مهارتی به نام «چگونه نه گفتن»

ابتدا بد نیست موانع رفتار جرات مندانه را بشناسیم.

چه می شود که جرات مندانه رفتار نمی کنیم؟
در زندگی همه ما گاه شرایطی پیش می آید که نمی توانیم جرأت مندانه رفتار کنیم، این مسئله ممکن است به خاطر ترس از، از دست دادن روابط یا آسیب زدن به رابطه با فرد مقابل باشد و یا موارد دیگری ازجمله:
احساس گناه از رنجیدن یا ناراحت شدن دیگران.
اعتقاد به اینکه اگر از قبول هر درخواستی از سوی دیگران سرباز زنم آدم بد و خودخواهی هستم.
اعتقاد به اینکه همیشه و تحت هر شرایطی باید دیگران را از خود راضی و خوشحال نگه دارم.
اعتقاد به اینکه اگر کسی چیزی گفت یا کاری کرد که باعث ناراحتی ما شد، نباید چیزی بگوییم و...

مهارت « نه » گفتن
همه ما بارها در موقعیت هایی قرار گرفته ایم که گفتن «نه» برای‌مان دشوار بوده است. مثلا پذیرفتن دعوت یک مهمانی در صورتی که در آن احساس راحتی نمی کنیم و مطابق با ارزش‌های ما نیست! پاسخ نه گفتن شامل سه گام است: 1 – تصمیم بگیرید 2- دلیل خود رابیان کنید 3- به طرف مقابل نشان دهید که نظر ، خواسته یا احساس او رادرک می کنید.
مثال: فقط چند روز به شروع امتحانات پایان ترم زهرا باقی مانده است. خواهر زهرا از او می خواهد که در خرید جهیزیه با او همراه شود.زهرا با وجود فشار و استرس ناشی از درس های باقی مانده،به درخواست خواهرش پاسخ مثبت می دهد.اما می داند که این همراهی تبعاتی برای او خواهد داشت.او می توانست به خواهرش چنین بگوید:فقط چندروز فرصت درس خواندن دارم،می دانم که دوست نداری تنهایی به خرید بروی اما اگر فرصت دیگری بود حتما با تو همراه می شدم.

توصیه هایی برای " نه " گفتن
مطمئن شوید که چه می خواهید، آیا می خواهید بگویید "بله" یا "نه". اگر مطمئن نیستید، بگویید که باید درباره اش فکر کنید و زمانی را برای دادن پاسخ خود مشخص کنید.
اگر دقیقا نمی دانید که چه چیزی از شما خواسته شده، توضیح بیشتری بخواهید.
برای نه گفتن پاسخ کوتاهی دهید و از دادن توضیحات طولانی و آوردن دلایل زیاد خودداری کنید.
به جای عباراتی مانند "فکر نمی کنم بتوانم ...." صراحتا از کلمه "نه" استفاده کنید.
به جای قضاوت کردن، مواردی را که وجود دارد مطرح کنید.
افراد منفعل گاهی حتی وقتی با چیزی مخالف هستند، برای آرام نگه داشتن شرایط، تظاهر به موافقت می کنند، برای مثال لبخند می زنند، سرشان را تکان می دهند یا به دقت گوش می کنند. در حالی که لازم  است به طور مستقیم یا غیرمستقیم مخالفت خود را نشان دهند.
شما وظیفه ندارید به هر قیمتی که شده، تمام مشکلات دیگران را حل یا همه را خوشحال کنید.
اگر حتما می خواهید به فرد مقابل کمک کنید، می توانید پیشنهاد جایگزین خود را به او بگویید .
البته این را هم به یاد داشته باشید که در موقعیت هایی که می دانید طرف مقابل در مخمصه افتاده است و حتما به کمک شما نیاز دارد و درخواستش کاملا منطقی است، اخلاق حکم می کند که به او نه نگویید، در واقع نه گفتن در برابر درخواست های غیرمنطقی مطرح می شود.

>> روزنامه خراسان/ آسیه امیدوار (کارشناس ارشد روان شناسی)