سیر تاریخی تقویم‌های مورد استفاده در ایران

تقویم احمدی

سال 1301 هجری شمسی و در زمان پادشاهی احمد شاه قاجار، دکتر سیدجلال‌الدین طهرانی نوعی گاهشماری جدید به نام تقویم احمدی را ابداع کرد. در این گاهشماری اول بهار سال شمسی که فرمان مشروطیت در آن سال صادر شد به عنوان مبدا در نظر گرفته شد. چمن آرا، گل‌آور، جان‌پرور، گرماخیز، آتش‌بیز، جهان‌بخش، دژم‌خوی، باران‌ریز، اندوهگین، سرماده، برف‌آور و مشکین فام به ترتیب نام‌های این ماه بود که بر اساس اوضاع و احوال فصول طبیعی انتخاب شده بود. در این گاهشماری همه ماه‌ها 30 روزه بود، اما در سال‌های عادی پنج روز و در سال‌های کبیسه شش روز به مجموع روزهای آخرین ماه سال افزوده می‌شد.

تقویم هجری شمسی

در اواخر سال 1303 هجری شمسی برجی طرح قانونی به مجلس شورای ملی پیشنهاد شد تا بر اساس آن نام‌های عربی ماه‌ها در تقویم هجری شمسی برجی به نام‌های فارسی تبدیل شود. در حقیقت با این اصلاح جدید تقویم رسمی کشور در آن زمان به ترکیبی از تقویم باستانی و تقویم هجری شمسی برجی تبدیل شد. به این ترتیب تقویم هجری شمسی به عنوان تقویم رسمی ایران جایگزین تقویم هجری شمسی برجی شد.

تقویم هخامنشی

سال 1305 هجری شمسی، دکتر سیدجلال‌الدین طهرانی گاهشمار دیگری به نام «تاریخ هخامنشی» را ابداع کرد. او در این گاهشماری سال آغاز سلطنت کورش، پادشاه هخامنشی را به عنوان مبدا انتخاب کرد. نام‌های این گاهشماری نیز همان نام‌های تقویم احمدی بود. تاریخ هخامنشی برای یک دوره زمانی چند ساله به طور غیررسمی در تقویم‌هایی که طهرانی خودش در آن زمان استخراج می‌کرد، درج شده است.

تقویم شاهنشاهی

بیست و چهارم اسفند 1354 در جلسه مشترک مجلس شورای ملی و سنا، با تصویب قطعنامه‌ای مبدا تاریخ رسمی ایران از هجرت پیامبر به سال آغاز سلطنت کورش تغییر پیدا کرد. تقویم جدید، تقویم شاهنشاهی نامیده شد که از سال 1355 هجری شمسی مطابق با 2535 شاهنشاهی معمول شد، اما دو سال بعد یعنی روز پنجم شهریور 1357 بر اساس تصویب‌نامه دولت، این تقویم لغو و تقویم هجری شمسی دوباره به طور رسمی در ایران مورد استفاده قرار گرفت. بعد از انقلاب اسلامی ایران بر اساس اصل هفدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تقویم هجری شمسی به همان صورت قبلی به عنوان تقویم رسمی کشور پذیرفته شد.