لایحه دولت برای بخشیدن متجاوزان به جنگلها

سی و هشتمین برنامه مناظره امروز با موضوع «دلایل تخریب جنگل ها و منابع طبیعی» با حضور کارشناسان ، منتقدان و مسئولان در برنامه مناظره این هفته بررسی شد و مهمانان این مناظره بر سر این سوال اصلی بحث کردند که آیا اقدام های دولت برای جلوگیری از تخریب منابع طبیعی موثر بوده است؟

مهمانان مناظره امروز عبارت بودند از « عادل جلیلی» رییس موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، « علی سلاجقه » رییس پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، « شمس الله شریعت نژاد » عضو کمیسیون کشاورزی مجلس، « هادی کیا دلیری» رییس دانشکده منابع طبیعی دانشگاه آزاد و رییس انجمن علمی جنگلبانان ایران، و « ناصر مقدسی» قائم مقام رییس شورای عالی جنگل، مرتع و آبخیزداری.

سوال نظرسنجی این هفته برنامه مناظره چنین بود:

به نظر شما کدامیک اولویت بیشتری دارد؟

1.توسعه طرح های عمرانی

2.حفظ جنگل ها و مراتع

در پایان بخش اول این مناظره، 90 درصد پاسخ دهندگان به سوال نظرسنجی اعلام کردند که حفظ جنگل و مراتع نسبت به اجرای طرح‌های عمرانی اولویت دارد.

جلیلی: جنگل ابزار امرار معاش مردم شد

عادل جلیلی رییس موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور به عنوان اولین سخنران در مناظره دلایل تخریب جنگ‌ها و منابع طبیعی به پای تریبون رفت و با اشاره به اینکه یک سری از موضوعات متعدد باعث تخریب منابع طبیعی شده اند، گفت: کشور حدود 5 برنامه پنج ساله را پشت سر گذاشته ولی رویکرد دولتهای آن باعث شده است تا از دو جنبه تأثیرات منفی در بخش منابع طبیعی کشور بوجود آید.

وی با اعلام اینکه در جنبه‌های غیرمستقیم موضوعاتی از جمله اشتغال، تولید و توزیع ثروت باعث شده تا تأثیراتی را در حوزه منابع طبیعی کشور شاهد باشیم، افزود: به هر میزان که دولت در حوزه اشتغال، تولید و توزیع ثروت موفق عمل کرده است به همان میزان تسهیلات مناسبی را در حوزه منابع طبیعی شاهد بوده‌ایم اما متأسفانه تصمیم گیری های نامناسب در سه حوزه مذکور باعث می‌شود تا تأثیر منفی نیز در منابع طبیعی کشور بوجود آید.

رییس موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور گفت: در جوامع توسعه یافته مردم و دولت نگاه فرامعیشتی به منابع طبیعی دارند درحالی که این دیدگاه در کشورهای درحال توسعه وجود ندارد.

جلیلی ضمن بیان این مطلب که منابع طبیعی 17 تا 18 درصد تولید ناخالص داخلی در بخش کشاورزی را به خود اختصاص داده‌اند، افزود: حجم بخش کشاورزی در تولید ناخالص داخلی نشان از آن دارد که صنعت و بخش خدمات نتوانسته اند در حوزه های خود موفق عمل کنند در حالی که عمده منابع نفتی برای توسعه این بخش‌ها اختصاص پیدا کرده بود. بیایید با خود تعارف نکنیم در جایگاه حاکمیتی هنوز توجه زیادی به منابع طبیعی صورت نمی‌گیرد که این موضوع باید ریشه یابی شود.

مجری برنامه در ادامه صحبت های جلیلی از او خواست تا نظرش را در مورد سوال امروز مناظره بیان کند.

جلیلی نیز در پاسخ گفت: پرسش شما را دنیا قبلا پاسخ داده است. بعد از دو سده، انسان به این برداشت رسید که زمانی به تولید تمرکز ویژه‌ای صورت گیرد نهایت توسعه فیزیکی به توسعه ثروت منجر خواهد شد اما این نکته نیز در نزد مردم مشخص شد که منابع طبیعی بی نهایت نیستند.

سلاجقه: بخش جنگلها مظلوم است

در ادامه مناظره امروز علی سلاجقه رییس پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران با اشاره به این‌که برنامه 38 مناظره به منابع طبیعی و محیط زیست اختصاص یافته است، گفت: این مسئله نشان می‌دهد که منابع طبیعی و محیط زیست اولویت سی و هشتم کشور است و مظلومیت این بخش از همین جا شروع می‌شود.

وی افزود: همیشه گفته می‌شود که از جنگل‌ها و مراتع به عنوان منابع طبیعی و محیط زیست یاد می‌شود، اما واقعیت این است که علاوه بر جنگل و مراتع، آب، خاک و هوا جزو منابع طبیعی و محیط زیست محسوب می‌شوند.

سلاجقه با بیان این‌که از طریق برنامه مناظره می‌خواهم دو واژه را فرهنگ‌سازی کنم، گفت: یک واژه امنیت حیاتی است و یک واژه امنیت غذایی. وقتی انسان متولد می‌شود با اولین صدا اکسیژن به بدنش وارد می‌شود و این امنیت حیاتی است. انسان در امنیت عمومی و نظامی از ابتدا خود را با طبیعت همگام کرده است.

رییس پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران افزود: ادوات جنگی که ساخته می‌شود با طبیعت همگام و همرنگ است اما متاسفانه در امنیت غذایی انسان برعکس عمل کرده و طبیعت را با خودش همگام کرده است.

سلاجقه با یادآوری این‌که حدود 105 سال برای تشکیل مباحث طبیعی می‌گذرد، گفت: ساختار این کار مناسب نبوده است و 85 درصد از منابع طبیعی و محیط زیست به سازمانی سپرده شده که وزارتخانه مربوطه آن بهره‌بردار منابع طبیعی و محیط زیست است.

وی افزود: مجموعه‌ای به نام منابع طبیعی فرابخشی است و متاسفانه مسئولان اطلاع چندانی از منابع طبیعی ندارند.

رییس پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در پاسخ به پرسش برنامه مناظره نیز گفت: محیط زیست و منابع طبیعی در اولویت قرار دارد.

شریعت‌نژاد: جنگل‌نشینان فقیرترین مردم ایران هستند

شمس الله شریعت نژاد عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی سومین سخنران در برنامه مناظره با موضوع «دلایل تخریب جنگلها و منابع طبیعی» بود و با اشاره به اینکه منابع طبیعی مفهوم بزرگی را در بر می گیرد که شامل اجزای جاندار و بی جان می شود، گفت: مهم ترین بخش این اجزا، انسان ها هستند که اگر تصمیمات خودخواهانه بگیرند نمی توانند مدیریت صحیحی در زمینه اداره منابع طبیعی داشته باشند.

وی افزود: سهم دولت ها در تخریب منابع طبیعی بیش از 80 درصد است که این موضوع برگرفته از بی تدبیری ها، اجرا و قضاوت های نادرست است؛ مدیریت بخش منابع طبیعی در تمامی کشورهای دنیا با دولت هاست که اگر در هر بخش از موضوعات تقنینی، قضایی و غیره کوتاهی کنند، تخریب اتفاق می افتد و از این رو تلاش دولت ها نباید در جهت از بین رفتن منابع طبیعی باشد.

این نماینده مجلس همچنین با اشاره به وضع مردم ساکن در دل طبیعت و اماکن دارای منابع طبیعی، افزود: امروزه فقیرترین آدم ها در دل منابع طبیعی زندگی می کنند و کمترین منابع و تسهیلات و در مقابل بیشترین نرخ بیکاری مربوط به آنهاست.

وی درباره یکی از دلایل دست اندازی مردم این بخش ها به منابع طبیعی گفت: تا سال 69، شمال کشور را از سرمایه گذاری در صنعت محروم کردیم و از این رو امروزه شاهد چنین اتفاقی هستیم و داریم چوب آن را می خوریم.

شریعت نژاد افزود: زور ما نباید به آدم های بیچاره برسد بلکه باید با زمین خوارانی که بعضا شخصیت های سیاسی هستند برخورد کنیم؛ باید به دنبال برخورد با مدیرانی باشیم که با تصمیمات غلط خود عملکرد مناسب یک بخش را زیر سوال برده اند.

کیادلیری: گیاهان و حیوانات به بردگی گرفته شده‌اند

هادی کیادلیری رییس دانشکده منابع طبیعی دانشگاه آزاد گفت: اهمیت منابع طبیعی پشتوانه توسعه پایدار است ولی هیچ کشور توسعه یافته‌ای را نمی‌توان یافت که محیط زیست تخریب شده داشته باشد.

وی افزود: در مذهب و فرهنگ ما بر حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی تأکید شده است. اما رفتار ما با منابع طبیعی به گونه‌ای است که با فرهنگ و مذهب ما در تضاد است. بحث بحث آگاهی است اگر صد سال قبل عده‌ای مردم را به بردگی می‌گرفتند اکنون این ما هستیم که گیاهان و حیوانات را به بردگی می‌گیریم.

کیادلیری با اشاره به اینکه ایران دارای جغرافیای خاصی است، گفت: پوشش گیاهی در ایران اندک است و با توجه به اینکه کشور در حال توسعه است بسیار خطرناک است. توسعه یعنی محیط زیست هم باید دیده شود. اما توسعه شتاب زده نتیجه‌ای جز قربانی‌های زیاد نخواهد داشت.

رییس دانشکده منابع طبیعی دانشگاه آزاد با تأکید براینکه تمام مسائل مربوط به محیط زیست مانند آب، گونه های گیاهی زاگرس و گردوغبار در اولویت قرار دارند، افزود: عدم توجه مردم و مسئولین و نبود قانون مناسب موجب خسارت‌هایی به محیط زیست شده است.

این دکترای جنگل‌داری در پاسخ به این سوال که توسعه عمرانی کشور در اولویت هست یا حفظ جنگل‌ها و مراتع، گفت: قطعا توسعه نباید عوارض داشته باشد اما به طور کل مطمئنا اولویت با حفظ جنگ و محیط زیست است.

مقدسی: اهداف برنامه های توسعه در زمینه محیط زیست محقق نشد

ناصر مقدسی قائم مقام رییس شورای عالی جنگل و آبخیزداری هم با تأکید براینکه انسان باید خردمندانه از محیط زیست استفاده کند، گفت: هرگونه تغییر در محیط زیست باید عالمانه صورت گیرد.

وی با اشاره به قول جهانگردان مبنی براینکه ایران پوشیده از مراتع و سرسبزی بود، گفت: در زمان قاجار طی یک قرارداد جنگل‌های ایران به مدت 70 سال به شخصی به نام «ریتر» واگذار شد که سهم ایران از درآمد آن تنها 15 درصد بود. اگر چه با اعتراضات مردم و علما به ظاهر این معاهده لغو شد اما اقدامات شرکت‌های انگلیسی و فرانسوی در این زمینه ادامه یافت. البته بعد از مشروطیت در قانون ایالات و ولایات والیان ملزم شدند که اطلاعات کافی را در مورد مسائل کشاورزی، جنگلداری ولایت موردنظر خود داشته باشند و در حفظ و نگهداری از‌ آن بکوشند و در صورت مشاهده اقدامات خلاف در این زمینه از آن ممانعت کنند.

قائم مقام رییس شورای عالی جنگل و آبخیزداری با اشاره به اینکه چهار برنامه بسیج عمومی برای احیای جنگل ها و مراتع، شناسایی تهدیدها، شناخت منابع ژنتیکی آب و خاک و توسعه تحقیقات برای استفاده صحیح از محیط زیست در دستور کار سازمان‌های اجرایی قرار گرفته است، گفت: در برنامه چهارم و پنجم اهداف مورد نظر محقق نشد و بنا بر برنامه ششم و هفتم توسعه کشور سازوکارهایی دیده شد تا اهداف برنامه‌های قبلی محقق شود.

مقدسی در پاسخ به سوال برنامه نیز گفت: قطعا اولویت با حفظ جنگل‌ها و مراتع است.

شریعت‌نژاد:سازمان جنگل‌ها جرات ندارد

شمس الله شریعت‌نژاد عضو کمیسیون کشاورزی مجلس در بخش دوم مناظره تلویزیونی که به موضوع دلایل تخریب جنگل‌ها و منابع طبیعی می‌پرداخت، با اشاره به اینکه هنوز در بخش آمایش سرزمینی نتوانسته‌ایم به برنامه ریزی مناسبی دست پیدا کنیم، گفت: اگر در سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری توجه ویژه‌‌ای نماییم مشخص می‌شود که ایشان تأکید زیادی بر استفاده از مزیت‌های کشور نموده‌اند.

وی با اشاره به اینکه یکی از مزیت‌های کشور همین وجود منابع طبیعی است، افزود: در سال 1345 جمعیت کشور حدود 19 میلیون نفربود اما هم اکنون جمعیت به 75 میلیون نفر رسیده است که این موضوع نشان می‌دهد اشتغال ومعیشت مردم باید مورد توجه مسئولین قرار گیرد.

این عضو کمیسیون کشاورزی مجلس ضمن بیان این مطلب که ناموزونی اشتغال و معیشت باعث می شود تا شناخت درستی از طبیعت صورت نگرفته و سطح خسارات به این بخش افزایش پیدا کند، گفت: ما بیشتر به یک مولفه توجه می‌کنیم وسایر موارد را نادیده می‌گیریم به عنوان نمونه آثار تخریبی اجرای فاز دوم هدفمند سازی یارانه ها بر منابع طبیعی مورد بررسی قرار نگرفته است حتی سازمان جنگل‌ها و مراتع نیز جرأت نمی‌کند تا گزارشی را از آثار اجرای قانون هدفمند سازی یارانه‌ها بر جنگل‌ها اعلام کند.

جلیلی: تا فقر از بین نرود تخریب جنگل هم ادامه دارد

جلیلی رییس موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور در ادامه صحبت‌های شریعت‌نژاد با اعلام این که مشکل تخریب جنگل‌ها فقط خاص ایران نیست، گفت: به عنوان نمونه جنگل‌های بارانی آمازون که سطح زیای را به خود اختصاص داده بودند هم اکنون به 5 تا 7 درصد رسیده است که این میزان نیز ظرف چند سال آینده حذف خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه در بحث جنگل‌ها و منابع طبیعی دو موضوع مورد توجه است، افزود: در بخش هدفمند سازی یارانه ها و آثار آن بر محیط زیست باید بگویم چون موضوع اصلی یعنی همان اجرای قانون در جایگاه ویژه‌ای قرار داشت همه چیز نیز تحت تأثیر آن قرار گرفته بود. البته به اعتقاد بنده تا زمانی که مشکل فقر در کشور حل نشود موضوع منابع طبیعی فقط در چارچوب بحث‌های فانتزی قرار می‌گیرد.

رییس موسسات تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور با اعلام اینکه گسترش فقر خود آثار جبران ناپذیری بر تخریب منابع طبیعی خواهد گذاشت، از مسئولین خواست تا در تدوین سیاست‌ها و برنامه‌های خود تمام مولفه‌های موجود در کشور را مدنظر قرار داده و سپس به اجرای سیاست‌های خود بپردازند.

جلیلی افزود: در زمان مسئولیت آقای عزیزی در دولت دوم آقای خاتمی برنامه منسجمی برای وزارت جهاد کشاورزی مطرح شده بود حتی در این برنامه اجرای قانون هدفمندسازی یارانه ها نیز مدنظر قرار گرفت.

وی با اشاره به اینکه در برنامه چهارم پیشنهادی موضوعاتی برای هدایت منابع اجرای قانون هدفمندی یارانه ها برای اصلاح زیرساخت‌ها و بخش معیشت مردم پیش بینی شده بود، افزود: متأسفانه در مجلس هفتم این موضوعات نتوانست در قالب برنامه چهارم به تصویب برسد چرا که اگر این موضوع به تصویب نمایندگان می‌رسید در شرایط فعلی شاهد تحول و اشتغال ویژه‌ای در سطح کشور و حفظ منابع طبیعی خود بودیم.

سلاجقه: جنگل و منابع طبیعی را متخصصین اداره نمی‌کنند

سلاجقه رییس پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران نیز با گلایه از اینکه در بعد تقنینی در حوزه منابع طبیعی با مشکلاتی همراه هستیم، گفت: قوانین متناقض و متفاوت در حوزه منابع طبیعی بسیار است. اما باید این گلایه را نیز مطرح کنم، افراد برای ورود به مجلس از شعارهای مختلفی از جمله حفظ منابع طبیعی استان می‌گویند اما وقتی به مجلس راه پیدا می‌کنند شعارهای خود را فراموش کرده و به وضع قوانین متعددی می‌پردازند که این موضوع در حفظ منابع طبیعی آنها بی تأثیر نیست.

وی با بیان این که متأسفانه در طرح های قانونی نیز به لحاظ اجرایی درست عمل نمی‌کنیم، افزود:

رییس پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران گفت: زمانی که یک پزشک متخصص رییس منابع طبیعی می شود طبیعت به سمت بی قانونی هدایت می‌شود هر کس حرف خود را زده و براساس برنامه های خود عمل می‌کند.

وی با اشاره به اینکه هم اکنون فقط 20 درصد از پیکره حوزه منابع طبیعی را متخصصین تشکیل می‌دهند، افزود: بنده خود در اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها در جریان کار بودم در کل مجموعه جهاد کشاورزی که 7 بسته حمایتی برای اجرای قانون هدفمندی یارانه ها اعلام شد بود حتی یک طرح نیز به حوزه منابع طبیعی اختصاص نداشت که این موضوع بسیار قابل تأمل است.

سلاجقه گفت: حوزه منابع طبیعی یک مجموعه فرابخشی و حمایتی است که حتی می‌تواند در قالب یک وزارتخانه مجزا باشد. به واسطیه انکه منابع طبیعی جزو انفاع است می‌تواند زیرمجموعه ولی فقیه باشد.

جلیلی: نگرش مسئولان غلط است

جلیلی در ادامه صحبت‌های رییس پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران با اشاره به اینکه بنده نیز طرفدار ایجاد یک وزارتخانه مجزا تحت عنوان منابع طبیعی هستم، گفت: اما باید این نکته را متذکر شوم که مهمترین مشکل فعلی منابع طبیعی ما مشکل ساختار نیست بلکه مشکل نگرش است. هنوز در شناخت محیط زیست به صورت ابتدایی عمل می‌کنیم تمام مسئولین از قشنگ ترین الفاظ در حوزه منابع طبیعی استفاده می‌کنند اما در مقام اجرا با فعالیت‌های غیرتخصصی و حتی زمین خواری حرفه‌ای اقدام می‌کنند.

وی با اشاره به اینکه قبل از تغییر نگرش ها نمی‌توانیم در حوزه ساختار به نتیجه مناسبی دست پیدا کنیم، افزود: به عنوان نمونه در همین بزرگراه تهران شمال طرح فی البداهه مطرح شد و تازه مسئولین می‌گویند هزینه های اجرای این طرح نیز از فروش منابع طبیعی تأمین شود که این موضوع بسیار قابل تأمل است.

رییس موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور با گلایه از اینکه در بعد حاکمیتی مسئولان برای استفاده از منابع طبیعی هیچ محدودیتی برای خود قائل نیستند و اقدام به فعالیت های غیرکارشناسانه می‌کنند اظهار داشت: نخست باید نگرش ‌ها را تغییر دهیم و به تغییر ساختارها بپردازیم.

مقدسی: دولت برای قطع 12 میلیون مترمربع درخت برنامه ریزی کرده بود

مقدسی نیز در ادامه صحبت‌های مهمانان امروز مناظره تلویزیونی با اشاره به اینکه در اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها هدفگذاری هایی برای قطع درختان تا 12 میلیون متر مربع پیش بینی شده بود، گفت: این میزان با اجرای قانون هدفمند سازی یارانه‌ها و افزایش قیمت حامل‌های انرژی و افزایش تمایل مردم به استفاده از درخت به 8 میلیون متر مربع رسیده است که باید بگویم نظارت لازم از سوی مراجع مربوطه انجام می‌شود.

وی با اعلام این که در حوزه حفاظت از مراتع طبیعی باید نخست فعالیت‌های درون سازمان صورت گیرد، افزود: به عنوان نمونه در جنگل‌ها و مراتع و با توجه به گستره فعالیت‌ها به ازای 70 هزار هکتار یک نفر محافظ قرار دارد که این موضوع باید با تقویت بیشتری همراه شود.

مقدسی به تدوین قانونی برای ارتقای حفاظت از محیط زیست اشاره کرد و گفت: در این قانون هدفگذاری‌هایی برای ارتقای فرهنگ منابع طبیعی و گسترش حفاظت از نقاط مختلف منابع طبیعی کشور پیش بینی شده است حتی در صددیم براساس برنامه پنجم توسعه سطح پوشش مراتع را تا صد درصد افزایش دهیم این امر درحالی است که در حال حاضر سطح پوشش مراتع 40 درصد است.

قائم مقام رییس شورای عالی جنگل، مرتع و آبخیزداری افزود: در درون سازمان نیز علاوه بر کنترل باید عدم تغییر کاربری‌ها نیز مورد توجه مسئولین قرار گیرد تا در راستای آن بتوان اقدامات مناسبی را برای حفاظت از محیط زیست انجام داد.

کیادلیری: دولت می خواهد متجاوزان به منابع طبیعی بخشیده شوند

هادی کیادلیری رییس دانشکده منابع طبیعی دانشگاه آزاد با بیان اینکه در سازمان جنگل‌ها باید به دنبال برنامه‌های بلندمدت باشیم، گفت: هم اکنون در غرب کشور یک میلیون هکتار جنگل در حال نابودی است. از سوی دیگر در 850 هزار هکتار جنگل کشاورزی می‌شود و 80 درصد عامل نابودی کشور همین کشاورزی است.

وی با بیان اینکه 85 درصد منابع طبیعی کشور توسط 13 هزار نیرو اداره می‌شود، افزود: کشاورزی یکی از عوامل نابودی جنگل‌هاست در دولت قبل برای توسعه کشاورزی منابع طبیعی را به مردم واگذار کردند این در حالی بود که بهترین زمین‌های کشاورزی را از دست دادیم.اگر قانونی را اشتباه تصویب کنیم زحمات یک قرن را به باد می‌دهد. از شهریور سال 89 تا سال 90، 100 هزار پرونده وارد دادگاه‌ها شده است.

رییس دانشکده منابع طبیعی دانشگاه آزاد در ادامه با اشاره به اینکه در دولت قبل لایحه‌ منابع طبیعی را به مجلس دادند تا هر کسی که تا سال 89 به منابع طبیعی تجاوز کرده بخشیده شود، گفت: این یعنی ترویج تجاوز. افرادی هم که قانونمند بودند به فکر تجاوز می‌افتند.

شمس‌الله شریعت‌نژاد عضو کمیسیون کشاورزی مجلس در پاسخ به اظهارات کیادلیری گفت: لایحه تازه به کارگروه آمده و هنوز تصویب نشده این لایحه ایرادهای زیادی دارد که به آن وارد است.

سلاجقه رییس پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران نیز گفت: لایحه جامع واگذاری زمین پس گرفته شده است و نمایندگان طرحی را در این رابطه مطرح کرده‌اند که آقای شریعت‌نژاد از آن خبر ندارد.

کیادلیری با طرح این پرسش که آیا نمایندگان در طرح آمایش که مطرح می‌شود در کاربری تصمیم در خوری می‌گیرند، افزود: نمایندگان رایزنی می‌کنند طرحهای عمرانی در جاهایی که به لحاظ اکولوژیک رد شده اجرا شود.

وی در بخش دیگری از اظهاراتش با بیان اینکه متجاوزان به منابع طبیعی چند دسته‌اند، گفت: یک دسته مردم عادی و روستاییان هستند که بلافاصله آنها را محکوم می‌کنیم و زورمان به آنها می‌رسد. دسته دیگر شرکت‌های بهره‌بردار هستند که در تعیین مدیران نفوذ زیادی دارند. برخورد با اینها 50 - 50 است یا موفق می‌شویم یانه.

کیادلیری: مدیران قبلی منابع طبیعی تبدیل به کار چاق‌کن شده‌اند

رییس دانشکده منابع طبیعی دانشگاه آزاد با بیان اینکه بسیاری از مدیران قبلی منابع طبیعی تبدیل به کارچاق‌کن شده‌اند، گفت: 99 درصد مردم دوستدار منابع طبیعی و خاک هستند اما 99 درصد لوایح برای یک درصد متجاوز به منابع طبیعی بوده است.

کیادلیری با بیان اینکه در کشورهای پیشرفته به اثرات بلندمدت تصمیمات توجه می‌شود، افزود: این در حالی است که در ایران به اثرات کوتاه‌مدت تصمیمات توجه شده و در درازمدت فاجعه اقتصادی به بار می‌آورد. نمونه این تصمیمات خشک شدن دریاچه ارومیه و از بین رفتن درختان زاگرس است.

شریعت‌نژاد: مجلس شناسایی قوانین معارض با حفظ جنگل را آغاز کرد

در ادامه مناظره شریعت‌نژاد با تاکید بر اینکه قوانین متناقض زیادی در کشور داریم، گفت: یکی از وظایف دولت و مجلس در سیاست‌های اقتصاد مقاومتی شناسایی قوانین متناقض و حذف موانع توسعه کشور است که در این راستا هم دولت و هم مجلس فعال شده‌اند.

وی با تاکید بر اینکه تخریب منابع طبیعی حاصل ناکارآمدی مدیریت کلان کشور است گفت: در ایران مدیریت نداریم. باید صلاحیت افراد سنجیده شود و در انتصاب‌ها تخصص افراد در نظر گرفته شود.

به گفته عضو کمیسیون کشاورزی مجلس، نظارتی بر عملکرد مدیریت اصلا در ایران وجود ندارد.

شریعت‌نژاد در پاسخ به پرسش مجری برنامه در خصوص لابی نمایندگان برای تعیین مدیران گفت: شاید نمایندگان از سر دلسوزی در این باره مشورت بدهند.

مجری در پاسخ به وی گفت: یعنی نمایندگان وزراء‌ را تهدید به استیضاح نمی‌کنند؟

شریعت‌نژاد پاسخ داد: در تشکیلات استانی ضعف مدیریت داریم و نباید براساس سلیقه سیاسیون مدیران را انتخاب کنیم. اما اگر نمایندگان مشورت دهند عقلانیت است.

سلاجقه رییس پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران خطاب به شریعت‌نژاد گفت: لطفا واقعیت را بگویید.

شریعت‌نژاد پاسخ داد: از راس سازمان جنگل‌داری و مراتع تا پایین انتخابات غلطی صورت گرفته است. آیا در این مجموعه نیروهای مناسب‌تری نبود در 4، 5 سال گذشته 600 تا 700 نیروی این سازمان بازنشسته شده‌اند اما باید پرسید چند نیرو به جای آنها جذب شده است.

سلاجقه در تایید اظهارات شریعت‌نژاد گفت: سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری فرسوده است و نیروی انسانی در آن جابه‌جا نمی‌شود. سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری به گونه‌ای است که 85 درصد منابع طبیعی را حاکمیت اداره می‌کند.

وی با بیان اینکه کشاورزی مثل آب و هوا بوده و منابع طبیعی اقلیم پایدار است، افزود: اعتبارات منابع طبیعی در سال 200 میلیارد تومان هم نمی‌شود اما برای ساخت یک سد 3 هزار میلیارد تومان هزینه می‌شود.

سلاجقه با تاکید بر اینکه قانون جامع منابع طبیعی اگر زیرساختی باشد بسیار عالی است، افزود: اما وزیر در این قانون به نفع کشاورزی دخالت می‌کند. 34 تا 38 میلیون هکتار زمین درجه یک در اختیار کشاورزی است الان بروید ببیند این میزان زمین کشاورزی کجاست، الان تبدیل به ساختمان شده است.

شریعت‌نژاد در ادامه با اشاره به اینکه اگر رییس جمهور جنگلدار باشد عالی است، گفت: ما از قوانین استفاده نمی‌کنیم چرا به جای هر نیرویی که بازنشسته می شود یک نیروی جدید استخدام نمی‌شود. ما تعهدات هدفمندی یارانه‌ها را برجسته نکرده‌ایم. آذرماه سال گذشته هیات دولت سر سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری را برید و همه طرح‌ها را به چالش کشید.

وی با بیان اینکه برزیلی‌ها از جنگل‌های آمازون به صورت چند منظوره استفاده می‌کنند و می‌گویند ما مسئول کل دنیا نیستیم، افزود: ما یک ابرو در شمال کشور جنگل داریم اما نمی‌توانیم آن را حفظ کنیم.

جلیلی: نگاه ما در 30 سال گذشته به برنامه های توسعه بخشی بوده است

عادل جلیلی رییس موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور نیز با بیان اینکه در تمام دنیا محیط زیست فرابخشی است، گفت: در کشور چه چیزی اولویت است، اقتصاد، راه یا فرهنگ. در 30 سال گذشته در قالب 5 برنامه توسعه‌ای نگاه ما بخشی بوده است و مجموعه‌ای از پروژه‌ها را جمع‌آوری کرده و آن را در قالب یک برنامه 5 ساله ارائه کرده‌ایم.

وی با اشاره به اینکه یکی ازمباحث مهم زیرساختی حمل و نقل است، افزود: سالانه 22 هزار کشته در جاده‌ها داریم. باید مشخص شود اثرات منفی زیرساخت‌های جاده‌ای بر جنگل‌ها بیشتر است یا راه‌آهن؟

رییس موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور گفت: ایران محل ترانزیت کالاست و می‌تواند جایگزین درآمدهای نفتی باشد.راه‌آهن حداقل خسارت را به جنگل‌ها می‌زند.

وی با یادآوری اینکه در دولت‌های نهم و دهم درآمدهای نفتی برابر با نصف درآمدهای نفتی 100 سال گذشته بود، افزود: اگر 100 میلیارد دلار در توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل و گردشگری هزینه می‌شد این همه کشتار در جاده‌ها نداشتیم و مسائل محیط زیست نیز حل می‌شد.

رییس موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور با تاکید بر اینکه نگاه بخشی فاجعه ایران است، گفت: باید به صورت فرابخشی به مسائل نگاه کنیم. هر نماینده می‌خواهد زورو شود و تمام مشکلات شهرستان را حل کند اما اگر نقش خودمان را اجرا کنیم و نگاه راهبردی به کشور داشته باشیم همه مسائل حل می‌شود.

جلیلی با اشاره به اینکه گزارش های وزارت علوم حاکی از آن است که سالانه 150 هزار فارغ التحصیل لیسانس به بالا از کشور خارج می شود، افزود: این موضوع به دلیل مشکلات اقتصادی حاکم بر کشور است که سالانه هزینه ای بالغ بر یک میلیون دلار را علاوه بر فرسایش ژنتیکی که نهایتا منجر به انقراض یک ملت می شود به دنبال دارد.از این رو زمانیکه مشکلات اقتصادی نظیر کاهش اشتغالزایی وجود داشته باشد، بحث منابع طبیعی در پایین ترین اولویت قرار می گیرد.

مقدسی هم درباره برخی تداخلات قانونی و اجرایی در زمینه منابع طبیعی که نهایتا موجب آسیب رسانی به این حوزه می شود، گفت: در بخشی از قانون این مبحث بندی به نام «ج» وجود دارد که عملا با استفاده از آن هرگاه استعلام از منابع طبیعی با مخالفت روبرو شود، می توان شرایط را تسهیل کرد.

قائم مقام رییس شورای عالی جنگل، مرتع و آبخیزداری با اشاره به اینکه 59 طرح عمرانی داریم که مشمول تهیه گزارش مکان یابی هستند، افزود:علی رغم این موضوع، در این زمینه قانون گریزی داریم و سرمایه گذاری های بسیاری از سوی شرکت های خارجی نیز صورت گرفته است.

وی همچنین در زمینه تشکل ها گفت: در زمینه تشکیلاتی نباید تگاه صرف دولتی داشته باشیم؛ یکی از سیاست های مشخص ما تقویت تشکل هاست.

کیا دلیری هم در ادامه گریزی به مجوز معادن داشت و گفت: در شمال کشور 600 معدن وجود دارد که نصفی از آنها بلا استفاده هستند و تنها تنها مجوز آنها دست به دست و فروخته می شودکه معلوم نیست چه سرانجامی خواهند داشت.

پاسخ به سوالات مردم و خبرنگاران

در بخش سوالات مخاطبان برنامه مناظره هم ، جلیلی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه تأثیر نداشتن برنامه های اول تا پنجم توسعه بر بخش منابع طبیعی، راهی برای امید بستن به برنامه ششم باقی می گذارد و اصولا چنین تفکری منطقی است؟، گفت: نباید گفت که برنامه های پیشین تأثیری نداشته است اما چون همه جانبه نگر نبوده، تأثیر خود را روی منابع طبیعی گذاشته است. از این رو به برنامه ششم امید بسته ام زیرا این تجربه را پشت سر داریم و امیدواریم تا دولت تدبیر و امید با نگرش توسعه ای که خواهد داشت، این مشکلات را حل کند.

سلاجقه هم در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه حفاظت از جنگل ها اولویت چندم دولت ها بوده و باید باشد؟، گفت: طبق فرمایش مقام معظم رهبری، حفاظت از منابع طبیعی باید فرهنگ عمومی شود. اگر با چنین دیدگاهی به منابع طبیعی و جنگل ها بنگریم و با توجه به اینکه مردم ما با طبیعت خو گرفته اند و فرهنگ شان مبتنی بر طبیعت است، فکر کنم بشود به اولویت آن رسید.

شریعت نژاد عضو کمیسیون کشاورزی مجلس هم در برابر سوالی که برگرفته از صحبت های خود او بود و اشاره به سهم مجلس در میزان تخریب منابع طبیعی در قبال سهم 80 درصد دولت داشت، اظهار کرد: عرض بنده مجموعه کل نظام بود؛ در مجموع باید بگویم که قانون مناسبی در این زمینه نداشته ایم و قوانینی نیز بوده که که تصمیمات مناسب گذشته را ناکارآمد کرده است.

کیا دلیری هم در ارتباط با نقش و جایگاه منابع طبیعی در کشور گفت: پشتوانه ذخیره آب، جنگل ها هستند زیرا تا 40 برابر بیشتر می توانند منابع آب را ذخیره کنند و از این رو باید دیدگاه همه جانبه ای نسبت به موضوع منابع طبیعی داشت.

مقدسی هم در ارتباط با سوالی مبنی بر اینکه این شورا چند جلسه تشکیل شده است؟، گفت: شورای عالی نهادی قدیمی است و تعداد جلسات آن از عدد خارج است زیرا هر هفته بیش از یک جلسه داریم و هم اکنون رییس آن بنده هستم.

قائم مقام رییس شورای عالی جنگل، مرتع و آبخیزداری در ادامه اشاره ای به برخی انتقادات در ارتباط با قوانین ناکارآمد و بعضا قوانینی که منجبر به ناکارآمد شدن تصمیمات قبلی می شود، داشت و افزود: قانون ملی شدن، حفاظت و بهره برداری جزو قوانین مادر هستند اما بخش مربوط به جرائم در قانون سال 46 اصلا قابل بهره برداری نیست و باید به روز شود.

شریعت نژاد در ارتباط با سوال دیگری مبنی بر اینکه کدام قوانین به نامزد انتخاباتی مجلس اجازه می دهد که در منطقه محافظت شده، از جیب منابع طبیعی راه را برای رسیدن به مجلس باز کند؟، گفت: از برنامه سوم توسعه، طرح های زیست محیطی به سازمان محیط زیست سپرده شده و باید ارزیابی هزینه و فایده در ارتباط با طرح ها داشته باشد و نظر نهایی خود را اعلام کند.

عضو کمیسیون کشاورزی مجلس افزود: طرح خهایی وجود دارد که ارزیابی مثبت نداشته اما انجام شده است که در این راستا با کدامیک از این خلاف کاری ها مقابله شده و کدامیک از خلاف کاران را عزل کرده ایم. به عنوان مثال سدهایی ساخته ایم که پشت آنها آب نیست و باید خیار شور آنجا بکاریم.

سلاجقه هم در این باره گفت: سد ابزار توسعه محیط زیست هر کشوری است و باید در جای خودش ساخته و وزارت نیرو برای آن استحصال آب کند.

رییس پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران افزود: ما هم می توانیم در زمینه استحصال و مدیریت منابع آب فعالیت داشته باشیم.

جلیلی رییس موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور با اشاره به اینکه همه نگران جنگل‌های آمازون هستند، گفت: در کشورهای جنوب شرقی آسیا علی رغم توسعه یافتگی شاهد هستیم که برعکس همه دنیا جنگل‌هایشان نیز توسعه یافته است چرا که نگاه آنها نگاهی اقتصادی همراه با بهره وری است.

کیادلیری نیز با بیان اینکه هم اکنون 70 درصد سدهای کشور کمتر از 30 درصد منابع آبی دارند، افزود: شاید نیاز است که طرف تفکر خود را عوض کنیم شاید تأکید برکشاورزی با توجه به اینکه منابع آبی کشور محدود است اشتباه باشد.

یک کارشناس جنگلداری از جلیلی پرسید، در کشورهای توسعه یافته شاخص‌های توسعه منابع طبیعی تعریف شده است آیا در ایران نیز این شاخص‌ها برای کاهش آسیب به منابع طبیعی تعریف شده است؟ آیا فکری برای سونامی تغییر اقلیم و راهکارهایی برای آن اندیشیده شده است؟

جلیلی پاسخ داد: تحقیقات مختص به موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع نیست دانشگاه‌های منابع طبیعی نیز در این موضوع نقش دارند. اما به طور کل در بخش منابع طبیعی از نظر فناوری و تکنولوژی هیچ مشکلی نداریم.

وی با اشاره به این گفته رییس جمهور مبنی براینکه جاهایی که در دست مردم بوده بسیار بهتر از مناطق حفاظت شده است، گفت: این گفته جناب روحانی جای بحث جدی دارد.

جلیلی با اشاره به اینکه جامعه جنگلی مانند جامعه انسانی سنی دارد، افزود: شاخص‌های توسعه منابع طبیعی مشخص شده است و ایران در بین کشورهای جهان سوم جزو کشورهای پیشرفته در این زمینه است.

فردی که از جلیلی سوال پرسیده بود معتقد بود که وی جواب سوال را نداده است که حیدری مجری برنامه گفت: منظور آقای جلیلی این است که تحقیقات در قفسه است.

یک دانشجوی دیگر جنگلداری نیز از مقدسی پرسید، برای کاهش گسستگی بین مسئولان منابع طبیعی و تحقیقات و آموزش و سازمان‌های مردم نهاد چه برنامه‌هایی دارید، گفت: در بحث آموزش با توافقنامه‌هایی را منعقد کردیم تا دانشجویان با مسائل عملی، آشنا شوند و به مدد تجربه بتوانند افراد کارآفرین باشند همچنین با توجه به اینکه موسسه‌های آموزشی باید تغییرات بنیادین داده شوند و از جنگلداری سنتی به مدیریت پایدار و مدیریت جامع در آبخیزداری سوق داده شوند، توافق نامه‌هایی نیز در این زمینه منعقد شده است.

وی افزود: در بخش تحقیقات نیز ظرفیت‌های زیادی وجود دارد که کمتر از آن استفاده شده است در این زمینه نیز برنامه های معینی داریم و هدفگذاری برای چشم انداز 1404 صورت گرفته تا عقب ماندگی از برنامه جبران شود. برای کوتاه کردن راه همکاری با موسسات تحقیقاتی نیز در برنامه قرار گرفته است.

این دانشجو در ادامه از سلاجقه نیز پرسید: با توجه به افزایش تعداد فارغ التحصیلات دانشجویان تکمیلی منابع طبیعی آیا راهکاری برای راهیابی آنها به مشاغل مرتبط (حداقل بخش خصوصی) اندیشیده شده است؟

سلاجقه در پاسخ گفت: یکی از دغدغه‌های ما در دانشگاه مجموعه های غیر تخصصی است که ضرباتی را بر پیکره منابع طبیعی نیز وارد کرده است در گذشته تنها در سه دانشگاه تهران، مازندران و گرگان دانشجویان منابع طبیعی می توانستند حضور یابند که با توجه به شرایطی کشور بسیار اندک بود اما در این ساله تعداد دانشجویان منابع طبیعی افزایش یافته است.

وی با اشاره به اینکه از هر سه نفر بازنشسته یک نفر باید جذب شود، گفت: طبق دستور معاونت راهبردی ریاست جمهوری می‌توان سه هزار و 300 نفر را جایگزین کرد که در این صورت هیچ فارغ التحصیلی بیکار نخواهد ماند. درصورت اجرای این قانون سازمان‌های اجرایی نیز می‌توانند نیاز خود به نیروی انسانی را به دانشگاه‌ها اعلام کنند.

معاون اداره کل جنگل سازمان جنگل‌ها که به عنوان یکی از حاضرین در مناظره شرکت کرده بود از شریعت نژاد پرسید طبق قانون مصوب از هر سه خروجی باید یک نفر جذب شود اما دیوان محاسبات کشور مانع از انجام این کار می‌شود. دیوان محاسبات کشور تنها به اعتبار مورد نیاز توجه می‌کند و براین اساس قانون اجرایی نمی‌شود.آخرین جذب در سازمان مربوط به سال 86 می شود که از سه هزار و 700 خروجی تنها 344 نفر جذب شده اند. برای حل این مشکل چه راهکاری اندیشیده شده است؟

شریعت نژاد گفت: در زمان خانم سلطان خواه معاونت فناوری ریاست جمهوری کانون هایی برای ارتباط بین بخش‌های اجرایی و دانشگاهی دیده شد.

وی با اشاره به اینکه نیروی انتظامی مشکل جذب نیرو ندارد به این دلیل که مسئله نیروی انسانی را جا انداخته است گفت: با توجه به اینکه سازمان منابع طبیعی مراتع و جنگل‌ها از یک سازمان حاکمیتی به یک سازمان اجرایی تبدیل شده است برای جذب نیرو به مشکل برخورده است و تاکنون کسی نسبت به این موضوع اعتراض نکرده است.(تسنیم)