پیشگیری از تشنگی در روز‌های ماه رمضان

غذاهای گوشتی

بهتر است مواد گوشتی در وعده سحری کمتر مصرف شود، چراکه مواد پروتئینی به دلیل نوع متابولیسم‌شان در بدن نیاز بیشتری به آب دارند و کسی که موقع سحر گوشت مصرف می‌کند در ساعات اولیه روز احساس تشنگی بیشتری می‌کند، پس بهتر است گوشت و دیگر ترکیبات پروتئینی مثل حبوبات و سویا بیشتر در افطار و وعده‌های قبل از سحری مصرف شود تا در طول روز بدن دچار کمبود آب نشود.

میوه و سبزیجات تازه

برای رفع تشنگی لازم است میوه‌های تازه و سبزیجات به اندازه کافی استفاده شود. توصیه می‌شود افراد روزه دار چندین وعده میوه و سبزی در قالب سالاد و دسر در افطار و سحر استفاده کنند. این گروه غذایی مقدار زیادی آب و فیبر دارد که تا مدت طولانی در روده می‌ماند و باعث کاهش تشنگی می‌شود. خیار یکی از صیفی جات مفید برای غلبه بر تشنگی است.

خوردن سحری

‌اصولا نباید به فکر حذف وعده سحری بود چون کار زیانباری است. توصیه می‌کنیم بخصوص در روزهای اول ماه رمضان برای جلوگیری از تشنگی و گرسنگی حتما سحری خورده شود. به روزه‌داران توصیه می‌شود با فاصله زمانی مناسب از خواب بیدار شوند تا وعده سحری را با آرامش میل کنند.

آب؛ بهترین نوشیدنی

مهم‌ترین نوشیدنی که به روزه‌دار توصیه می‌کنیم، آب است. هیچ نوشیدنی دیگر نمی‌تواند جایگزین آب شود. برای کسانی که طعم آب را دوست ندارند، اضافه کردن برش‌هایی از لیمو تازه یا برگ‌های تازه نعناع به آب می‌تواند مفید باشد. به غیر از آب نوشیدنی‌های دیگری مثل آبمیوه‌های طبیعی، خاکشیر یا شربت آبلیمو هم در صورت شیرین نبودن زیاد مفید است. چای، قهوه و نوشیدنی‌های مشابه به علت داشتن کافئین‌ باعث دفع آب در ساعت‌های اولیه روز و در نتیجه کم‌آبی بدن می‌شود. مصرف دوغ به علت داشتن نمک توصیه نمی‌شود.

دزدانی که آب بدن را سرقت می‌کنند

نمک: غذاهای شور نیاز بدن به آب را بیشتر می‌کند. بنابراین در ماه رمضان باید نمک کمتری به غذاها اضافه شود. از خوردن غذاهای کنسروی، ماهی دودی، کله‌پاچه، سیرابی، سوسیس،کالباس، فست‌فودها و ترشی‌جات شور اجتناب کنید. به‌جای نمک هم می‌توانید از آب لیموی تازه در غذاها و سالاد استفاده کنید.

ادویه‌های تند: وعده‌‌های غذایی که حاوی مقدار زیادی ادویه باشند برای هضم شدن نیاز به آب فراوانی دارند. به همین دلیل مصرف ادویه‌های تند باعث خشکی دهان و تشنگی می‌شود و مصرف آنها در سحر توصیه نمی‌شود.

نوشابه‌های گازدار: کربن موجود در این نوشیدنی‌ها باعث نفخ و احساس سیری شده و مانع مصرف مایعات می‌شود. همچنین شکر موجود در نوشیدنی‌های گازدار به افزایش دفع ادرار و کم‌آبی بدن منجر می‌شود.

نور مستقیم خورشید: تا جایی که امکان دارد سعی کنید به مدت طولانی در معرض نور مستقیم خورشید قرار نگیرید. در این روزها از لباس‌هایی با رنگ روشن، گشاد و از جنس کتان استفاده کنید. دوش روزانه و شست‌وشوی بدن با صابون برای برداشتن چربی از منافذ پوست مفید است و در نهایت سعی کنید مدت استراحت در این ماه بیشتر از مواقع دیگر باشد.

باورهای غلط درخصوص رفع تشنگی در ماه مبارک رمضان

نوشیدن مقدار زیاد آب در وعده سحر از تشنگی جلوگیری می‌کند: این باور اشتباه است. کلیه‌ها آب بیش از اندازه خورده شده را سریعا دفع می‌کنند، بنابراین نوشیدن بیش از اندازه آب در سحری نه‌تنها از تشنگی جلوگیری نمی‌کند، بلکه با برهم زدن خواب جهت رفتن به دستشویی خستگی روزانه را هم به همراه دارد.

نوشیدن آب یخ در افطار به رفع تشنگی کمک می‌کند: واقعیت این است که نوشیدن آب یخ در شروع افطار تاثیر خیلی نامطلوبی روی معده می‌گذارد و کارایی دستگاه هاضمه را مختل می‌کند، بنابراین درجه حرارت آب باید معتدل باشد و شخص روزه‌دار باید جرعه جرعه آب را بنوشد.

نوشیدن مقدار زیادی آب موقع غذا خوردن باعث هضم بهتر غذا و جلوگیری از تشنگی می‌شود: نوشیدن آب در حین و بعد از غذا توصیه نمی‌شود، چراکه این عادت نادرست باعث می‌شود روند هضم غذا به درستی صورت نگیرد. روش درست این است که شخص روزه‌دار موقع افطار مقدار کمی آب برای رفع تشنگی بنوشد. بهترین زمان برای آب خوردن دو ساعت بعد از افطار است که به صورت جرعه جرعه باشد و در فواصل منظم این کار تکرار شود. باز هم یادآوری می‌کنم قبل از این‌ که احساس تشنگی کنید آب بنوشید.

آب خوردن زیاد به چاقی منجر می‌شود: این ادعا هم جزو باورهای رایجی است که صحت ندارد. مصرف آب باعث افزایش فعالیت سیستم عصبی ، ‌ چربی‌سوزی و خلاص‌شدن از شر چربی‌های اضافی می‌شود.

کورش صمدپور/ پزشک متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی