اما و اگرهای افزایش تاخیر پروازها

به گزارش خبرنگار جام‌جم، در هفته‌های اخیر هم میانگین تاخیر هواپیماها و هم تاخیر‌های موردی و کم‌سابقه در برخی پروازها افزایش یافته است که نمونه آن تاخیر 10 ساعته پرواز تهران ـ اهواز و همچنین تاخیر 10 ساعته پرواز مشهد ـ شیراز شرکت آسمان است که باعث تعلیق مجوز پروازهای فوق‌العاده این شرکت از سوی سازمان هواپیمایی کشوری نیز شد.

همچنین نگاهی به آخرین آمار ماهانه منتشره از تاخیر پروازها که متعلق به تیرماه امسال است، نشان می‌دهد در این ماه شرکت‌های هواپیمایی در مجموع، 4214 پرواز داشته‌اند که از این میان 1640 پرواز (معادل حدود 25درصد پروازها) با تاخیر انجام شده و حدود 124 هزار دقیقه تاخیر در مجموع پروازهای این ماه، ثبت شده است. براساس این آمار، میانگین تاخیر هر پرواز 30 دقیقه و میانگین تاخیر هر پرواز تاخیردار 76 دقیقه اعلام شده است.

حال پرسش این است که با وجود مشکلات از قبل وجود داشته مانند نبود هواپیمای جایگزین، نقص فنی وکمبود قطعات یدکی، حفظ ایمنی، فرسوده بودن هواپیماها و... ، اکنون چه اتفاق جدیدی افتاده است که باعث افزایش تاخیرها شده است؟

در سکوت سازمان هواپیمایی کشوری و شرکت فرودگاه‌های کشور، شایعات مختلفی در این خصوص منتشر شده است که برخی از آنها بیراه هم نیست.

براساس یکی از این شایعات، نپرداختن بدهی خطوط هوایی به شرکت فرودگاه‌های کشور باعث شده این شرکت در ارائه خدمات زمینی و فرودگاهی خود به برخی خطوط هوایی تاخیر ایجاد کند تا خطوط هوایی مجبور به پرداخت بدهی‌شان شوند.

براساس آمار موجود بدهی شرکت‌های هوایی به شرکت فرودگاه‌های کشور تا سال گذشته 400 میلیارد تومان بوده که به قولی اکنون به 600 میلیارد تومان رسیده است.

این موضوع البته به شکلی دیگر قبلا سابقه داشته است. سال 81 با افزایش بدهی برخی خطوط هوایی به شرکت ملی پالایش و پخش مواد نفتی ایران، این شرکت به یکباره اعلام کرد پول سوخت تحویلی به هواپیماها را نقدی دریافت می‌کند و به این ترتیب برخی پروازها به علت رعایت نکردن این شرط لغو یا با تاخیر مواجه شد که البته نارضایتی مسافران از همه جا بی خبر را در پی داشت.

اکنون شاید آن ماجرا اکنون در بدهی شرکت‌های هواپیمایی به شرکت فرودگاه‌های کشور که کاملا وابسته به درآمد خدمات فرودگاهی است، به نوعی دیگر درحال تکرار باشد.

مشکل، نقص فنی است

دراین باره، مقصود اسعدی سامانی دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی در گفت‌وگو با جام‌جم با تاکید بر این‌که شرکت‌های هواپیمایی مشکل ناوگان فرسوده دارند، گفت: نقص فنی دلیل عمده اغلب تاخیرهاست، زیرا اولویت حمل و نقل هوایی، ایمنی است و تا زمانی که شرکت‌ها از ایمنی مطمئن نباشند، پرواز انجام نخواهد شد.

وی با اشاره به این‌که تاخیرها در تمام کشورهای دنیا وجود دارد و فقط مختص به ایرلاین‌های ایرانی نیست، افزود: در سایت‌های بین‌المللی که تاخیرهای پروازی اغلب پروازهای دنیا موجود است، می‌بینیم که حتی در بزرگ‌ترین فرودگاه‌های دنیا هم تاخیرهای زیادی وجود دارد درحالی که شرکت‌های آنها نه با تحریم روبه‌رو بودند و نه مشکلات مالی داشتند.

سامانی با بیان این‌که شرکت‌های هواپیمایی بنگاه اقتصادی هستند و تلاش دارند رضایت مشتری را جلب کنند، زیرا منبع درآمد آنها مسافران هستند، ادامه داد: تاخیرها خارج از اراده شرکت‌هاست، زیرا شرکت‌ها با نیروی انسانی، امکانات و ابزاری که در اختیار دارند، تلاش می‌کنند تا پروازها را بموقع انجام دهند.

دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی با تاکید بر این‌که تاخیرها برای ایرلاین هزینه به دنبال دارد و هیچ شرکتی هم به دنبال زیان نیست، گفت: تاخیرها در همه کشورها وجود دارد به طوری که در کشور آمریکا که تولیدکننده هواپیماست، به طور میانگین ۲۵ درصد پروازها با تاخیر انجام می‌شود.

به گفته وی، ایرلاین‌ها نمی‌توانند ریسک کرده و پروازی را که نقص فنی دارد انجام دهند، بنابراین در همه کشورها با مشکل تاخیر مواجه هستند. به طور مثال، در فرودگاه لندن ۱۴۷ پرواز با تاخیر انجام می‌شود یا در مسکو ۱۰۱ پرواز با تاخیر همراه است، همچنین ایرفرانس هم امروز ۲۱۵ پروازش تاخیر دارد.

قیمت بلیت هواپیما را آزاد کنید

سامانی با تاکید بر این‌که ایرلاین‌ها در این سال‌ها کار جهادی انجام داده‌اند که با وجود تحریم، صنعت را سر پا نگه داشتند، افزود: ما از مردم بابت تاخیر هواپیماها عذرخواهی می‌کنیم اما باید توجه داشت که ایمنی مسافران اولویت ‌ماست، ضمن آن‌که وقتی هدف و آرمانی داریم باید هزینه آن را هم بپردازیم.

وی در خصوص این‌که چرا با وجود کمبود هواپیما و مشکلات ناشی از نقص فنی بلیت فروخته می‌شود، اظهار کرد: تقاضا برای حمل و نقل هوایی وجود دارد و از عرضه بالاتر است؛ هرچند نسبت به سال‌های گذشته عرضه و تقاضا متعادل شده و غیر از روزهای پیک سفر، در اواسط هفته عرضه بیش از تقاضاست.

دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی با بیان این‌که از دولت درخواست داریم مقررات‌زدایی کند تا ایرلاین‌ها با مشکلات کمتری مواجه باشند، گفت: نرخ‌های تکلیفی بنابر قانون برنامه پنجم توسعه و مصوبه شورای عالی هواپیمایی باید برداشته شود که از دولت تقاضا داریم آزادسازی نرخ بلیت هواپیما را اجرایی کند.

وی همچنین به انتظار ایرلاین‌ها از دولت برای تامین تسهیلات از صندوق توسعه ملی برای خرید ناوگان اشاره کرد و افزود: ایرلاین‌ها مشغول مذاکره با شرکت‌های تولیدکننده هواپیما هستند اما هنوز تحریم‌ها بطور کامل برداشته نشده و از اوایل سال ۲۰۱۶ تحریم‌ها بطور کامل برداشته می‌شود.

مشکل، مدیریت است؛ نقص فنی بهانه است

در همین حال، سید مهدی هاشمی، رئیس کمیسیون عمران مجلس در گفت‌وگو با جام‌جم اظهار کرد: مهم‌ترین علتی که باعث بروز اشکالاتی مانند تاخیر هواپیماها می‌شود عدم مدیریت مناسب و برنامه‌ریزی در این حوزه است.

وی افزود: اکنون بیشتر مسئولان هواپیمایی کشوری اظهار می‌کنند علت مشکلات نقص فنی است اما در واقع چنین موضوعی وجود ندارد. به این دلیل که مشکلاتی مانند نقص فنی برای امروز و دیروز نیست بلکه مشکل دیرینه است. ما با همین معضلات هم چند سال است فعالیت داریم اما باید ضریب اطمینانی وجود داشته باشد و تعدادی هواپیمای رزرو در اختیار خطوط هوایی باشد تا در صورت نیاز از آن بهره ببرد.

این نماینده مجلس ادامه داد: مباحث فنی از گذشته در سیستم هوایی کشور وجود داشته و یک روزه هم حل نخواهد شد. متاسفانه در چند سال اخیر که تحریم علیه کشور اعمال شد هر مشکلی پیش می‌آمد به این موضوع ارجاع داده می‌شد در حالی که اگر سیستم مدیریت مسئولان بر اساس یک برنامه منسجم قوی باشد مشکلات رفع می‌شد. هاشمی اضافه کرد: برخی افراد و کارشناسان هواپیمایی می‌گویند در همه کشورهای پیشرفته هواپیماها تاخیر دارند اما بحث اینجاست که باید همه موضوعات با هم بررسی شود.

وی گفت: اگر در آمریکا و اروپا تاخیر هواپیما اتفاق بیفتد ممکن است ایراد اساسی به وجود آمده باشد اما در ایران همه چیز را به مشکل فنی ربط می‌دهند. اگر می‌خواهیم ایران را با آن کشورها مقایسه کنیم باید همه چیز را برابر فرض کرده و نحوه مدیریت آنها را هم ارزیابی کنیم.

این نماینده مجلس افزود: این‌که بگوییم همه جای دنیا تاخیر دارد و ما هم تاخیر داریم، درست نیست. باید علت تاخیر هواپیمای کشورهای دیگر نیز بررسی شود. آنها که تحریم‌ ندارند، آنها که مشکل تامین قطعه هواپیما ندارند، آنها که همه اجراهایشان بر اساس قانون انجام می‌شود پس چرا با وجود این تاخیر دارند؟ در کشور ما چند بهانه برای پوشش عدم مدیریت مناسب وجود دارد.

رئیس کمیسیون عمران مجلس اظهار کرد: بخش عمده‌ای از مشکلات صنعت هوایی بویژه تاخیرات به مدیریت ناتوان آن بر می‌گردد و به‌رغم کارشناسان خوبی که در کشور وجود دارد بهره‌وری کار ما در این صنعت بسیار پایین است. هاشمی گفت: در همه امور این صنعت باید ایمنی رعایت شود تا مسافر متضرر نشود.

خبرنگار جام‌جم بسیار تلاش کرد با مقامات مسئول در شرکت فرودگاه‌های کشور و سازمان هواپیمایی کشوری تماس بگیرد که به علت کارشکنی‌ها و وعده‌های بی‌عمل، درج نظرات آنان در این گزارش میسر نشد.

جنگ آیین‌نامه‌ای یا جوسازی برای افزایش قیمت؟

دومین شایعه‌ای که در این خصوص مطرح است، جنگی احتمالی است که برسر محتوای آیین‌نامه حمایت از حقوق مسافران هوایی بین سازمان هواپیمایی کشوری و خطوط هوایی درجریان است. براین اساس، در آیین‌نامه یاد شده به تاخیرهای بیش از چهار ساعت پروازها جریمه‌های سنگینی تعلق می‌گیرد و شرکت‌های هوایی زیر بار اجرای آن نمی‌روند. به همین علت رشد این تاخیر‌ها در واقع واکنشی به مفاد آن آیین‌نامه است که وزارت راه و شهرسازی تاکنون زیربار اصلاح و تعدیل جریمه‌های قید شده در آن نرفته است.

در کنار این، برخی شایعات حاکی از آن است که شاید برخی خطوط هوایی در پی ضررده نشان دادن خود از محل افزایش نیافتن قیمت بلیت هواپیما باشند. بر این اساس احتمالا رشد تاخیرها این علامت را به دستگاه‌های مسئول می‌رساند که خطوط هوایی برای رفع نقایص فنی هواپیماها و خرید و ذخیره‌سازی قطعه پول ندارند لذا تاخیر‌های ناشی از نقص فنی، زیاد شده و در نهایت راه علاج تاخیر‌ها پول رساندن به شرکت‌های هواپیمایی از راه افزایش قیمت بلیت است.