عینیت‌بخشی به‌آموزه‌های عرفانی

سلوک امام حسین‌(ع) و یاران حقیقت‌جوی ایشان در دشت کربلا از این دست وقایع است که جنبه‌ای روحانی داشته و تمام رفتارها در آن برهه خاص همه ‌طبق موازین معنوی بوده است؛ چون هدفی نیز غیر از این مدنظر امام شهیدان‌(ع) نبوده است، چنان‌که خود حضرت فرموده‌اند: من برای احیای سنت جدم قیام نمودم.

امام حسین‌(ع) در آن واقعه تاریخی سال 61 هجری شیوه‌ای از معنویت تامه و سلوک حقیقی را به معرض تماشای عالم انسانی گذاردند که تا ابد گوش جان هر شنونده‌ای را حیران و قلوب آزادگان را محزون می‌نماید.

در صحرای نینوا و ‌در آن شرایط سخت و دهشتناک که بیم جان در میان بود، امام ذره‌ای تردید بر دل مبارک راه نداده، مردانه ایستادند و در راه هدف حقیقی و مرام اصیل خویش هیچ جنس دنیوی را مد نظر قرار ندادند تا آنچه مقرر از حق بود، اتفاق افتد و وعده پیغمبر(ص) بر ریخته شدن خون‌های پاکشان در این دشت بلا متحقق شود؛ در این میدان عمل گویی وصف حال سید‌الشهدا‌(ع) این بود که:

آن کس که تو را شناخت جان را چه کند‌

فرزند و عیال و خانمان را چه کند

دیوانه کنی هر دو جهانش بخشی

دیوانه تو هر دو جهان را چه کند

حتی این شرایط سخت باعث نشد جوانمردی ایشان نیز کمرنگ شود، ‌از آب‌دادن به کاروان حر و جوانمردی در میدان جنگ تا ایثار و فداکاری برای حاضر شدن بر بالین اصحاب همه تجلیات الهی‌گونه و جوانمردانه حضرت در آن روز دردناک بود. در حقانیت و عظمت و سرافرازی امام سوم شیعیان همین بس که تمام عزیزان و یاران و خویشاوندان خود را به میدان مبارزه فرا خواند و در چادر محقر صحرا نشاند و با این عمل خود روزهای مباهله حضرت پیامبر اکرم(ص) را در خاطره‌ها زنده کرد، مسیحیان وقتی مشاهده کردند حضرت محمد(ص) برای اثبات حقانیت اسلام تمام عزیزان و نزدیکان خود را برای دعا و ندبه به درگاه احدیت فراخوانده‌اند، از ترس اجابت دعای آن حضرت گردن نهادند. حضرت امام حسین‌(ع) نیز برای اثبات حقانیت خود به این عمل شجاعانه مبادرت ورزیدند که از عهده هر انسان عادی خارج است و می‌توان گفت این فداکاری‌ها و جانبازی‌های امام‌(ع) که در راه ایمان و عقیده و پیمودن راه خدا انجام دادند، در تاریخ بشریت همتایی ندارد.

عاشورا تجلی عشق الهی بود که از وجود نورانی حضرت ابا عبدالله الحسین‌(ع) تابیدن گرفته و امواج آن هرکه دل در گرو حقیقت داشت، فرا گرفته بود. از این رو بود که حُر چون ‌از حقیقت در دلش رشحه‌ای بود با دریافت معنویت حضرت(ع) آتش دلش شعله گرفت و پشت پا به تمام مناصب دولتی و دنیوی زد و آزادمردانه به شهادت رسید و باز از رشحات معنوی این تجلی بود که ابوالفضل العباس(ع) فرزند برومند علی مرتضی(ع) چنان رشادت و فدارکاری نمود که تا دنیا باقی است نام نامی حضرتش بر تارک عالم معنی می‌درخشد و روح پر فتوحش بر مومنان فایض است. و باز از تجلیات این معنویت الهی بود که کودکی در حین شهادت حضرت حسین(ع) به میدان حرب می‌شتابد و دستان کوچکش را حائل بین شمشیر عدو و پیکر مبارک امام خویش می‌نماید تا در آغوش اباعبدالله(ع) جان به جانان تسلیم می‌نماید. عاشورا محک وفاداری بود که تا «سیه روی شود هرکه در او غش باشد» و هرکه ادعای بزرگی و بزرگ‌منشی داشت، شبانه رخت بربست و ره بازگشت گرفت و هرکه ایمان داشت بی‌ادعا، ماند تا پرده‌های مادی را درید و روح پر فتوحش به ملأ اعلی طیران نمود. کربلاییان جسم را اعتبار ننهادند و روزی خویش را عندالله جستند و شهادت پر افتخار را بر زندگی با ذلت ترجیح دادند،‌ مُردند و سر بر دستگاه ستم فرود نیاوردند، تکه‌تکه شدن در راه حق و حقیقت در منظر ایشان شریف‌تر از زندگی در امن و آسایش بدون حقیقت بود.

واقعه عاشورا آموخت اگر دنیاداران دین نداشته باشند لااقل آزادگی پیشه کنند و حقیقت را قربانی امیال شخصی و دنیای دون ننمایند. عاشورا به ما آموخت که منظری ورای توجهات زمینی را انتخاب کنیم، چرا که اسوه صبر و مقاومت زینب کبری‌(ع) فرمود: «ما رایت الا جمیلا» ندیدم مگر زیبایی. این زیبایی همان حقیقت معنوی عاشوراست که باید به آن برسیم و درک زیبایی با جان و دل کنیم تا شیعه واقعی و حسینی حقیقی باشیم. در آخر باید اشاره کرد شخصیت حسین‌بن علی‌(ع) و از جان‌گذشتگی‌های او تاثیر بسزایی در احیای قوانین انسانیت و نشر معارف دین و اسلامیت داشت که مسیر تاریخ را با سقوط و اضمحلال حکومت امویان و ابرقدرتان زمان و ابقای شریعت بارز اسلام عوض کرد و چنین است قیافه مظلومیت حسین‌(ع) و یارانش مانند آفتاب فروزان پرتو افکن شده و تا ابد در عالم آفرینش تجلی خواهد کرد.

هوشنگ شکری / جام جم