و Dielac1 نام دو نوع شیرخشک تاریخ مصرف گذشته ای است که گمرک درباره آنها هشدار داده و با این وجود هنوز خبر رسمی درباره این که آیا شیرخشک فاسد ، وارد کشورمان شده یا نه، وجود ندارد و با این همه از آنجا که قاچاق شیرخشک از مرزهای غربی به کشورمان به جریانی دایمی ومستمر تبدیل شده، پس احتمال وجود آن در بازار خرید و فروش غذای نوزاد در ایران بسیار بالاست.
پس از این اعلام خطر ، سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت نیز با ارسال نامه ای به مدیران دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور با معرفی این دو نوع شیر خشک، درباره وجود آنها هشدار داد . هرچند امسال هیچ نوع مجوز وارداتی برای وارد کردن شیرخشک از خارج از سوی این وزارتخانه صادر نشده است و هشدار اخیر ثابت می کند مسئولان سازمان غذا و دارو نیز، ورود این ماده را از مبادی قاچاق محتمل تر می دانند.
حجم قاچاق کالاها، دستکم ده میلیارد تومان
دکتر سیامک مره صدق، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز در گفتگو با جام جم آنلاین احتمال ورود شیرخشک مسموم را از طریق قاچاق به کشور بالا می داند و حجم مبادلات قاچاق در کشور را گواه حرف هایش می آورد که به گفته خودش، دستکم 10 میلیارد تومان است.
بر اساس اظهارات این نماینده پزشک، اگر مبدا ورود شیرخشک مسموم به کشور ، قاچاق باشد وزارت بهداشت نمی تواند نقش پررنگی در جمع آوری آن از بازار داشته باشد چرا که بازرسان این وزارتخانه صرفا می توانند بر داروخانه ها نظارت کنند در حالی که محموله های قاچاق، معمولا در بازار سیاه خرید و فروش می شوند و بنابر این مهمترین کار ، هشدار دادن به مردم است که شیرخشک قاچاق را از بازار سیاه نخرند.
اگر نیاز نبود، قاچاق رونق نداشت
فرایند قاچاق شیرخشک صرفا از ترکیه به کشورمان نیست و هم اکنون شیر خشک رژیمی از ایران نیز به کشورهای فقیر و جنگ زده اطراف قاچاق می شود برای نمونه ، سال گذشته رئیس سازمان غذا و دارو اعلام کرد تهیه هر قوطی شیر خشک رژیمی به طور متوسط برای کشور، 300 هزار تومان هزینه دارد و قاچاقچیان برای به چنگ آوردن این محصول و فرستادن آن به کشورهای همسایه دندان تیز کرده اند و به همین علت، وزارت بهداشت در توزیع این نوع شیرخشک با احتیاط عمل می کند.
با این حال دو نوع شیرخشکی که اداره گمرک و وزارت بهداشت درباره خطر ورود آنها هشدار داده اند از نوع شیرخشک های رژیمی است با این وجود اگر تقاضا نباشد، عرضه ای هم نیست، یعنی اگر مردم کشورمان نیازمند شیرخشک رژیمی برای نوزادان شان نباشند لزومی ندارد قاچاقچیان آن را از مبادی قاچاق وارد کنند و در نتیجه مسئولان نیز نگران ورود شیرخشک های فاسد به کشور نمی شوند.
دکتر سیامک افاضلی، داروساز و مدیر عامل یکی از بزرگترین کارخانه های داروسازی در کشور ، با تایید رژیمی بودن شیرخشک های فاسد که برای نوزادان با شرایط سلامت خاص تجویز می شود اظهار می کند: متاسفانه شیرخشک های رژیمی در کشور، در دوره های زمانی خاصی نایاب می شود و تقاضای بازار برای آن زیاد می شود و در چنین شرایطی مردم حاضرند شیرخشک قاچاق را به هر قیمتی و با هر شرایطی خریداری کنند .
این پژوهشگر دارو تایید می کند که امکان مرگ نوزادان با مصرف شیرخشک تاریخ گذشته ، بسیار بالاست چرا که بدن نوزادان بویژه آنها که در شرایط سلامت خاص هستند و باید شیرخشک رژیمی مصرف کنند، ضعیف است.
جالب است بدانید که به گفته این متخصص ، Dielac2 و Dielac1 شیر خشک هایی تولید ویتنام است که به طور کلی مجوزهای لازم را از وزارت بهداشت ایران نگرفته و حتی اگر این مواد تاریخ مصرف گذشته هم نباشد در ایران از نظر سلامت تایید نشده است.
علت دیگری که باعث می شود شیرخشک قاچاق در کشور خریدار داشته باشد تغییر ذائقه دوره ای پزشکان است، یعنی آنها در دوره های مختلف برندهای مختلفی از شیرخشک های رژیمی را برای نوزادان تجویز می کنند اما برخی از این برندها در بازار قانونی وجود ندارند.
به هر حال هنوز باید پیگیری شود که شیرخشک تاریخ مصرف گذشته از کشور ترکیه به ایران قاچاق شده یا نه اما واضح است که بازار قاچاق شیرخشک پررونق است و مسئولان نیز از این موضوع با خبرند و از آنجا که وزارت بهداشت نمی تواند با قاچاق کالاهایی از این دست در بازار سیاه مبارزه کند و تلاش های سازمان هایی همچون ستاد مبارزه با قاچاق کالا در این زمینه هنوز به نتیجه کامل نرسیده است، به نظر می رسد تنها راه برای مصون ماندن نوزادان از خطر مسمومیت و مرگ در صورت ورود شیرخشک فاسد، هشدار رسانه ای به مردم درباره نخریدن این نوع محصولات است.
مریم یوشی زاده - خبرنگار جام جم آنلاین
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد