از پسته​کاری تا ریاست جمهوری

اکبر هاشمی‌رفسنجانی سوم شهریور 1313 در بهرمان به دنیا آمد. بهرمان در یک نوار حاشیه‌ای در شمال‌شرقی رفسنجان قرار گرفته است. ویژگی جغرافیایی خاصی ندارد جز این‌که جاده شهر، مزارع پسته و خانه‌های مردم را از کویر جدا کرده است. برای این‌که از رفسنجان به این شهر بروید؛ باید از اتومبیل استفاده کنید، زیرا این مسافت 67 کیلومتر است و حدود یک ساعت با خودروی شخصی طول می‌کشد.

همان‌طور که بیان شد بهرمان تولیدکننده پسته است. اگر جزئی‌تر نگاه کنیم روستای نوق هم همین تولید را دارد و اگر بخواهیم به صورتی کلی‌تر به ماجرا بنگریم شرایط رفسنجان هم همین‌گونه است. برخی حتی مدعی هستند که رفسنجان اولین شهر جهان در تولید این خشکبار گرانقیمت است.

تولید پسته در این سرزمین از دو زاویه برای هاشمی مزیت و البته مشکلاتی ایجاد کرده است. مزیت این باغ‌ها برای او این بود که اولا در بدو تولدش در خانواده‌ای نسبتا ثروتمند به دنیا آمد و نسبت به دیگران در کودکی مشکلات کمتری متحمل شد. موضوع ثروتمند بودن او در مبارزه هم به کمکش آمد و حتی گفته می‌شود که او به بسیاری از مبارزان پول قرض می‌داد. همین حالا هم گفته می‌شود که بخشی از درآمد سالانه او از پسته‌های باغش است و البته هستند کسانی که در قد و قامت سیاستمدار بزرگ ایرانی یا خارجی از هاشمی‌رفسنجانی به عنوان هدیه، پسته گرفته‌اند.

اما خواربار گران ظرف‌های آجیل برای هاشمی کم‌دردسر هم نبوده است. بسیاری به دلیل همین ثروتمند‌بودن او را به حمایت از سرمایه‌داری و نادیده گرفتن محرومان جامعه متهم کردند و برخی هم گفتند که او با چنین ثروتی کاخ‌نشین شده است و دیگر به کوخ نشین‌ها توجهی ندارد. چنین مواضعی در دوران دولتش که با نام سازندگی در ایران معروف شد بیش از همه زمان‌های دیگر شنیده شد و البته خود او و اطرافیانش آن را نقض می‌کنند.

اما هاشمی‌رفسنجانی از زادگاهش چه خصوصیتی با خود دارد؟ به نظر می‌رسد که بتوان سختکوشی او را یک خصوصیت جغرافیایی توصیف کرد. همه می‌دانند که مردمان کویر سختکوشند و صدالبته اگر کشاورز باشند این سختکوشی دوچندان می‌شود. به بار نشاندن محصول آن هم محصولی چون پسته در کویر کار هر کسی نیست. هاشمی‌رفسنجانی کسی است که از ابتدای انقلاب تاکنون سمت‌های مدیریتی مهمی داشته است. فارغ از مثبت یا منفی بودن عملکرد هاشمی در این مسئولیت‌ها آن چه روشن است این که تنبلی در برنامه کاری او جایی ندارد. نزدیکانش می‌گویند هنوزم که هنوز است راس ساعت 5 صبح از خواب برمی‌خیزد و برخی اوقات در همان حوالی از فرصت خلوت بودن خیابان‌های تهران استفاده می‌کند و به دفترش در کاخ مرمر می‌رود. در عین حال در خاطرات گذشته او، همواره از کار تا ساعات پایانی شب سخن بوده به نوعی که در خاطراتش نوشته که شب‌های متعددی به منزل هم نرفته و شب را در مجلس به صبح رسانده است.

اما از ریشه‌ها که بگذریم باید تاثیرات رفسنجانی بودن بر عملکردهای هاشمی را بررسی کنیم. دولت هاشمی به دولت کرمانی‌ها معروف بوده است. در میان کارگزاران سطوح بالای دولت او افراد بسیاری از استان کرمان دیده شدند. معروف‌ترین آنها اسحاق جهانگیری و نیز سیدحسن مرعشی است که البته مرعشی با هاشمی نسبت فامیلی هم دارد. گفته می‌شود که استان کرمان و شهر رفسنجان از فرصت ریاست جمهوری هاشمی بخوبی استفاده کرد و راه ترقی را پیش گرفت. دو نشانه مهم این ترقی و پیشرفت تاسیس راه‌آهن بافق ـ بندرعباس و تاسیس فرودگاه بین‌المللی رفسنجان بود. پروژه اول باعث شد کرمان محل مهمی برای ترانزیت کالایی کشور شود.

در عین حال شخص هاشمی‌رفسنجانی هم توجه جدی به منطقه زندگی خود داشته و دارد. در حالی که همه روسای جمهور، هدایای دریافتی خود از سران دیگر کشورها و سازمان‌های بین‌المللی را در موزه‌ای به نام هدایای ریاست جمهوری در تهران نگهداری می‌کنند (که البته از سرنوشت این موزه خبری در دست نیست!) هاشمی‌رفسنجانی با تاسیس یک موزه در شهر رفسنجان تلاش کرد تا برای این شهر جاذبه توریستی ایجاد کند تا اگر گردشگری برای دیدن ارگ بم به کرمان می‌آید به رفسنجان هم برود و موزه ریاست جمهوری این شهر را هم ببیند. کار ساخت این موزه سال 1370 آغاز و سال 1378 افتتاح شد. گفته می‌شود اکنون یکی از کاربری‌های مهم این موزه، کتابخانه آن است.

مردم رفسنجان، هاشمی را دوست دارند و معمولا نماینده مجلسشان عموما کسی است که با هاشمی‌رفسنجانی قرابت فامیلی یا فکری دارد. هاشمی‌رفسنجانی هم نشان داده که وطن‌اش را بسیار دوســـت دارد و البته غیر از پسته، چیزهای دیگری را برای وطنش به همراه دارد.