امتیاز، شرط جابه‌جایی گردشگران چادرنشین

در واقع ایام تعطیلات در کشور سبب متمرکز شدن برنامه‌های سفر می‌شود، البته دیگر کشورها نیز چنین شرایطی دارند، اما با تدابیری حجم سفر را مدیریت می‌کنند. یعنی وقتی شرایط برای سفر مناسب نیست و شهروندان به سفر تمایلی ندارند، امتیازاتی برای گردشگران در نظر می‌گیرند تا راحت‌تر از اقامتگاه‌ها، سیستم حمل و نقل عمومی و رستوران‌ها استفاده کنند؛ در حالی که در کشورمان چنین چیزی مرسوم نیست. متاسفانه حمل و نقل هوایی ما ظرفیت محدودی دارد، به همین علت شرکت‌های هواپیمایی کم و زیاد شدن تعداد گردشگران را احساس نمی‌کنند، پس نمی‌توان انتظار تخفیف از آنها داشت. علاوه بر این، سیستم حمل و نقل جاده‌ای نیز چنین شرایطی دارد. درباره اقامتگاه‌ها نیز باید گفت تسهیلات آنها آن‌قدر چشمگیر نیست که نظر گردشگران را جلب کند. در واقع چنانچه قصد توزیع زمانی و مکانی سفر را داریم باید امکانات و وسایلی را که برای سفر لازم است، بهبود ببخشیم و امتیازات قابل توجهی به مسافران بدهیم. در این میان نباید فراموش کرد بیش از 70 درصد از سفرهای داخلی کشور از سوی شهروندانی صورت می‌گیرد که از لوازم شخصی بیشترین بهره را می‌برند، یعنی آنها به دنبال هتل نیستند. برای نمونه در تابستان تمامی شهرهای گردشگرپذیر پر از چادرهای مسافرتی می‌شود، نکته اینجاست که ممکن نیست مسافران چادرنشین را از تابستان به زمستان کشید مگر این که امتیازات قابل توجهی برای آنها در نظر بگیریم.

شاید بتوان با ایجاد کمپ‌های زمستانه تعدادی از شهروندان را تشویق به گردشگری در پاییز و زمستان کرد، اما دولت باید این کار را به بخش خصوصی واگذار کند. مشکل دیگری که دراین حوزه وجود دارد نبود تسهیلات مناسب است، زیرا در چند سال اخیر تسهیلات قابل توجهی از سوی دولت‌ها در اختیار بخش خصوصی قرار نگرفته است. سازمان گردشگری در درجه اول باید بخش خصوصی و اصنافی را که در این حوزه فعال هستند به کار بگیرد، یعنی خودش نباید متولی کار شود تا بتواند با حمایت، سیاستگذاری و نظارت مناسب، مشکلات این حوزه را برطرف کند.

اما نباید انتظار داشت سازمان گردشگری تمامی کارها را به تنهایی به عهد بگیرد، چون حدود 18 سازمان و وزارتخانه دراین حوزه درگیر هستند. در واقع گردشگری صنعتی فرابخشی و چندوجهی است و نهاد‌های درگیر در حوزه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، امنیتی و زیرساختی باید برای بهبود گردشگری داخلی و خارجی با سازمان گردشگری همکاری کنند. در واقع اگر برخلاف این اصل انتظار داشته باشیم نتیجه‌ای نخواهیم گرفت، چون تاکنون سازمان گردشگری به تنهایی از عهده این کارها برنیامده و در آینده نیز موفق نخواهد شد.

دکتر حسن الماسی

رئیس پژوهشکده گردشگری