«مناظره» از دشواری‌های نشر کتاب گفت

به گزارش جام‌جم، این برنامه پرسشی را هم برای نظرسنجی مردمی در نظر گرفته بود که از این قرار بود: قیمت کتاب به چه میزان در مطالعات شما تاثیر دارد؟

مردم می‌توانستند از بین دو گزینه 1ـ زیاد و 2ـ کم یکی را انتخاب کنند که حدود 65 درصد از مخاطبان گفتند افزایش قیمت تأثیر مستقیمی بر مطالعه داشته است.

اما حمید باباوند مدیر انتشارات همشهری؛ علی‌اکبر تورانیان عضو هیات‌مدیره انجمن فرهنگی کتاب ناشران دانشگاهی؛ علی شجاعی‌صائین مدیر اداره کتاب و کتابخوانی وزارت ارشاد؛ نادر قدیانی رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان و ناشر نمونه کشوری، میثم نیلی عضو هیات‌مدیره و مدیرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی و غلامحسین هادویان استاد دانشگاه و معاون علمی اداره کتاب، حاضران در برنامه مناظره بودند.

باباوند، نخستین سخنران این مناظره بود و گفت: فرض غلطی داریم و آن این است که صنعت نشر یک صنعت ورشکسته و نیازمند حمایت است که این فرض واقعیت ندارد.

او در ادامه با طرح یک پرسش درباره این‌که آیا دولت تاکنون حمایت‌های خوبی انجام داده است، افزود: متأسفانه در همه ادوار گذشته دولت مسیری را که برای حمایت در آن گام برداشته، غلط انتخاب کرده است. در مقاطع مختلف تصمیمات مختلفی گرفته شد، زمانی تصمیم گرفتند سیاست‌های حمایتی در قالب پرداخت یارانه داشته باشند. مقطعی تصمیم به خرید کتاب گرفتند و در مقطعی دیگر حق‌التألیف نویسندگان آثار شاخص را پرداخت کردند. همه اینها در مسیری انتخاب شده که چندان مثمرثمر نبوده است و مدیران دولتی همه در فکر حمایت و خرید بودند و کسی برای توزیع قدمی برنداشت زیرا باید به لحاظ ساختاری برای آن فکری می‌کردیم. اکنون نیز اگر قرار است اقدام جدیدی انجام شود باید به توزیع فکر کنیم نه تولید.

مشکل کاغذ

علی‌اکبر تورانیان، عضو هیات‌مدیره انجمن فرهنگی کتاب ناشران دانشگاهی نیز بحث خود را با معضلات کاغذ آغاز کرد و گفت: کاغذ به عنوان کالای استراتژیک تأثیر مستقیمی بر وضع نشر دارد. همان‌طور که حمایت دولت از گندم به عنوان یک کالای استراتژیک همیشه لازم بود باید به کاغذ نیز
به عنوان یک کالای استراتژیک و ابزاری برای تولید فرهنگ این‌گونه نگاه شود.

وی افزود: امروز شمارگان کتاب‌ها بویژه در حوزه دانشگاهی به 200 نسخه، 150 نسخه و حتی 50 نسخه نیز رسیده است. کتاب‌ها امروزه از دست چاپخانه‌ها خارج شده است که این ضربه‌ای بر پیکره چاپخانه‌هاست، بنابراین هرچه شمارگان کتاب پایین آید، افزایش قیمت کتاب‌ را خواهیم داشت.

نیاز به یک نظام فراگیر توزیع

علی شجاعی‌صائین، مدیر اداره کتاب و کتابخوانی وزارت ارشاد دیگر سخنران این مناظره با اشاره به آمار نشر کتاب در سال‌های گذشته گفت: براساس اطلاعات خانه کتاب در سال 92 در مجموع 66 هزار و 15 عنوان کتاب در کشور منتشر شده است. همچنین 11 هزار و 700 ناشر در کشور دارای پروانه نشر هستند و در سال از این میان 3000 ناشر کتاب منتشر می‌کنند. این آمارها نشان می‌دهد صنعت نشر، صنعت فعال و پویایی است و حرف‌های بسیاری برای عرضه دارد.

وی ادامه داد: من هم قبول دارم که سیاست‌های حمایتی گذشته، سیاست‌های ساختاری نبوده و به روبنا محدود شده است،‌ بنابراین باید در نظام فرهنگی و اجتماعی خود بازبینی کرده و ساختاری برای حمایت از فرهنگ فراهم کنیم. همچنین برای یک نظام فراگیر و امروزی توزیع، هنوز کار جدی انجام نشده است.

مشکلات نمایشگاه کتاب

نادر قدیانی، رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان و ناشر نمونه کشوری در ادامه این برنامه گفت: ما 27 نمایشگاه کتاب را تاکنون گذرانده و من از اولین نمایشگاه حضور داشته‌ام. در آن زمان حدود 110 ناشر بودیم، اما اکنون تعداد ناشران زیاد شده و اکنون حدود 2000 غرفه در نمایشگاه کتاب فعال است و این نشان از استقبال مردم است.

وی افزود: با همه این شرایط فضای مصلی برای نمایشگاه کتاب نامناسب است و مردم در آن آسایش ندارند و ما امیدواریم که شورای شهر و شهردار تهران پروژه شهر آفتاب را هرچه زودتر به ثمر برسانند که مشکلات حل شود.

وی در جواب نظرسنجی برنامه گفت: کتاب در کشور ما در مقایسه با کشورهای دیگر دنیا گران نیست.

زیرساخت‌های توزیع و تولید مشکل دارد

میثم نیلی، عضو هیات مدیره و مدیرعامل مجمع ناشران انقلاب اسلامی در ادامه این نشست با اشاره به آمارهایی که شجاعی ارائه کرده بود، گفت: 11 هزار و 700 ناشر در کشور ما مجوز نشر دارند و 3000 کتابفروشی وجود دارد که بسیاری از آنها نوشت افزار فروشی شده‌اند. اگر دولت بخواهد هوشمندانه‌تر و عالمانه‌تر از ناشر و فرهنگ حمایت کند باید زیرساخت توزیع را هماهنگ کند.

بخش دوم مناظره

بخش دوم مناظره با صحبت‌های تورانیان در مورد پرسش اصلی مناظره آغاز شد. وی در این خصوص گفت: در نظرسنجی هم مشخص شد که گرانی کاغذ تأثیر مستقیمی بر افزایش کاغذ داشته و منجر شده که طی سال‌های اخیر مردم بسختی کتاب بخرند. 85 درصد کاغذ کشور از خارج وارد می‌شود؛ در صورتی که می‌توانستند کارخانه‌ها را بهینه و به‌روز کنند.