باورهای نادرست درباره حیوانات

«جغد دانا»، «روباه مکار» یا «مار بدجنس» از جمله این شخصیت‌ها بودند. اما براستی این ویژگی‌ها تا چه حد واقعیت دارد؟ آیا پژوهش‌های علمی هم این باورهای عامیانه و دیرین را تائید می‌کند؟

در ادامه نگاهی خواهیم داشت به 9 حیوان مختلف که به صفت خاصی معروف هستند یا ویژگی خاصی را به ذهن ما می‌آورند؛ اما خواهید دید که واقعیت‌های علمی در مورد آنها چیست.

کوالا را می‌توان بغل کرد

کوالا یکی از معروف‌ترین حیوانات استرالیاست. شاید نخستین تصویری که از این حیوان در ذهن ما تداعی می‌شود، چسبیدن آن به تنه درخت است؛ گویی که یک کودک در آغوش مادر خود آرام گرفته است. اما اشتباه نکنید، زیرا در آغوش کشیدن کوالا می‌تواند شما را برای همیشه از این کار پشیمان کند!

با این‌که در نگاه اول، موهای بدن کوالا نرم به نظر می‌رسد، اما در واقع این موها بسیار زبر و خشن است. در واقع موهای این حیوان بیشتر از این‌که شبیه موهای بدن گربه باشد، شبیه پشم گوسفند است. این موها بدن جانور را در برابر گرما و سرمای شدید محافظت می‌کند. بدن کوالا با زندگی روی درخت سازگاری یافته است. دست و پای این حیوان بسیار عضلانی و قدرتمند است و پنجه‌های بلند و تیز آنها به چسبیدن حیوان روی تنه درخت و نیز خارش دادن پشم زبرش کمک می‌کند.

کوالاها حیواناتی درنده و خشن نیستند. با این حال در صورتی که احساس خطر کنند، از پنجه‌ها و دندان‌های تیز خود برای دفاع استفاده می‌کنند. یکی از شیوه‌هایی که سبب می‌شود کوالا احساس خطر کند این است که بخواهید آن را در آغوش بگیرید. شاید دوست داشته باشید که کوالا را همانند یک نوزاد بغل کنید، اما این کار در نهایت به واکنشی خشن از طرف حیوان منجر می‌شود. البته برخی افراد خبره و مسئولان باغ وحش‌ها می‌توانند بخوبی با کوالا کنار بیایند، اما در هر صورت تلاش برای در آغوش کشیدن آن برای یک فرد غیر کارشناس عواقب ناخوشایندی به همراه خواهد داشت.

خفاش‌ها می‌خواهند به موی سر ما حمله کنند

خفاش نوعی پستاندار پرنده است که از انواع میوه و نیز حشرات ریز تغذیه می‌کند. تغذیه این حیوان از میوه‌های مختلف در نهایت به گردافشانی گیاهان منجر می‌شود. خفاش‌ها با شکار حشرات ریز، نقش مهمی در از بین بردن حشرات بیماری‌زا و آفات کشاورزی ایفا می‌کنند.

یکی از باورهای نادرستی که به ویژه در کشورهای غربی وجود دارد این است که خفاش‌ها دوست دارند روی سر انسان بنشینند. اما این باور عامیانه از کجا سرچشمه گرفته است؟

حتما داستان دراکولا را شنیده‌اید. در این داستان، خفاش‌ها به عنوان موجوداتی خون آشام به تصویر کشیده شده‌اند. اما آیا خفاش‌ها واقعا خون آشام هستند؟

واقعیت این است که فقط درصد بسیار اندکی از این موجودات خون می‌آشامند. این نوع از خفاش‌ها در آمریکای مرکزی و جنوبی زندگی می‌کنند و البته نیاز آنها فقط با دو قاشق غذاخوری خون در روز تامین می‌شود.

براساس بررسی یکی از سازمان‌های بین‌المللی زیست‌محیطی، دلیل این‌که گاهی اوقات خفاش‌ها در اطراف انسان می‌چرخند شاید این باشد که به‌دنبال حشره‌ای هستند و می‌خواهند آن را شکار کنند. از آنجا که بیشتر خفاش‌ها از میوه و حشرات مختلف تغذیه می‌کنند، هیچ دلیلی برای نشستن روی سر انسان ندارند. خفاش‌ها بخوبی می‌توانند مسیر خود را پیدا کنند و با قوه بینایی و نیز سیستم راداری صوتی خود می‌توانند اشیایی به ضخامت یک نخ ماهیگیری را شناسایی کنند.

جالب اینجاست که حتی یک پژوهشگر سعی کرد خفاشی را روی موهای سر خود بنشاند، اما خفاش از قرارگیری در آنجا خودداری کرد.

دلفین‌ها همیشه شاد و خوشحال هستند

احتمالا تصاویری از بازی دلفین‌ها در پارک‌های آبی و شنای آنها در کنار انسان‌ها در استخرهای مخصوص را دیده‌اید. تصویری که در ذهن بسیاری از ما وجود دارد، این‌که دلفین موجودی باهوش و شاد است و علاقه زیادی به بازی کردن دارد، اما واقعیت این است که لبخندی که در چهره دلفین‌ها می‌بینیم، به سبب دهان خمیده و ساختار ویژه فک آنهاست. دلفین‌ها نمی‌توانند این ساختار را تغییر دهند و به همین دلیل آنها را همیشه به این شکل می‌بینیم. اما آیا دلفین‌ها واقعا موجوداتی شاد هستند؟

آقای ریک اوبری یکی از معروف‌ترین مربیان دلفین در جهان است. او پس از سال‌ها کار با دلفین‌ها به این نتیجه رسید که این موجودات در اسارت، غمگین و پرتنش هستند. به همین دلیل او مدت‌ها پیش کار خود را رها و زندگی خود را صرف اطلاع رسانی در این مورد، تلاش برای به ‌کار نگرفتن دلفین‌ها در پارک‌های آبی و بازگرداندن آنها به دامان طبیعت کرده است.

عنکبوت‌ها ممکن است ما را گاز بگیرند

عنکبوت برای بسیاری از افراد موجودی هراس‌آور است. اما خوب است بدانید که این موجودات بندرت گاز می‌گیرند و در صورت گاز گرفتن نیز خطری را متوجه ما نمی‌کنند. عنکبوت‌ها معمولاً از حشرات ریز تغذیه می‌کنند. با این‌که بسیاری از افراد در مواجهه با عنکبوت ممکن است جیغ کشیده و فرار کنند، اما این موجودات خطری را متوجه انسان نمی‌کنند.

جالب اینجاست که راد راوفورد (حشره‌شناس نام‌آور) در مورد تجربه سی ساله کار خود با این حیوانات و لمس بیش از ده‌ها هزار عنکبوت می‌گوید که در این مدت فقط دو بار از سوی آنها گزیده شده است.

تنبل‌ها واقعا تنبل هستند

«تنبل» نام حیوانی است که یکی از کندترین موجودات دنیاست. این حیوان در هر دقیقه بین 1.8 تا 2.4 متر می‌پیماید؛ اما این کندی در حرکت به‌دلیل صرفه‌جویی در انرژی صورت می‌گیرد.

تنبل‌ها بر بالای درختان در جنگل‌های نواحی حاره‌ای زندگی می‌کنند. بدن پوشیده از مو و حرکت آهسته آنها، محیطی امن را برای رشد انواع جلبک‌ها و قارچ‌ها فراهم می‌کند. به این ترتیب، نوعی استتار طبیعی برای این حیوان ایجاد می‌شود. نوعی عقاب، اصلی‌ترین شکارچی تنبل است. این نوع از عقاب به دلیل سرعت بالا و قدرت بدنی زیاد می‌تواند بسرعت این حیوان را شکار کند؛ اما این استتار طبیعی سبب می‌شود که تنبل از دید عقاب در امان بماند؛ در واقع کندی حرکت تنبل موجب امنیت و بقای او می‌شود.

برخلاف باور عمومی که تنبل‌ها زیادی می‌خوابند، این جانور هر روز فقط 9.6 ساعت را در خواب سپری می‌کند. همچنین وقتی این جانور بی‌حرکت روی درختان نشسته است، سیستم گوارش او با آرامی و دقت به هضم آخرین وعده غذایی می‌پردازد. جالب اینجاست که هضم غذای مصرف شده این حیوان (که معمولا برگ درختان است) گاهی تا 50 روز طول می‌کشد. در این فرآیند، همه مواد مغذی موجود در غذای مصرف شده جذب می‌شود.

جغدها عاقل هستند

در داستان‌های کودکانه، جغد معمولا نقش حیوان دانای جنگل را به عهده دارد؛ امروزه حتی در کارت‌های دعوت مراسم فارغ‌التحصیلی در بسیاری از کشورهای جهان هم از جغد به‌عنوان نماد دانایی استفاده می‌شود. ریشه این باور را شاید بتوان در اسطوره‌های یونان و روم باستان پیدا کرد. در این اسطوره‌ها، جغد نماینده آموزش، هوش و سحر بود.

اما آیا براستی جغدها باهوشند؟ مطالعات نشان داده که برخلاف باور عمومی، جغد آنقدرها هم حیوان باهوشی نیست. چرخه خواب و بیداری جغدها بر خلاف بیشتر جانوران است. شاید همین تفاوت و نیز پرواز بی‌صدا و مهارت زیاد آنها در شکار سبب شده که این جانور در ذهن انسان‌ها به‌عنوان موجودی اسرارآمیز و بسیار باهوش جلوه کند.

اما واقعیت آن است که با وجود توانایی‌های زیاد جغدها در شکار، نسبت اندازه مغز این حیوان در مقایسه با بدنش خیلی کمتر از بسیاری از حیوانات دیگر است. همچنین برخلاف پرنده‌هایی مثل کلاغ، طوطی یا کبوتر که می‌توان به آنها آموزش داد، جغدها چندان آموزش‌پذیر نیستند.

جالب این است که در فرهنگ هند، جغدها نماد حماقت شناخته می‌شوند. حتی واژه هندی «اوولو» که به معنای «جغد» است نوعی دشنام تلقی می‌شود.

گاوها خنگ هستند

خیلی‌ها حماقت را یکی از ویژگی‌های بارز گاو می‌دانند. این حیوان معمولا بدون سروصدا و توجه زیاد به اطراف معمولا به چریدن یا نشخوار کردن می‌پردازد و همین امر برای ما تداعی‌کننده نوعی بی‌‌خیالی در وجود این حیوان است. اما شاید گاوها آن‌قدرها که به نظر می‌رسد، احمق نباشند.

مطالعه‌ای نشان داده که یک گاو می‌تواند به‌نوعی با گاوهای دیگر دوست شود. همچنین گاوها پس از مردن گوساله خود بشدت تحت تاثیر قرار می‌گیرند و رفتاری حاکی از ناراحتی از خود نشان می‌دهند.

پژوهشی که از سوی دانشگاه کمبریج به انجام رسیده نشان می‌دهد که گاو نه‌ فقط می‌تواند نحوه باز کردن یک در برای رسیدن به پاداشی در قالب غذا را بیاموزد، بلکه پس از یادگیری مهارت جدید، ضربان قلبش بالا می‌رود. گفتنی است انسان نیز واکنش فیزیولوژیکی مشابهی به یادگیری مهارت‌های جدید دارد.

سگ‌ها موجوداتی وفادار هستند

شاید شنیده باشید که در بسیاری از موارد، سگی با فداکاری، جان صاحب خود را نجات داده یا با شادی از صاحب خود که سال‌ها از او دور بوده استقبال کرده باشد. با این‌که نمی‌توان این باور عمومی را به‌طور کلی رد کرد، اما شاید مفهوم وفاداری در این حیوان با مفهومی که میان انسان‌ها رایج است تفاوت داشته باشد. در واقع، برخی کارشناسان بر این باورند که سگ‌ها در ازای دریافت مکان و غذا به تعامل با انسان می‌پردازند.

در سال 2013، گروهی از پژوهشگران مجارستانی به این نتیجه رسیدند که واکنش سگ‌ها به یک ربات، همانند واکنش آنها به انسان است. در این مطالعه، سگ‌ها در برابر دو انتخاب قرار داشتند.

از یک‌سو، یک ربات با صدایی ویژه با این جانوران صحبت می‌کرد و آنها را به سمت غذایی که در گوشه‌ای قرار داشت هدایت می‌کرد. همچنین انسانی نیز در آزمایش حضور داشت که چنین رویه‌ای را در برابر سگ‌ها به انجام نمی‌رساند. در این آزمایش مشخص شد که سگ‌ها به سمت ربات گرایش یافته و زمان بیشتری را در کنار ربات می‌گذراندند و حتی به دست‌های ربات خیره می‌شدند.

گربه‌ها از خودراضی هستند

شاید شنیده باشید که برخی مردم، گربه را موجودی لوس، از خودراضی و غیراجتماعی می‌دانند؛ اما در این میان، برخی کارشناسان نظر دیگری دارند.

«پم جانسون بنت» یکی از کارشناسانی است که در مورد رفتار گربه‌ها مطالعه می‌کند. وی بر این باور است که این موجودات غیراجتماعی و از خودراضی نیستند، بلکه برخی رفتارهای آنها به دلیل تمرکز بالایی است که بر عوامل گوناگون محیطی خود دارند.

حتی مطالعه‌ای که در سال 2013 روی گربه‌ها انجام شده، نشان می‌دهد که گربه‌ها پس از شنیدن صدای صاحب خود گوش خود را به سمت صدا می‌چرخانند. در واقع برخلاف باور عمومی که گربه‌ها اهمیت چندانی به انسان‌ها نمی‌دهند، این حیوان می‌تواند صدای صاحب خود را از صداهای ناآشنا تشخیص دهد.

howstuffworks / مترجم: صالح سپهری‌فر