مذاکره تا «روزهای آخر اسفند...»

هرچند نگاه واقع‌گرایانه به مجموعه گفت‌وگوهای هسته‌ای نشان می‌دهد که کشورهای حاضر در جریان مذاکرات هسته‌ای هنوز راهی طولانی برای دستیابی به یک توافق پایدار در پیش دارند، اما خبرهایی که از سر میز مذاکره بیرون می‌آید حکایت از این دارد که مذاکرات اسفند 92 با مذاکراتی که در اسفند 91 میان ایران و 1+5 در جریان بود، فاصله‌ای بسیار دارد.

هرچند در پاییز امسال وقتی که طرفین مذاکره‌کننده در ژنو گفت‌وگوهای هسته‌ای را پی می‌گرفتند، نگاه‌های رسانه‌ها معطوف به این رویداد مهم بود، اما هم‌اکنون بحران اوکراین مانع آن شده است که مذاکرات هسته‌ای ایران و 5+1 در صدر خبرها قرار گیرد.

با این حال نشستن دیپلمات‌های غربی و روسی بر سر میز مذاکره برای حل مساله هسته‌ای کشورمان، به خودی خود حائز اهمیت است، هرچند روند تحولات نشان از آن دارد که اتحاد کشورهای عضو 5+1 بیش از گذشته لرزان بوده و اجماع بین‌المللی در مقابل پرونده هسته‌ای ایران سست‌تر از همیشه شده است.

شاید همین فروپاشی اتحاد علیه پیشرفت هسته‌ای ایران است که باعث شده تا لابی‌های تندرو، نگاه خود را به جبهه تازه‌ای علیه کشورمان معطوف کنند: حقوق بشر؛ همان ابزار سیاسی شده‌ای که سال‌هاست با تفسیرهای یکجانبه به اهرم فشاری برای برخورد با کشورهای مستقل تبدیل شده است.

با این همه به نظر می‌رسد کشورمان همان‌طور که از طریق استراتژی لبخند و مذاکره، ادعاهای موجود درباره پرونده هسته‌ای ایران را بی‌اعتبار کرد – مثلا غیرقابل باور شدن ادعاهایی که در آستانه مذاکرات ژنو از سوی منافقین درباره توسعه مراکز هسته‌ای کشورمان مطرح شد – و یا مُهر باطل شد بر ادعاهای جدید صهیونیست‌ها درباره توقیف کشتی حامل سلاح زد، به‌گونه‌ای که حتی در داخل سرزمین‌های اشغالی نیز حرف نتانیاهو که زمانی می‌توانست بحران‌ساز باشد، خریداری نداشت، اکنون نیز می‌تواند با پیگیری روند اعتمادسازی و مذاکره هدفمند، تصویری از ایران در جهان ارائه کند که سِحر ادعاهای حقوق بشری را برای همیشه باطل کرده و جبهه مقابل را از این سلاح نیز تهی کند.

سال92 درست در آخرین روزها نیز درسی در دل نهفته دارد؛ تجربه‌ای نه‌چندان تازه در علم سیاست اما جدید برای دیپلمات‌های کشورمان؛ یعنی «مذاکره».

همان راهکار تجربه‌شده‌ای که اگر هوشمندانه به کار گرفته شود، می‌تواند طلسم ادعاهای خصمانه در هر حوزه‌ای را بشکند و این میراثی از سالی که گذشت است برای سال بعد که می‌توان به پشتوانه گفت‌وگو، راه را بر راهبرد تنش‌زدایی در جهان درهم‌تنیده امروز هموار کرد.

مصطفی انتظاری هروی ‌- گروه سیاسی