2 پرسش درباره آن روی سکه نرخ سود بانکی

این در حالی است که کارشناسان می‌گویند نرخ سود سپرده‌ها و تسهیلات مکمل یکدیگر هستند و دستکاری در یکی بدون تغییر در دیگری به ضرر دیدن بانک‌ها یا در سوی دیگر، مشتریانشان منجر می‌شود. لذا به نظر می‌رسد بانک مرکزی باید به دو پرسش مهم در این خصوص پاسخ دهد:

1ـ قائم‌مقام بانک مرکزی به کرات اعلام کرده که قرار است نرخ سود تسهیلات بانک‌ها آزاد شده و به مذاکره و توافق میان بانک و مشتری واگذار شود. قطعا اگر این اظهارنظر به همین شکل مدنظر باشد، عدم توازن و بی‌عدالتی بزرگی در رابطه مردم و بانک‌ها پدید می‌آید که ممکن است خروج سپرده‌ها از بانک‌ها را در پی داشته باشد؛ مردم می‌پرسند چگونه است که بانک مرکزی برای نرخ سود سپرده‌های ما تصمیم می‌گیرد و برای اجرای آن بازرس می‌گمارد، اما وقتی پای فروش پول از سوی بانک‌ها به میان می‌آید، همه چیز آزاد و موکول به مذاکره می‌شود؟ اگر مذاکره و آزادسازی خوب است، چرا تعیین نرخ سود سپرده‌ها موکول به مذاکره بانک و مشتری نمی‌شود؟...

2ـ در فرض دوم که شورای پول و اعتبار همانند نرخ سود سپرده‌ها، برای نرخ سود تسهیلات هم دامنه مشخصی را منظور کند، پرسش اینجاست که آیا برای نظارت بر رعایت آن در شعبات بانکی، اقدام به استقرار بازرس خواهد کرد؟

به خاطر داریم که یکی از بزرگ‌ترین گلایه‌های مردم از بانک‌ها، رعایت نکردن نرخ‌های سود تسهیلات مصوب شورای پول و اعتبار و در نظر گرفتن نرخ‌هایی بالا مطابق با نرخ بانک‌های خصوصی بوده است. به گفته مردم، آنجا که بانک‌ها گاهی زورشان به اعمال نرخ سود تسهیلات بالاتر از حد مجاز نمی‌رسد، موانعی در راه دریافت تسهیلات می‌گذارند تا اصولا دسترسی به تسهیلات تا حد غیرممکن سخت شود.

در این حالت بانک‌ها با بهانه کمبود یا نبود منابع، از عقود مبادله‌ای رو به سوی عقود مشارکتی که نرخ سود بالاتری دارند، می‌آورند و این چنین است که این روزها مردم دست از رویای دریافت وام از بانک‌ها شسته و راهی موسسات مالی و اعتباری شده‌اند، بنابراین بانک مرکزی می‌باید روشن کند که در تغییر سیستم سود تسهیلات، چه مکانیسم نظارتی برای رعایت نرخ‌های سود پیش‌بینی خواهد کرد؟ آیا بازرسان این بانک به روند وام‌گیری مردم از بانک‌ها و نرخ سود آن، نظارت فیزیکی خواهند کرد، یا فقط مرگ برای همسایه خوب است.

سید علی دوستی موسوی - دبیر گروه اقتصاد