خودروی ایرانی چرا گران تمام می شود

به گزارش جام‌جم، محتوای این گزارش نشان می‌دهد ناکارآمدی‌های مدیریتی در ادوار مختلف، اعمال نفوذ برخی مسئولان دولتی، نابسامانی در سیستم فروش، وابستگی شدید به قطعات وارداتی، عدم استفاده بهینه از منابع انسانی، بهره‌وری پایین و هزینه‌های بسیار بالای مالی از مهم‌ترین عوامل قیمت بالای خودرو در ایران به شمار می‌رود.

برای مثال گزارش دیروز هیات تحقیق و تفحص نشان داد که ایران خودرو به ازای هر یک دستگاه خودروی پرتیراژ تولیدی خود، حدود چهار میلیون تومان هزینه مالی و بهره بانکی پرداخت می‌کند که طبیعتا این هزینه به قیمت خودرو افزوده شده و بهای تمام شده آن را به همین راحتی چهار میلیون تومان افزایش می‌دهد. براساس این گزارش، تحلیل قیمت خودروهای تولیدی شرکت ایران‌خودرو نشان می‌دهد که این شرکت به ازای هر دستگاه خودرو 23 میلیون ریال بابت بهره و جریمه خود، هفت میلیون ریال بابت بهره و جریمه شرکت ساپکو، ده میلیون ریال بابت بهره و جریمه دیگر شرکت‌های گروه و در مجموع 40 میلیون ریال بابت هزینه بهره و جریمه کل گروه متحمل می‌شود.

در ادامه این گزارش، به اعلام نمونه‌هایی از تخلفات شرکت‌ها در واردات قطعات از خارج از کشور با قیمتی به مراتب بالاتر از قیمت داخلی اشاره شده است. در بخش دیگری از این گزارش تصریح شده است که به دلیل وابستگی به قطعات خارجی «سایت اصلی ایران‌خودرو در سال 91 با کمتر از
50 درصد ظرفیت و سایت اصلی شرکت سایپا نیز با کمتر از 40 درصد ظرفیت اسمی خود فعالیت کرده است» که این امر طبیعتا هزینه‌های ثابت شرکت به ازای تولید هر دستگاه خودرو را افزایش می‌دهد. این گزارش تصریح دارد که شرکت ایران‌خودرو 14 سهامدار دارد و در تاریخ تدوین گزارش حدود 72 درصد از سهام این شرکت دولتی و شبه‌دولتی می‌باشد و فقط 18 درصد سهام متعلق به سهامداران حقیقی و حقوقی است. شرکت سایپا نیز ده سهامدار اصلی دارد که مالکیت 37 درصد آن در اختیار سازمان گسترش و نوسازی است.

اعضای هیات تحقیق و تفحص با بررسی مطالبات سررسید شده این شرکت‌ها اعلام کرده‌اند که با وجود حدود 80 هزار میلیارد ریال حجم مطالبات سررسید شده در صورت‌های مالی اساسی دو شرکت، اقدام جدی و اثربخشی درخصوص وصول مطالبات صورت نپذیرفته، این در حالی است که در سال‌های اخیر این شرکت‌ها عامل اصلی کاهش تولید را ضعف توان مالی و سرمایه در گردش ناشی از نپرداختن تسهیلات از سوی بانک‌ها اعلام کردند.

در بررسی اسناد و مدارک فروش مشخص شده شرکت ایران‌خودرو تخفیف‌هایی خارج از اصول به صورت فروش دستوری به برخی اشخاص اعطا کرده است. به عنوان مثال، در کنار دستور وزیر صنایع و معادن وقت، 3650 دستگاه خودرو با تخفیفات ویژه در اختیار افراد معرفی شده قرار گرفته است. بدین ترتیب 50 دستگاه خودرو با 80 درصد تخفیف، 200 دستگاه خودرو با 50 درصد تخفیف، 400 دستگاه خودرو با 30 درصد تخفیف، هزار دستگاه خودرو با 10 درصد تخفیف، 2000 دستگاه خودرو تمام قسط و بدون سود تسهیلات.این گزارش تصریح می‌کند میزان تعهدات ایجادی برای تحویل خودرو به مشتریان بسیار بیشتر از میزان تولید است که این ناهماهنگی در فروش و تولید مبین نقص در برنامه‌ریزی بوده و باعث ایجاد بازار سیاه خودرو ناشی از تفاوت قیمت فروش کارخانه با قیمت فروش محصولات در بازار شده است.

بخشی از این گزارش نیز به بررسی موارد خاص تخلفات پرداخته که بر این اساس در بررسی مدارک مشاوران شرکت سایپا در سال‌های 88 تا 91 ملاحظه شده چند نفر با تحصیلات کمتر از دیپلم به عنوان مشاور مدیرعامل شرکت سایپا مشغول فعالیت بوده‌اند. علاوه بر این، فردی با مدرک تحصیلی دیپلم تجربی و بازنشسته شرکت هما طی سال‌های 89 و 90 به عنوان معاون بازرگانی شرکت پارس خودرو مشغول فعالیت بوده‌ است. همچنین کارشناس و مدیر وقت صادرات شرکت پارس‌خودرو به ترتیب با مدارک تحصیلی کاردانی زبان عربی و کارشناسی شیمی به دلیل ناآشنایی با نحوه تکمیل مدارک تجاری در سال‌های 82 تا 85، 870 هزار دلار به شرکت زیان وارد کرده است.