فرخ‌شهر؛ پایتخت کامیون‌داران ایران

شاید باورتان نشود، اما شهری در استان چهارمحال و بختیاری به نام فرخ‌شهر وجود دارد که پیشه بخش زیادی از شهروندان آن رانندگی بر روی ماشین‌های سنگین است و به همین دلیل هم به نام شهر کامیون‌داران معروف شده است.

فرخ‌شهر سومین شهر پرجمعیت چهارمحال و بختیاری و یکی از قدیمی‌ترین و تاریخی‌ترین شهرهای این استان است که به شهر معلمان نیز معروف است. اما اشتغال بخش زیادی از جمعیت این شهر به رانندگی بر روی ماشین‌های بزرگ و سنگین همچون تریلی و کامیون باعث شد که مراسم روز فرخ‌شهر که هر ساله 20 اردیبهشت برگزار می‌شود و به موضوعی درباره این شهر می‌پردازد، امسال به نام رانندگان این شهر برگزار شود.

عضو شورای شهر فرخ‌شهر در این باره به جام‌جم می‌گوید: بخش فرخ‌شهر شامل شهر فرخ‌شهر و چهار روستاست که جمعیت شهری آن حدود 35 هزار نفر است و حدود نیمی از این جمعیت به‌طور مستقیم و غیرمستقیم در بخش حمل و نقل فعالیت می‌کنند.

سیدعبدالکریم موسوی با بیان این‌که اولین ماشین سنگین حدود 80 سال پیش و توسط یکی از اهالی متمول فرخ‌شهر به‌نام نیکویی وارد استان و فرخ‌شهر شد، می‌افزاید: این شخص که در آن زمان 130 کامیون داشت و چند گاراژ بزرگ باربری را در فرخ‌شهر، شهرکرد، اهواز و اصفهان راه‌اندازی کرد، در واقع حکایت اولین نسل کامیون‌داران استان و فرخ‌شهر را رقم زد. فرزندان وی نیز وارد همین حرفه شدند و حتی یکی از فرزندانش که به عنوان راننده در مناطق جنگی حضور یافته بود، اوایل جنگ در خرمشهر مفقود شد.

وی با اشاره به این‌که از آن زمان به بعد و به‌تدریج افراد زیادی به این حرفه گرایش پیدا کردند، درباره علل این گرایش می‌گوید: یکی از علل می‌تواند واقع شدن فرخ‌شهر در مسیر جاده قدیمی دز پارت (راه مواصلاتی خوزستان و جنوب کشور به استان‌های مرکزی) باشد که موجب شده این شهر در گذشته 10 تا 15 کاروانسرا و بارانداز برای استراحت کاروان‌هایی که در این مسیر تردد می‌کردند، داشته باشد؛ کاروانسراهایی که بعدها به گاراژ و محل اتراق کامیون‌داران تبدیل شد.

موسوی قرار گرفتن فرخ‌شهر در ورودی چهارمحال و بختیاری و کسب درآمد خوب از راه کامیون‌داری و رانندگی روی کامیون و تریلی را به عنوان دیگر از دلایل اقبال مردم به این پیشه عنوان کرده و می‌افزاید: در گذشته بسیاری از مردم این شهر دامدار و کشاورز بودند، اما وقتی درآمد بالای کامیون‌داری را در مقایسه با کشاورزی و دامداری دیدند، تغییر شغل داده و به این سمت آمدند. این گرایش به حدی شدید شد که در یک دوره که دولت تریلی اقساطی به متقاضیان می‌داد، فقط 200 تریلی وارد این شهر کوچک شد که تعجب رئیس ایران‌خودرو را هم برانگیخت، به‌طوری‌که سفری به این شهر داشت.

به گفته این عضو شورای شهر، فرخ‌شهر شهر فرهنگی استان و شهر معلمان نیز نامیده می‌شود و درگذشته نه‌چندان دور تقریبا تمام معلمان استان فرخ‌شهری بودند، اما چند سالی است که معلمان و فرزندان آنان نیز به سمت کامیون‌داری گرایش پیدا کردند و بسیاری از آنان علاوه بر مشغولیت در بخش فرهنگی، کامیون هم دارند. در واقع وزنه شغلی از بخش معلمی به سمت ماشین‌داری و رانندگی سنگینی پیدا کرده است. به‌طور مثال یک دبیر زبان انگلیسی در این شهر هست که پنج تا شش تریلی دارد. همچنین کشاورزانی که به‌طور کامل کشاورزی را رها نکرده و همچنان به کشاورزی مشغولند، در کنارش تریلی و کامیون هم دارند.

موسوی یادآور می‌شود که نه‌تنها کشاورزان و معلمان، بلکه بخش زیادی از افراد تحصیلکرده و دانشگاهی نیز به شغل رانندگی روی کامیون و تریلی روی آورده‌اند، به‌طور مثال یک پزشک داروساز و تعداد زیادی مهندس و تحصیلکرده‌هایی از دیگر گرایش‌ها در این حرفه مشغولند.

مدیرعامل شرکت تعاونی رانندگان استان چهارمحال و بختیاری نیز دراین‌باره به جام‌جم می‌گوید: در مجموع 3000 نفر به طور کاملا حرفه‌ای و 2 تا 3000 نفر هم به‌طور غیرمستقیم (دوشغله) در این بخش فعالند که این افراد با احتساب خانواده‌هایشان، بخش بزرگی از جمعیت شهر را تشکیل می‌دهند.

حبیب‌الله ایزدی با اشاره به وجود هزار دستگاه تریلر در فرخ‌شهر می‌افزاید: گرچه کسب درآمد خوب، یکی از علل گرایش بخش عظیمی از مردم شهر به سمت این شغل بوده است، اما طی یک سال گذشته این درآمد کاهش محسوسی داشته است، زیرا به دلایل شرایط اقتصادی، واردات و صادرات کاهش زیادی یافته و به تبع آن از میزان ترددهای حمل و نقلی نیز کاسته شده است، به طوری که هر کامیون که به طور میانگین در هفته چهار وعده بار جابه جا می‌کرد، اکنون فقط هفته‌ای یک وعده بار جابه‌جا می‌کند. درآمد کامیون‌داران نیز که برای هر تریلی در گذشته ماهانه حدود هفت تا هشت میلیون تومان بود، اکنون به حدود چهار میلیون کاهش یافته است.

مصائب کامیون‌داری در یک شهر کوچک

کامیون‌داری گرچه برای فرخ‌شهر پول و ثروت آورده، به طوری که بخشی از خیران این شهر را اکنون همین قشر تشکیل می‌دهند، اما مشکلات و آسیب‌های اجتماعی نیز به دنبال داشته است.

به گفته بخشدار فرخ‌شهر، یکی از این مشکلات، خرابی زیرساخت‌های شهری همچون آسفالت‌ها و شبکه‌های آب و فاضلاب است که نتیجه تردد کامیون‌هایی با بیش از 20 تن بار در معابر شهری است.

محسن‌پور آلودگی بیش از حد هوا و آلودگی صوتی، شلوغی و ترافیک بالا در معابر کوچک را از دیگر مشکلات شهر عنوان می‌کند و در گفت‌وگو با جام‌جم می‌افزاید: به دلیل کمبود شدید پارکینگ و وجود بیش از هزار دستگاه ماشین، بسیاری از ماشین ها در کوچه‌ها و جلوی درب منازل پارک می‌کنند که این امر علاوه بر شلوغی شهر شکایت بسیاری از شهروندان را نیز به دنبال داشته است.

وی گرایش بسیاری از فرزندان قشر راننده به سمت این شغل را نیز یکی از آسیب‌های اجتماعی آن عنوان و تصریح می‌کند: گرچه به دلیل وضع خوب مالی بیشتر فرزندان این قشر وارد مدارس غیرانتفاعی و حتی دانشگاه می‌شوند، اما معمولا به دلیل نبود کار مناسب با تحصیل و با مشاهده وضع بازار کار، به سمت شغل پدر گرایش پیدا می‌کنند، به همین جهت این شهر که روزگاری بار فرهنگی اش بیشتر بوده، اکنون به سمت و سویی غیر از آن پیش می‌رود.

ایزدی، مدیرعامل شرکت تعاونی کامیون‌داران فرخ‌شهر نیز آمار بالای مرگ و میر و نقص عضو در فرخ‌شهر را یکی از تبعات رانندگی روی تریلی و کامیون عنوان می‌کند و می‌گوید: این آمار به تصادفات جادهای مربوط است که برای این قشر بیش از دیگر اقشار روی می‌دهد.

وی ماشین‌های چینی و قطعات نامرغوب چینی را از دیگر مشکلات رانندگان عنوان می‌کند که هرساله خسارات زیادی را به رانندگان وارد و حتی برخی را از زندگی ساقط می‌کند.

فاطمه مراد زاده / گروه ایران