تفاوت بلوغ در دختران و پسران

به بیان دیگر ممکن است یک دختر در 9 سالگی اولین نشانه‌های بلوغش ظاهر شود و در همکلاسی او تا دو سال بعد این اتفاق رخ ندهد.

در این نوشته مواردی را که باید به عنوان تاخیر یا تعجیل بلوغ مورد توجه والدین قرار گیرد و براساس آن باید به پزشک مراجعه کنند، شرح می‌دهم.

در دختران معمولا اولین نشانه بلوغ بزرگ شدن پستان‌هاست که ابتدا به صورت یک برآمدگی کوچک خود را نشان می‌دهد. این اتفاق در نژاد ایرانی به طور متوسط در حدود 10 تا 10.5 سالگی رخ می‌دهد و پس از آن رشد موهای زیر بغل و زهار شروع می‌شود.

وقوع اولین خونریزی ماهانه معمولا آخرین نشانه شروع بلوغ است که به طور متوسط، دو سال بعد از شروع رشد پستان‌ها رخ می‌دهد و در نژاد ما حدود 12.5 سالگی رخ می‌دهد. در آفریقایی‌تبارها این اتفاقات زودتر رخ می‌دهد و مثلا متوسط سن شروع خونریزی عادت ماهانه درآنها دوازده‌سالگی است.

اگر شروع نشانه‌های بلوغ یعنی ایجاد برآمدگی اولیه پستان قبل از هشت سالگی در دختران رخ دهد، نشانه بلوغ زودرس تلقی شده و باید مورد بررسی قرار گیرد.

به همین ترتیب در صورتی که تا 12.5 سالگی هیچ نشانه‌ای از رشد پستان‌ها در دختر دیده نشود به عنوان تاخیر بلوغ می‌تواند ارزیابی شود. نکته مهم این‌که شروع رشد موهای زیر بغل و زهار می‌تواند اندکی بعد یا قبل این رخ دهد و نشانه اصلی بلوغ نیست.

در پسران، بزرگ‌شدن بیضه‌ها اولین علامت بلوغ است و در ادامه بزرگ شدن عضو تناسلی و رویش موهای زهار خواهد بود. این تغییرات از 10 سالگی به بعد کم‌کم شروع می‌شود، ولی در دوازده تا پانزده سالگی کاملا نمایان می‌شود.

بر اساس تعاریف بالا در صورتی که در یک پسر قبل از 9 سالگی بلوغ شروع شود، بیماری بلوغ زودرس مطرح می‌شود و ‌باید ارزیابی و بررسی‌ها انجام شود.

تاخیر بلوغ در پسران به مواردی اطلاق می‌شود که پس از اتمام چهارده سالگی هیچ نشانه‌ای از رشد بیضه‌ها وجود نداشته باشد که در این موارد نیز ارزیابی‌های هورمونی باید شروع شود.

در سال‌های اخیر بسیاری از والدین نگران بلوغ زودرس در دخترانشان هستند و به تصور این‌که در جامعه امروز شروع بلوغ در یک دختر 9 یا 10 ساله خیلی زود است برای به تاخیر انداختن بلوغ به پزشک مراجعه می‌کنند.

بنا بر آنچه گفته شد، شروع بلوغ در سن مورد انتظار یعنی هشت تا 9 سالگی طبیعی است و نیاز به درمان ندارد.

دکتر رضا کریمی - فوق تخصص بیماری‌های غدد