از مقاومت هسته‌ای تا بیانیه‌ مشترک

از سوی دیگر از آنجا که در تاریخ سیاست خارجی آمریکا از سال 1945 که این کشور به عنوان ابرقدرت در نظام بین‌المللی قد علم کرد شاید موردی را نتوان سراغ گرفت که برای پیگیری و چانه‌زنی آن وزیر خارجه آمریکا به علت نیاز دولتش به مذاکره مجبور شود 19 روز آن هم با عصا در محل مذاکرات (وین) حضور مداوم داشته باشد نیز بی‌سابقه بود.

صرف‌نظر از این مقدمات که مبین اهمیت این رویداد و نقش و جایگاه ایران اسلامی در منطقه و جهان است، به نظر می‌رسد تحلیل آنچه خروجی مذاکرات وین در این مرحله یعنی بیانیه مشترک را رقم زد و در هفته‌های آینده باید به توافق منجر شود، در چند سطح دارای اهمیت و قابل تامل است.

نخست مراجعه به متن و ضمائم جمع‌بندی نهایی مذاکرات وین است که در صد صفحه گنجانده شده است.

دکتر روحانی و باراک اوباما به بخش‌های مهم این صد صفحه یعنی همان خطوط قرمز آن هم بلافاصله پس از قرائت بیانیه مشترک اشاره کردند.

هرچند رئیس‌جمهور آمریکا با اشاره به ذخایر اورانیوم غنی شده ایران، سانتریفیوژها، آب سنگین اراک و دوره محدودیت ایران سعی کرد چنین وانمود کند که جلوی دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای گرفته شده و آمریکا به کمک دوستانش با گزینه دیپلماسی توانسته تهران را مهار کند، اما واقعیت این است که ایران اسلامی همان گونه که بارها اعلام کرده هیچ‌گاه به دنبال دستیابی به سلاح‌ هسته‌ای نبوده و نیست بنابراین تمام جوسازی‌های آمریکا با دادن این آدرس غلط در اصل محروم کردن ایران از دانش و فناوری هسته‌ای بومی هست که به علت ایستادگی و مقاومت ملت ایران نتوانسته به آن جامه عمل بپوشاند.

به عبارتی در سایه مقاومت ملت و پیشرفت‌های دانشمندان ایران در عرصه دانش و فناوری هسته‌ای و همچنین توان بازدارندگی و دیپلماسی هوشمندانه تهران براساس سه اصل عزت، حکمت و مصلحت بود که شش قدرت جهانی مجبور شدند با ایران پشت میز مذاکره راه‌های برون‌رفت از وضع موجود در رسیدن به تفاهم را دنبال کنند.

به استناد سخنان رئیس‌جمهوری اسلامی ایران و در پاسخ به سخنان اوباما، ایران ضمن حفظ بیش از 6000 سانتریفیوژ، آب سنگین اراک، ادامه تحقیق و توسعه بویژه نسل سانتریفیوژهای IR6 و IR8 و همچنین لغو قطعنامه‌های شورای امنیت در روزهای آینده و نهایی شدن لغو تحریم همزمان با روز اجرای توافق در دو ماه آینده توانسته است با قدرت منطق ضمن برخی سایش‌ها در هماوردی جهانی خطوط قرمز خود را حفظ کند.

سطح دوم توجه به این مهم است که نتایج به دست آمده تا این مقطع که روز بیانیه مشترک نام گرفته است، قابل مصادره جناحی و حزبی نبوده؛ زیرا همه آحاد ملت ایران در رقم خوردن آن سهم دارند.

به عبارتی بهتر اگر مولفه‌هایی همچون رهنمودهای رهبر معظم انقلاب، حمایت‌ها و حضور پرشور مردم در صحنه‌های حماسه‌آفرین از جمله تشییع شهدای غواص و راهپیمایی روز جهانی قدس، خون شهدای هسته‌ای و توانمندی دانشمندان ایرانی در دستیابی به غنی‌ سازی 20 درصدی، افزایش توان دفاعی و بیانیه‌های مجلس شورای اسلامی به همراه رویکرد اطلاع‌رسانی شفاف و مستمر رسانه ملی و دیگر رسانه‌های کشور برای توجه دادن مردم و مذاکره‌کنندگان به سایه‌ روشن‌ های مذاکرات نبود، هیچ‌گاه 1+5 مایل نبود پای میز مذاکرات حاضر شده، بکرات به ژنو و وین سفر کرده، به سخنان نمایندگان ایران گوش فرا دهند.

البته به قول مورگنتا، اندیشمند واقعگرای روابط بین‌الملل از کیفیت دیپلماسی در معادله قدرت کشورها نیز نباید غافل بود زیرا کیفیت دیپلماسی هر کشور همه عوامل و مولفه‌های قدرت، اعم از نگاه موافقان و مخالفان را به هم پیوند زده، از آنها به نفع پیشبرد مذاکرات و منافع ملی بهره می‌برد.

از طرفی، اگر بپذیریم سیاست خارجی ادامه سیاست داخلی است در آن صورت دیپلماسی مقاومتی و هوشمندی تیم مذاکره‌کننده ضلع مکمل اقتصاد مقاومتی و فرهنگ مقاومت ایران در نبرد اراده‌ها محسوب می‌شود.

در یک کلام با این عقبه مردمی و ایستادگی ملی بود که مذاکره‌کنندگان در وین از قدرت چانه‌زنی بالایی در شطرنج با گرگ‌ها برخوردار بودند که البته وزیر امور خارجه و دیگر اعضای تیم مذاکره‌کننده بکرات خود نیز به این مهم اشاره کرده‌اند.

سطح سوم درباره جمع‌بندی مذاکرات وین و بیانیه مشترک ناکامی و روسیاهی برای رژیم صهیونیستی و عربستان است که در 22 ماه گذشته از توسل به هر اقدامی برای ضربه زدن و ایجاد اختلال در مذاکرات بین ایران و 1+5 فروگذار نکردند اما در نهایت ره به جایی نبردند، هر چند هنوز به سنگ‌اندازی خود ادامه داده و می‌کوشند با اعمال نفوذ در کنگره آمریکا و یارگیری مانع عبور از مرحله بیانیه مشترک به مرحله توافق شوند و در نهایت این‌که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز باید صداقت بیشتری از خود نشان داده، به جای پی‌گیری ادعاهای بی‌اساس و دوپهلوگویی، با استقلال عمل به عنوان سازوکاری سازنده ایفای نقش کرده ، به دانش و فناوری هسته‌ای بومی ایران احترام بگذارد.

دکتر مراد عنادی - مدیر مسئول