روزه داری پس از سرطان

حال پرسش بسیاری از بیماران سرطانی درمان شده که داروهای خوراکی شیمیایی مصرف می کنند، آن است که آیا شرایط جسمی آنها با روزه داری دچار اختلال نخواهد شد؟

دکتر علی قنبری مطلق، آنکولوژیست (سرطان شناس) پاسخ دادن به این سوال را بسیار سخت می داند، چرا که می گوید توصیه ثابتی برای تمام بیماران سرطانی که دوره درمانشان را پشت سر گذاشته اند، وجود ندارد بلکه این مساله به شرایط جسمانی خاص هر بیمار بر می گردد.

این عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی در گفت وگو با جام جم در مورد روزه داری بیماران درمان شده سرطانی، توضیح می دهد: بی شک روزه داری طی شیمی درمانی و رادیوتراپی ممنوع است، چرا که بیماران طی این دوران نیازهای تغذیه ای فراوانی دارند، بخصوص تامین آب از دست رفته بدن، اما پس از گذشت این مراحل و اطمینان یافتن متخصص از درمان شدن بیماری با توجه به قوای جسمانی شخص، سن و نداشتن هیچ گونه بیماری زمینه ای چون قند، چربی و فشار خون روزه داری منعی نخواهد داشت.

ثابت ماندن وزن بیمار

دکتر تیرنگ نیستانی، متخصص تغذیه و رژیم درمانی با تاکید بر این که تشخیص این که یک بیمار سرطانی پس از طی مراحل درمانی اش می تواند روزه بگیرد یا خیر در اصل به تائید پزشک معالج او بستگی دارد، می گوید: البته بیماران سرطانی پس از طی مراحل درمان یعنی جراحی، شیمی درمانی و رادیوتراپی اوج بیماری شان را پشت سر می گذارند و با بازگشت به شرایط طبیعی جسمانی، بویژه در صورت نداشتن هیچ گونه علائم بالینی که به بیماری شان مربوط باشد، همچنین نداشتن بیماری سیستمیک و اختلال گوارشی با تائید پزشک معالج شان می توانند روزه بگیرند.

وی در گفت وگو با جام جم اضافه می کند: مهم ترین مبنای تائید سلامت جسمی بیماران سرطانی، پس از طی دوره درمانشان از دید متخصصان تغذیه، ثابت ماندن وزن طی یک دوره شش ماهه است و همچنین نداشتن ورم از نکاتی است که در تائید سلامت شخص باید به آن توجه شود. از سوی دیگر روزه داری در چنین افرادی در صورتی بلامانع است که شخص دچار اختلالات گوارشی از جمله یبوست یا اسهال نباشد و کم خونی نیز نداشته باشد.

کنترل عوارض شیمی درمانی

به گفته دکتر نیستانی تا زمانی که درمان های پزشکی برای یک بیمار سرطانی به پایان نرسیده است، بیماران هرگز نباید با ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی شان برای کاهش وزن اقدام کنند.

البته طی شیمی درمانی به علت عوارض خاص داروهای شیمیایی بر بدن، مصرف مواد غذایی به طور خودکار تا حدودی کاهش می یابد که بسیاری از متخصصان چنین روندی را باعث افزایش مقاومت سلول های طبیعی و غیرسرطانی بدن نسبت به داروهای شیمیایی می دانند. با این حال مشکلاتی که بر اثر محدودشدن مصرف غذا در این دوران برای بیمار به وجود می آید، پس از قطع شیمی درمانی و بازگشت به رژیم معمول بهبود پیدا می کند.

افطاری و سحری با مواد مغذی و ریزمغذی

بسیاری از بیماران سرطانی پس از طی دوران درمانشان به وضع طبیعی جسمانی برمی گردند، اشتهای خوبی پیدا می کنند و از هیچ بیماری سیستمیک نیز رنج نمی برند. چنین افرادی می توانند با تائید پزشک خود روزه بگیرند.

البته دکتر قنبری مطلق در این ارتباط تاکید می کند: مصرف مواد غذایی پر آب، طی وعده سحر و افطار برای بیماران درمان شده سرطانی بسیار اهمیت دارد. این افراد باید غذاهای بسیار شیرین، شور و چرب را از برنامه غذایی خود حذف کنند و به جای آن از میوه و سبزیجات تازه و غذاهای کم سرخ شده بهره ببرند. همچنین نباید بلافاصله پس از افطار حجم زیادی غذا را وارد معده خود کنند. یعنی میان افطار تا مصرف وعده غذایی اصلی یک تا دو ساعت فاصله بیندازند.

دکتر نیستانی نیز معتقد است: رعایت تنوع، تعادل و تناسب در دریافت مواد مغذی یعنی لبنیات، پروتئین، غلات، میوه و سبزیجات و ریزمغذی ها یعنی ویتامین ها و املاح در وعده های سحر و افطار برای بیماران سرطانی درمان شده نیز همچون دیگر روزه داران ضروری است، البته استفاده از مکمل های ویتامینی نیز با نظر متخصص، مفید است.

این متخصص تغذیه با اشتباه دانستن این توصیه که در فاصله افطار تا سحر باید 12 لیوان آب نوشید، می گوید: مصرف روزانه هشت لیوان آب برای بدن لازم است، اما نباید فراموش کرد که از طریق تعریق نه تنها آب بدن بلکه املاح هم از دست می رود، اگر کم آبی بدن فقط از طریق مصرف آب جبران شود، بدن به واسطه تعریق با کمبود املاح نیز مواجه خواهد شد، اما اگر برای مقابله با کم آبی از مصرف میوه و سبزیجات تازه نیز کمک گرفته شود، نه تنها روند از دست رفتن آب بدن تدریجی اتفاق می افتد بلکه املاح مورد نیاز بدن نیز تامین می شود. بر این اساس مصرف میوه و سبزیجات در وعده های سحر و افطار برای بیماران بهبود یافته سرطانی و نیز دیگر افراد ضرورتی مهم تلقی می شود.

جام جم / پونه شیرازی