بارداری‌تان را به تعویق نیندازید

در واقع ورود زنان به دنیای کار و تحصیل از یک طرف و شرایط سخت ازدواج برای مردان از سوی دیگر باعث شده که سن ازدواج افزایش پیدا کند و این مساله همراه با تمایل نداشتن زن و شوهر به بچه‌دار شدن تا فراهم شدن شرایط مناسب، باعث می‌شود که بارداری در سن بالا، برخلاف گذشته اتفاق عجیب و غریبی نباشد.

امروزه بارداری بعد از سی و پنج سالگی را به عنوان بارداری پرخطر درنظر می‌گیرند چون سی و پنج سالگی، سنی است که بعد از آن خطرات و عوارض بارداری، ناهنجاری‌های جنین، مرگ و میر مادر و جنین در آن افزایش پیدا می‌کند. پس سن بالای پدر و مادر از لحاظ پزشکی خطرات و عوارضی را برای فرزندان به دنبال خواهد داشت.

با وجود این بسیاری از خانواده‌ها برای ایجاد شرایط زندگی بهتر قبل از تولد اولین فرزندشان، بارداری را به تعویق می‌اندازند. به تعویق انداختن بارداری تا سنین سی سالگی، دوران بارداری را با دشواری‌ها و مخاطرات زیادی همراه می‌سازد؛ بنابراین یکی از مهم‌ترین نکاتی که زنان باید قبل از مادر شدن به آن توجه کنند، سن مناسب بارداری است که در پی آن سلامت مادر و نوزاد تامین می‌شود.

دکتر آمنه لاهوتی، متخصص زنان و زایمان در گفت‌و‌گو با جام‌جم درباره عوارض بارداری در سن بالا می‌گوید: این عوارض بیشتر به اختلالات رشد جنین در رابطه با بیماری‌های مزمن مادر یا بارداری‌های چندقلویی مربوط می‌شود؛ چون بارداری چندقلویی در بارداری‌های خودبه خود درسن بالا به دلیل شرایط خاص هورمونی شایع‌تر است. از سوی دیگر خیلی از بارداری‌ها در این سنین ناشی از روش‌های کمک باروری صورت می‌گیرد که احتمال بارداری چندقلویی را بالاتر می‌برد.

این متخصص می‌افزاید: ناهنجاری‌های کروموزومی جنین نیز یکی دیگراز این عوارض ناخوشایند و مهم است و یکی از انواع این ناهنجاری‌ها که برای خانواده‌ها آشناتر است، سندرم داون یا همان منگولیسم است. عارضه بعدی بارداری در سنین بالا، بارداری‌های حاصل از کاربرد فناوری‌های کمک باروری و درنتیجه عوارض ناشی از این روش‌هاست.

افزایش احتمال سزارین

گرچه طی سال‌های اخیر، بیشتر مادران به بهانه تحمل نکردن درد زایمان طبیعی به انجام سزارین تمایل پیدا کرده‌اند، اما متخصصان زنان نیز سزارین را به عنوان مناسب‌ترین انتخاب به مادرانی که در سن بالا باردار می‌شوند، پیشنهاد می‌کنند؛ اما چرا چنین پیشنهادی به ‌واسطه بالارفتن سن به مادران ارائه می‌شود؟

دکتر لاهوتی در پاسخ می‌گوید: این یک واقعیت است که از عوارض بارداری در سنین بالا، افزایش احتمال زایمان سزارین است که هم به دلیل این است که بافت‌های مادر توانایی و قابلیت ارتجاعی لازم را برای انجام زایمان طبیعی بدون عارضه ندارد و هم این که شانس بارداری بدون عارضه بعدی به دلیل سن بالای مادر کم است و در نتیجه پزشک متخصص و مادر ترجیح می‌دهند عمل سزارین را انتخاب کنند.

سقط جنین بواسطه بیماری مادر

به گفته دکتر لاهوتی، جدا شدن زودرس جفت و جفت سرراهی یعنی جفتی که دردهانه رحم قرار گرفته و وضعی خطرناک برای مادر و جنین به شمار می‌آید، از عوارضی است که سلامت بارداری زنان مسن‌تر را تهدید می‌کند و معمولا این موارد به دلیل بیماری‌های مزمن مادر اتفاق می‌افتد حتی افزایش احتمال سقط خود به خود در مادران مسن، معمولا به بیماری‌های زمینه‌ای مادر مثل دیابت یا ناهنجاری‌های ژنتیک خود جنین نسبت داده می‌شود. فراموش نکنید که احتمال بروز بیماری‌های مزمن در مادر مثل بیماری قند، افزایش فشارخون، بیماری‌های قلبی و مشکلات مفصلی با افزایش سن مادر افزایش می‌یابد که هریک از بیماری‌ها می‌تواند بارداری را با خطراتی مواجه کند و سلامت مادر و جنین را تهدید کند.

افزایش خطر بروز سندرم داون

یکی دیگر از عوارض بارداری در سن بالای ۳۵ سال، ناهنجاری‌های ژنتیک است که بخصوص بعد از سی و پنج سالگی افزایش زیادی پیدا می‌کند به طوری که اگر مادر سی و پنج ساله باشد، از هر ۱۳۲ تولد ممکن است یک نوزاد مبتلا به سندرم داون به دنیا بیاید.

دکتر لاهوتی با اشاره به این مطالب تاکید می‌کند: در سی و شش سالگی این میزان به یک مورد از هر ۱۰۵ تولد می‌رسد و این روند همان‌طور ادامه دارد به طوری که برای مثال در چهل سالگی مادر در یک مورد از هر ۴۰ تولد، شاهد سندرم داون هستیم که آمار بالایی از این بیماری است. در مورد سایر ناهنجاری‌های کروموزومی هم تقریبا چنین آماری صدق می‌کند.

اولین بارداری در سنین بالا نباشد

اما چرا تاکید می‌شود که اولین بارداری در سنین قبل از سی و پنج سالگی صورت بگیرد؟

دکتر لاهوتی پاسخ می‌دهد: این‌طور نیست که همه عوارض بارداری در زنان مسنی که اولین بارداری خود را تجربه می‌کنند بیشتر از زنان مسن چند زا باشد، اما زنی که قبلا چند مورد بارداری و زایمان را پشت سرگذاشته است به احتمال بیشتری از سلامت جسمی برخوردار است و بارداری مجدد، در سن بالا برای این دسته افراد، کمتر نگران‌کننده است حتی احتمال بروز یکی از عوارض بارداری به نام مسمومیت بارداری که درآن فشارخون مادر بالارفته و دفع پروتئین از کلیه‌ها و ورم مادر وجود دارد در صورتی که اولین بارداری در سن بالا باشد، بیشتر است.

کم‌کردن خطرات بارداری در سن بالا

در بسیاری از تحقیقات ثابت شده که در زنان مسنی که اندام فیزیکی مناسب و بدون مشکلات طبی دارند، میزان عوارض بارداری کمتر است و گفته شده گرچه مرگ و میر مادران در سنین بالای ۳۵ سال افزایش پیدا می‌کند، اما بهبود مراقبت‌های طبی و بهداشتی باعث کاهش چنین خطراتی می‌شود.

به گفته دکتر لاهوتی، کلید اصلی کم‌کردن خطرات ناشی از سن بالای بارداری داشتن یک شیوه زندگی سالم یعنی رژیم غذایی مناسب، تمرینات ورزشی منظم، استعمال نکردن دخانیات، استراحت مرتب و خواب شبانه منظم است.

این متخصص زنان تاکید می‌کند: بر این اساس براهمیت ورزش‌های کششی هم تاکید شده، زیرا تمرینات ورزشی کششی، خون‌رسانی لگن را بهبود می‌بخشد. همه افراد در سنین باروری باید روزانه مکمل اسیدفولیک مصرف کنند و این توصیه برای زنان جوان و مسن‌تر صدق می‌کند، حتی اگر زنانی این دارو را به صورت روزانه مصرف نمی‌کنند، حداقل از زمانی که تصمیم به بارداری گرفتند باید در مصرف روزانه‌شان حداقل خوردن یک میلی گرم اسیدفولیک را شروع کنند، چون اسیدفولیک، مانع ایجاد یکسری اختلالات دستگاه عصبی و مغز می‌شود که ناهنجاری‌های مهمی محسوب می‌شود. پس از زایمان و در دوران شیردهی نیز این مادران باید تحت کنترل باشند. مکمل‌های تغذیه‌ای و لبنیات به اندازه لازم مصرف کنند واز وضع سلامت عمومی خود غافل نباشند.

پونه شیرازی ‌‌/ ‌‌گروه سلامت