پیگیری سیاست اتلاف وقت از سوی دولت سعودی

آنچه در این حادثه تاسف‌بار بیش از هرچیز، شوک‌آور و غیرقابل قبول است، بی‌مسئولیتی دولتمردان سعودی و خودداری آنها از پذیرش مسئولیت‌ها و تکالیف خود بوده است. بی‌تدبیری و مدیریت غلط در این ماجرا به گونه‌ای روشن و عیان است که حتی رسانه‌های غربی که قاعدتا این موضوعات از اولویت‌های آنها نیست انگشت خود را به سوی دولت عربستان نشانه رفته‌اند که روزنامه ایندیپندنت یکی از آنهاست.

متاسفانه دولت سعودی به جای ابراز همدردی با بازماندگان قربانیان این حادثه و مجروحان آن و ابلاغ تسلیت به آنها، با فرافکنی و فرار به جلو از قضا و قدر و مشیت الهی سخن می‌گوید حتی اگر بپذیریم که این فاجعه، یک سناریوی از پیش تعیین شده نبوده، نمی‌توان کتمان کرد که دولت سعودی از همکاری و همراهی و ارائه خدمات به مسئولان ایرانی، چه در محل و چه در خارج از آن کوتاهی و تعمدا کارشکنی کرده است.

خودداری از صدور ویزا و اتلاف وقت در این زمینه برای سرپوش گذاشتن بر کاستیها و سوءمدیریت و رفع و رجوع آن صورت گرفته است.

وگرنه در این قبیل موارد یا حتی حوادثی بسیار کوچک تر از آن، کشورها در محل، با ارائه خدمات کنسولی و صدور روادید سعی می‌کنند رسیدگی به این حوادث را سرعت بخشند؛ اقدامی که دولت عربستان می‌توانست در فرودگاه خود در جده یا هر کشور دیگری به عمل آورد.

از این رو قاطعانه می‌توان نتیجه گرفت دولت سعودی با سیاست اتلاف وقت و فرافکنی و رایزنی گسترده با دیگر کشورهای اسلامی و به‌کارگیری تبلیغات گسترده، سعی در سرپوش نهادن بر بی‌مسئولیتی خود و شانه خالی کردن از آن دارد.

همدردی برخی از کشورهای عربی و مسلمان با دولت سعودی، بدون تردید با لابی‌های دولت عربستان صورت گرفته است. اقدامی که دولت جمهوری اسلامی ایران نباید از نظر دور بدارد وگر چه تا کنون در سطوح مختلف در این زمینه اقدام کرده است اما لازم است با تشدید اقدامات و ارتباط گسترده با تک تک کشورهای اسلامی بویژه کشورهایی که قربانیانی در این حادثه داشته‌اند به روشنگری و افشای ابعاد بی‌سابقه این فاجعه بپردازد، زیرا از سازمان کنفرانس اسلامی به عنوان یک مجموعه، نمی‌توان انتظار داشت که اقدام مناسب و درخوری انجام دهد.

به لحاظ حقوقی گرچه کشور پذیرنده با صدور روادید مسئولیت امنیت و حفاظت مهمانان و مسافران را تقبل کرده که در این زمینه عربستان سعودی نیز در پذیرش حجاج از کشورهای مختلف، مستثنا نیست و باید مسئولیت حقوقی و کنسولی آن را بپذیرد اما با توجه به شرایط پیچیده و فضایی که بر محاکم بین‌المللی حاکم است امکان رسیدن به توفیق نهایی در حد بالایی نیست لذا جمهوری اسلامی ایران با بررسی ابعاد حقوقی، سیاسی، کنسولی و فنی این موضوع و تشریح آن نزد افکار عمومی دنیا باید با طرح یک سوال بزرگ، چگونگی اداره حج و مدیریت ناکارآمد دولت سعودی را برای دیگران بازگو کند.

در خاتمه با ابراز تسلیت به بازماندگان این فاجعه دردناک و آرزوی شفای کامل برای مجروحان و مصدومان، باید گفت آنچه در فضای کنونی بیش از هر چیز دیگر راهگشاست برخورد مسئولانه و توام با هوشیاری و به‌کارگیری تمام ظرفیت‌های جمهوری اسلامی ایران در ابعاد حقوقی، سیاسی، کنسولی و دیپلماسی عمومی است تا دولتمردان سعودی بیش از این نتوانند از زیر بار مسئولیت خود شانه خالی کنند.

دکتر حمیدرضا آصفی - سخنگو و معاون کنسولی پیشین وزارت خارجه