فناوری‌های تخیلی و آینده پرواز

این روزها ایجاد حادثه برای هواپیماها به یکی از سوژه‌های خبری تبدیل شده و هراز گاه خبر سقوط هواپیماهایی را می‌شنویم که موجب می‌شود مسافرانشان راهی سفری ابدی شوند.

کد خبر: ۷۰۲۰۶۴

بسیاری از کارشناسان بر این باورند که پیشرفت فناوری، بشر را به مسیری رهنمون می‌سازد که می‌تواند تا حد زیادی از این سوانح و اتفاقات تلخ پیشگیری کند. شرکت‌هایی که در زمینه طراحی و ساخت هواپیماها فعالیت می‌کنند دستیابی به این هدف را در در دورنمایی که برای آینده به تصویر کشیده‌اند به‌عنوان ضرورتی جدی مورد توجه قرار داده‌اند.

محققان و کارشناسان شرکت بریتیش آئروسپیس (BAE) از فناوری‌های جدیدی رونمایی کرده‌اند که قرار است در هواپیماهای نظامی و مسافربری آینده ـ که پیش‌بینی شده طراحی و ساخت آنها تا حدود 30 سال دیگر یا حتی زودتر به پایان برسد ـ ایفاگر نقش اصلی برای برخورداری از قابلیت‌های منحصربه‌فرد باشد. این گروه از محققان و مهندسان مرکز تحقیق و توسعه شرکت BAE چهار فناوری مختلف را مدنظر قرار داده‌اند. بر این اساس می‌توان گفت آینده فناوری در حوزه هوافضا به جایی می‌رسد که می‌توان قطعات مختلف هواپیماها را به گونه‌ای طراحی کرد که از قابلیت ترمیم خود به خودی برخوردار باشند و در صورت نیاز به گسترش حوزه ماموریت این هواپیماها به هواپیماهای کوچک‌تر تبدیل شوند یا بتوانند به کمک انرژی هدایت‌شونده موشک‌ها را در مسیر پرواز خود هدف قرار دهند. استفاده از فناوری چاپ سه‌بعدی از دیگر فناوری‌هایی است که پژوهشگران BAE به منظور ساخت هواپیماهای کوچک بدون سرنشین مورد توجه قرار داده‌اند. این نکته را نیز باید مد نظر قرار داد که با توجه به سرعت پیشرفت فناوری شاید چنین فناوری‌هایی بسیار زودتر از بازه زمانی پیش‌بینی شده از سوی BAE در صنعت هوافضا مورد استفاده قرار گیرد.

چاپگرهای سه‌بعدی، هواپیما می‌سازند

فناوری چاپ سه‌بعدی ازجمله فناوری‌های نوظهوری است که توانسته در مدت زمانی کوتاه در زمینه تولید بسیاری از محصولات متنوع، قدرتش را به نمایش گذارد. صنعت ساخت هواپیما نیز با توجه به آنچه BAE پیش‌بینی کرده، از این قاعده مستثنا نخواهد بود.

هدف اصلی از کاربرد این فناوری در حوزه ساخت هواپیما ایجاد یک گروه ضربتی با قابلیت انطباق‌پذیری بالاست. به این ترتیب یک هواپیمای پیشتاز می‌تواند به هر موقعیت ناشناخته و ناآشنایی وارد شود و در مراحل بعدی هواپیماهای کوچک‌تری ـ که براساس شرایط موجود برای انجام این ماموریت به آن نیاز است ـ از طریق فناوری چاپگرهای سه‌بعدی ساخته شود. این هواپیماها متناسب با شرایطی که در آن قرار می‌گیرند، ساخته می‌شوند. نوعی از این هواپیماها را که پره‌های بزرگی روی بال‌هایشان دارند، می‌توان برای انجام عملیات امداد و نجات شهروندان یا سربازان نظامی در شرایط خطرناک مورد استفاده قرار داد.

علاوه بر این می‌توان از این فناوری به منظور ساخت هواپیماهای اختصاصی برای تجسس‌های طولانی مدت کمک گرفت. پس از انجام ماموریت مدارهای الکترونیکی این هواپیماها از بین می‌روند و در نتیجه دیگر قابل استفاده نخواهند بود. البته در شرایطی که هواپیما در زمین دشمن فرود نیامده باشد، می‌توان بلافاصله آن را برای استفاده مجدد تعمیر کرد.

به گفته محققان BAE این امکان وجود دارد که برای ساخت هواپیماهای کوچک بدون سرنشین از چاپگرهای سه‌بعدی پیشرفته‌ای استفاده کرد که روی هواپیماها سوار می‌شوند. در این چاپگرها که در مقایسه با گونه‌های دیگر بسیار پیچیده‌تر هستند از یک لایه افزودنی برای تولید هواپیما استفاده می‌شود. مونتاژ قطعات و بخش‌های ساخته شده به عهده فناوری‌های رباتیکی است که در مراحل مختلف ساخت هواپیما از آنها بهره گرفته می‌شود. عملکرد این چاپگرها تابع نقشه‌ای است که اطلاعات آن از طریق اتاق کنترل مرکزی ـ‌ که از سوی متخصصان کنترل می‌شود ـ تامین خواهد شد.

ترانسفورمرها، هواپیماهایی که تغییر اندازه می‌دهند

یکی دیگر از فناوری‌های احتمالی در هواپیماهای آینده ترانسفورمر است. این فناوری شامل یک سیستم پروازی انعطاف‌پذیر است که برای افزایش کارایی پرواز چند جت کوچک را ترکیب می‌کند و کنار هم قرار می‌دهد. ترانسفورمر می‌تواند براساس نیاز، این جت‌ها را از هم جدا کند تا هر یک از آنها بتواند در یک ماموریت نظامی یا غیرنظامی به طور مجزا به کار گرفته شود. در حقیقت ترانسفورمر نوعی هواپیمای برد بلند است که پس از رسیدن به مقصد مورد نظر به چند هواپیمای کوچک‌تر تبدیل می‌شود. متصل شدن چند هواپیما به همدیگر برای طی مسافت‌های طولانی نه‌تنها از نظر ویژگی‌های آئرودینامیک به بهبود پرواز کمک می‌کند، بلکه می‌تواند راهکاری برای صرفه‌جویی در سوخت مورد نیاز هواپیماها باشد. پس از این‌که ترانسفورمر به منطقه جنگی می‌رسد در صورت نیاز به بخش‌های مجزایی تقسیم می‌شود تا از هر یک از هواپیماهای کوچک برای انجام یک ماموریت بخصوص استفاده شود. این ماموریت‌ها می‌تواند از امداد و نجات، ارسال تدارکات به محل استقرار نیروها و تجسس در مواضع دشمن تا انجام ماموریت‌هایی که هواپیماهای کوچک بهتر از عهده انجام آن برمی‌آیند، متغیر باشد.

سیستم‌های هدایت‌کننده انرژی

سلاح‌هایی که عملکردشان بر انرژی هدایت شونده مبتنی است از دیگر فناوری‌های کاربردی در آینده صنعت هوافضاست. این سلاح‌ها با سرعت نور موشک‌ها را هدف قرار می‌دهند و پیش از این‌که موشکی بتواند موجب خسارت به سطح زمین و آسیب‌دیدگی ساکنان زمین شود آن را در هوا نابود می‌کند. به گفته محققان BAE این سلاح ازجمله سلاح‌های کاربردی است که می‌توان در هواپیماهای نظامی آینده از آنها کمک گرفت. این سیستم‌ها بهترین راهکار محافظت از نیروهای نظامی مستقر در میدان‌های جنگ در برابر خمپاره و حملات موشکی است. کارشناسان با نگاهی به آینده، این فناوری را از ضرورت‌های هواپیماهای نظامی آینده معرفی می‌کنند که به هواپیماهای جت این امکان را می‌دهند تا بتوانند هدف مورد نظرشان را با دقت بالایی در هوا و در حین حرکت منهدم سازند. در این سلاح‌ها از پرتوهای متمرکز انرژی استفاده می‌شود و به کمک قابلیت اختصاصی انرژی هدایت‌شونده ـ که با سرعت زیادی در حرکت است ـ در مدت زمان کوتاهی موشک‌ها هدف قرار می‌گیرند و سرنگون می‌شوند.

هواپیماهای خود ترمیم شونده

یکی از فناوری‌های شاخص و قابل توجه در میان چهار فناوری پیش‌بینی شده برای هواپیماهای آینده، فناوری موسوم به Survivor است که به قطعات هواپیما این توانایی را می‌دهد تا بتوانند خودشان را ترمیم کنند. پشت پرده این فناوری جالب توجه به هواپیماهایی می‌رسیم که برای ساخت آنها از مجموعه‌ای از نانولوله‌های کربنی استفاده شده است. فضای داخلی این نانولوله‌ها را یک سیال چسب مانند و سبک پر می‌کند. چنانچه هواپیما حین پرواز به هر علتی آسیب ببیند این مایع از ساختار تشکیل‌دهنده بدنه هواپیما خارج می‌شود و به کمک مایع چسب مانند هرگونه آسیب‌دیدگی در کوتاه‌ترین زمان ممکن و پیش از این‌که در عملکرد هواپیما اختلالی ایجاد شود، ترمیم خواهد شد. استفاده از این فناوری در صنعت هوافضا به ساخت هواپیماهای جان‌سختی منجر خواهد شد که می‌توانند در خطرناک ترین شرایط و انجام ماموریت‌های خطرناک به ایفای نقش بپردازند و مسئولیت امداد و نجات آسیب‌دیدگان و مجروحان جنگی، انجام هرگونه عملیات نظامی یا حتی انتقال مصدومان از صحنه جنگ و درگیری را عهده‌دار شوند.

نیک کلوزیم از مدیران ارشد و متخصصان بخش تحقیق و توسعه شرکت BAE بر این باور است که اگرچه نمی‌توان با قطعیت درباره فناوری‌هایی که 25 یا 30 سال آینده در صنایع هوایی مورد استفاده قرار می‌گیرد، اظهارنظر کرد اما حداقل کاری که می‌توان انجام داد این است که از آنچه ممکن است پیشرفت فناوری‌های امروزی برای بشر به ارمغان آورد، یک تصویر کلی به نمایش درآورد. BAE شرکتی است که به یک اندوخته غنی در زمینه تحقیق و توسعه دسترسی دارد و تیم تحقیق و توسعه این شرکت به پشتوانه پیشینه و سابقه چندین دهه فعالیت و پژوهش از سوی هزاران دانشمند و محقق در این حوزه فعالیت می‌کند. تحقیق و توسعه در سیستم‌های نظامی، امنیتی و مسافربری پیشرفته طراحی شده در این شرکت نقش کلیدی داشته است تا جایی که همه ساله مبالغ قابل توجهی در بخش تحقیق و توسعه سرمایه‌گذاری شده است.

بنابراین تردیدی نیست که BAE بتواند از فناوری‌هایی سخن بگوید که احتمالا در آینده‌ای نه‌چندان دور در صنعت هوافضا شاهد رونمایی از آنها خواهیم بود.