کرمان و معضل اقامت غیر مجاز افغان‌ها

افاغنه‌ای که با پرداخت مبالغی بالا به سرکردگان این باند‌ها، سختی‌ها و خطرات مسیر دشوار و غیرمجاز ورود به خاک ایران و انتقال به مقاصد مورد نظرشان را به جان می‌خرند و گاه در این راه سرنوشتی جز مرگ ندارند. این معضل در سال‌های اخیر در کشور رو به افزایش است و مقامات رسمی خلأ قوانین را دلیل افزایش این پدیده می‌دانند.

متاسفانه قاچاق افاغنه در شهرستان‌های شرقی کرمان و برخی از شهر‌های استان سیستان و بلوچستان به یک منبع درآمد عالی برای عده‌ای از افراد سودجو تبدیل شده است.

در کشور پاکستان گروه‌های قاچاقچی انسان وجود دارند که سرشاخه اصلی آن به «ارباب» معروف هستند.

ارباب‌ها از اتباع خارجی برای ورود غیرمجاز به ایران به ازای هر نفر بیش از یک میلیون تومان پول می‌گیرند که این میزان مبلغ به نسبت شهر مقصد مورد نظر و میزان مسافت طی شده کم و زیاد می‌شود.

باند‌های قاچاق افاغنه به داخل ایران به صورت یک زنجیره به هم متصل عمل می‌کنند، به گونه‌ای که ابتدا در داخل افغانستان افاغنه‌ای که قصد سفر به ایران دارند توسط این افراد که به آنها «نفر» می‌گویند شناسایی می‌شوند.

پس از به توافق رسیدن هزینه انتقال آنها به داخل ایران و قاچاق به مقصد مورد نظر، قاچاقچیان با عبور دادن افاغنه از کوه‌ها و دشت‌های صعب‌العبور مرزها، آنها را به داخل ایران منتقل کرده و به محل‌هایی که از قبل مشخص شده، می‌برند. در آنجا آنها را در صندوق عقب و داخل خودروهایشان به طرز اسفباری جای می‌دهند. آنها این افاغنه را به‌صورت زنجیره‌ای تا مقصد می‌برند که مقصد اکثر آنها شهرهای تهران، اصفهان، فارس و کرمان است.

با رسیدن به مقصد، ارباب پول‌های دریافت شده از اتباع خارجی را بین کل گروه تقسیم می‌کند و آنها هیچ مسئولیتی در برابر جان مهاجران غیرقانونی ندارند. در طول مسیر و به هنگام نزدیک شدن به ایست و بازرسی پلیس، قاچاقچیان افاغنه را پیاده می‌کنند تا افاغنه با استفاده از تاریکی شب با دور زدن ایست بازرسی خود را به لب جاده برسانند و دوباره سوار خودروی قاچاق‌بر شوند.

به گفته رانندگان این خودروها برای این‌که در دام پلیس نیفتند در نیمه‌های شب حرکت می‌کنند. و به همین دلیل سرعت خودروها خیلی زیاد است،. استفاده از تونل دود از دیگر ترفند‌های قاچاقچیان است.

پدیده قاچاق مهاجران افغان در استان‌هایی همچون کرمان به قدری رونق یافته است که اعتراض برخی از مسئولان این استان همچون نماینده مردم سیرجان و بردسیر در مجلس شورای اسلامی را در بر داشته است.

شهباز حسن پور در گفت‌وگو با ایسنا با بیان این‌که متاسفانه قاچاق انسان در استان کرمان یکی از مشاغل پردرآمدی است که توسط اتباع بیگانه و برخی افراد فرصت‌طلب صورت می‌گیرد، به انتقاد از بی‌توجهی مسئولان به حضور اتباع بیگانه در برخی استان‌های کشور پرداخته و می‌گوید: متاسفانه مسئولان دولتی بویژه وزارت کشور هیچ برنامه‌ای برای ساماندهی اتباع بیگانه غیرمجاز در کشور ندارند، از این‌رو یکی از مشکلات استان کرمان در حال حاضر حضور بیش از 300 هزار تبعه بیگانه در این منطقه است و بیش از 30 تا 40 درصد جرایم این استان توسط اتباع بیگانه صورت می‌گیرد.

به گفته وی، از آنجایی که حضور اتباع بیگانه در بسیاری از استان‌های همجوار کرمان ممنوع است، این استان پناهگاه امنی برای اتباع بیگانه غیرمجاز شده و تاکنون هیچ اراده‌ای برای برخورد با این معضل از سوی مسئولان مشاهده نشده است.

نارضایتی افغان‌ها از شرایط کشورشان

سردار حسین رحیمی، فرمانده انتظامی استان سیستان و بلوچستان چندی پیش به خبرنگار جام‌جم اظهار می‌دارد: سالانه هزاران نفر از اتباع افغان از مرز پاکستان توسط قاچاقچیان انسان وارد کشور می‌شوند. آنها برای ورود غیرمجاز به ایران به شکل خیلی زننده و زشتی در جاهای محدود مثل وانت، صندوق عقب خودروهای سواری و کامیون‌های حمل حیوانات قرار داده می‌شوند و راننده‌ها رفتار بسیار بدی با آنها دارند.وی می‌افزاید: جاده‌های فرعی و کوهستانی بهترین مسیر برای قاچاقچیان انسان است و متاسفانه، شاهد بروز تصادفات خودروهای قاچاق انسان در این جاده‌ها هستیم.

به گفته رحیمی،شرایط و جو حاکم بر افغانستان مثل بیکاری و مشکلات معیشتی باعث شده که بعضی از افغان‌های ناراضی از وضع موجود، برای پیدا کردن کار و ادامه زندگی به ایران وارد شوند، آنها برای دستیابی به زندگی بهتر و به دست آوردن پول بیشتر در ایران، مجبورند این خطرات و سختی‌های مسیر را تحمل کنند. در پاکستان نیز گروه‌های قاچاقچی انسان وجود دارند که سرشاخه اصلی این گروه‌ها به «ارباب» معروف هستند.

وی ادامه می‌دهد:البته بیش از 70 درصد این اتباع غیرمجاز خارجی در استان سیستان و بلوچستان متوقف می‌شوند اما هزاران نفر از آنها پس از آن که از طریق اردوگاه‌های مرزی طرد می‌شوند به کشور بازمی‌گردند که این موضوع لزوم بازنگری در طرح طرد اتباع را دو چندان می‌کند.

مدیرکل اتباع و مهاجرین خارجی استانداری سیستان و بلوچستان نیز با اشاره به فعالیت‌های باند‌های مافیایی قاچاق مهاجران افغان می‌گوید: متاسفانه بیشترین حجم قاچاق مهاجران از طریق مرز کشور پاکستان صورت می‌گیرد و این کشور هیچ گونه تعهدی نسبت به مرزش ندارد و مرز خود را رها کرده و باعث شده حجم زیادی از مهاجران وارد کشور شوند .

علیرضا شهرکی در گفت‌وگو با جام‌جم می‌افزاید: استان سیستان و بلوچستان برای حضور اتباع افغان ممنوعه است و فقط در منطقه آزاد تجاری چابهار اجازه اقامت به آنها داده می‌شود.

مرگ به قیمت رسیدن به ایران

یکی از خطراتی که در راه قاچاق افاغنه جان مردم ر ا تهدید می‌کند، سرعت بسیار بالای خودروهای حامل افاغنه غیرمجاز است که از مسیر‌های اصلی و فرعی شهرها عبور می‌کنند؛ خودروهایی که طی چند سال گذشته سرعت بسیار بالای آنها تصادفات مرگباری را رقم زده و جان ده‌ها نفر از افاغنه غیرمجاز و مردم ساکن مناطق شرقی کرمان را گرفته است. در خودرویی که ظرفیتش پنج نفر است، گاهی تا ١٧ نفر جاسازی شده است؛ فروردین امسال بود که فقط در یک سانحه تصادف خودروی افاغنه غیرمجاز در جاده رستم‌آباد ـ بم در استان کرمان 11 نفر جان باختند که در زمان حادثه 14 افغانی در پژو پارس جا داده شده بودند.

جام‌جم کرمان - حکمت قاسم‌خانی