سالم‌سازی دریا؛ دیرهنگام و کم امکانات

مرگ مادری که پره‌های قایق موتوری کمتر از یک هفته پیش در سواحل چمستان شهرستان آمل، دست و قسمتی از بدنش را برید و مواردی از این دست، که هر از گاهی در جای جای سواحل کشور رخ می‌دهد،‌ در کنار آمار بالای غرق‌شدگان در دریا، روایتگر این حقیقت است که مسئولان با وجود تمام وعده‌ها و طرح‌های پیشنهادی خود هنوز نتوانسته‌اند فضای امن و سالمی را برای گردشگران و مسافرانی که به جهت رفع خستگی کار و تلاش سالاانه، سفر به مناطق ساحلی در شمال و جنوب کشور را برمی‌گزینند، فراهم کنند.

طبق آخرین مطالعات و آمار ایران با داشتن 5789 کیلومتر ساحل در شمال و جنوب کشور که 4900 کیلومتر آن مربوط به سواحل جنوبی و 889 کیلومتر آن مربوط به سواحل شمالی کشور است، می‌تواند نقش مهمی در جذب گردشگران خارجی و داخلی و بهره‌وری اقتصادی داشته باشد، این در حالی است که این سواحل نه تنها از حداقل امکانات لازم برخوردارند، بلکه همه ساله در ایام تعطیلات و اوج سفر، شاهد غرق شدن بسیاری از مسافران است.

کمبود اعتبار، مشکل اصلی طرح سالم‌سازی

گرچه برای بهره‌وری بهتر از این ظرفیت طبیعی و حفظ امنیت جانی و پاسخگویی به نیاز مسافران، طرحی با عنوان طرح سالم‌سازی دریا، پس از انقلاب و از حدود 20 سال پیش در سواحل استان‌های شمالی کشور به مرحله اجرا درآمد، اما این طرح پس از گذشت سال‌ها و با وجود تلاش مسئولان و صرف هزینه‌ های بسیار، هنوز با محدودیت و کمبودهای بسیاری مواجه است و امکان پاسخ دادن به نیاز تمام مسافران را ندارد.

نبود متولی مشخص و متمرکز و همچنین کمبود اعتبار از جمله عواملی است که به گفته مسئولان مربوط تاکنون مانع اجرای کامل و درست طرح شده است.

معاون سیاسی امنیتی استانداری مازندران با اشاره به وجود بیش از 300 کیلومتر نوار ساحلی در این استان به جام‌جم می‌گوید: بخش زیادی از این نوار ساحلی در اختیار سازمان‌های دولتی و بخش خصوصی اعم از پلاژها و شهرک‌های خصوصی است که البته در دولت دهم، حدود 40 درصد مناطق در دست ارگان‌های دولتی، آزادسازی شده، اما همچنان بخش وسیعی در اختیار بخش خصوصی است که بیشر مشکلات ما در حوزه‌های اجتماعی، فرهنگی و میزان غریق‌ها مربوط به همین مناطق است.

هادی ابراهیمی با بیان این‌که برای آزادسازی این مناطق و اجرای طرح در این سواحل، به هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است، می‌افزاید: نبود نگاه ملی به دریا در استان مازندران یکی از مشکلات عمده ماست، چراکه در این استان به گردشگران و مسافران خدمات ملی ارائه می‌شود، در حالی که زیرساخت‌ها همچنان بومی و محلی است.

نگاه به دریا باید تغییر کند

وی با بیان این‌که اگر سواحل را به عنوان یک ظرفیت اساسی و لازم برای ایجاد نشاط و بهره‌گیری مسافران و گردشگران مطرح می‌کنیم، باید نوع نگاه به دریا تغییر کند و اعتبارات خاصی به آن اختصاص یابد، تاکید می‌کند: اکنون هیچ اعتباری در ردیف بودجه‌های استانی برای ساماندهی سواحل پیش‌بینی نشده است و هر سال از بودجه‌های بخش‌های دیگر زده و به دریا اختصاص می‌دهیم.

ابراهیمی با بیان این‌که در عین حال کارهای فرهنگی و نشاط آور زیادی در کنار احداث زیرساخت‌ها نیز تاکنون از طریق بسیج سازندگی و میراث فرهنگی در محدوده طرح‌ها اجراشده است، می‌گوید: اما طرح‌های دریا هنوز متولی خاصی ندارد و مسئولیتی هم که به شهرداری‌ها سپرده شده، موقتی و گذراست و شهرداری‌ها هم تمایل چندانی برای سرمایه‌گذاری در کنار سواحل ندارند، چرا که وظیفه آنها رسیدگی به مدیریت شهری است.

کارشناس مسئول استانداری مازندران با اشاره به تاسیس سازمان عمران ساحلی به عنوان متولی مشخص اجرای طرح می‌گوید: برای رفع مشکل مدیریت چندگانه در اجرای طرح، احداث سازمان عمران ساحلی پیشنهاد شد که با وجود پیگیری‌های فراوان هنوز اقدام عملی در این زمینه صورت نگرفته است.ابراهیمی به ورود حجم انبوه مسافران در ایام تعطیل بویژه تابستان به مازندران اشاره و تصریح می‌کند: با توجه به این میزان استقبال باید دریا را به عنوان یک نقطه استراتژیک در ارائه خدمات به مسافران نگریسته و با سرمایه‌گذاری‌های مناسب زمینه بهره‌برداری صحیح و مطلوب را فراهم کنیم، به طوری که هم زمینه‌های نشاط و هم هنجارهای اجتماعی، فرهنگی و دینی در آن لحاظ شود.

به همین دلیل امسال همچون سال‌های گذشته پیشنهادهای خوبی برای اجرای طرح ارائه و قرار شده است این طرح‌ها در دو بخش کمیته عمران و کمیته فرهنگی، اجتماعی دنبال شود.

وی با بیان این‌که طرح سالم‌سازی دریا از شانزدهم خرداد با دستور استاندار در برخی سواحل مازندران که امکان اجرا در آن نقاط وجود داشت، راه‌اندازی شده است، می‌گوید: امیدواریم بتوانیم با این بضاعت محدود طرح را به‌صورت موقت اجرایی کرده و به مسافران خدمات بدهیم، چرا که اجرای آن به صورت پایدار به دلیل مشکلات زیربنایی فراوان موجود فعلا امکان‌پذیر نیست.

فقط در محدوده طرح شنا کنید

معاون سیاسی امنیتی استانداری مازندران با اشاره به اجرای این طرح در 14 شهرستان ساحلی استان و وجود چهار تا 20 طرح در هر شهرستان، از مسافران می‌خواهد که فقط در محدوده طرح و در ساعات مشخص شده و البته با توجه به همان امکانات حداقلی موجود شنا کنند.

ابراهیمی با بیان این‌که به‌دلیل طولانی بودن سواحل استان و با توجه به کمبود نیرو و اعتبارات، امکان نظارت و استقرار نیروی غریق‌نجات در تمام سواحل وجود ندارد، می‌افزاید: تمام آمار غرق شدگان سال گذشته این استان مربوط به افرادی است که در خارج از محدوده طرح شنا کرده بودند و مسئولیت غرق شدن افرادی که در خارج از محدوده طرح شنا می‌کنند، به‌عهده خود افراد است.

به گفته وی، طرح سالم‌سازی در ماه رمضان به‌طور کامل تعطیل خواهد شد.

این مسئول با اشاره به کمبود اعتبار به‌عنوان یکی از عوامل اجرای دیرهنگام طرح در امسال، یادآور می‌شود: هنوز حقوق سال گذشته ناجیان غریق استان پرداخت نشده است.

به گفته وی، نحوه مدیریت اجرای طرح نیز که اکنون با حدود 20 متولی در حال اداره شدن است، از دیگر عواملی است که اگر همچنان ادامه یابد، نمی‌توان انتظار داشت طرح با موفقیت اجرا شود.

فقط برخی سواحل امکانات خوبی دارد

وجود بیش از 300 کیلومتر نوار ساحلی در استان گیلان از آستارا تا چابکسر با چشم‌اندازهای بی‌نظیر، این دیار را نیز به یکی از قطب‌های گردشگری شمال ایران تبدیل کرده؛‌ این در حالی است که اجرای طرح سالم‌سازی دریا در این استان نیز با نواقص زیادی همراه است.

خدایگانی، رئیس شورای اسلامی استان گیلان با بیان این‌که بی‌نظمی و نابسامانی شدیدی در سواحل گیلان وجود دارد، درخصوص نحوه اجرای طرح سالم‌سازی دریا در این استان به جام‌جم می‌گوید: در گذشته اجرای طرح به شهرداری‌ها سپرده شد و فقط شهرداری‌هایی که از وضع مالی خوبی برخوردار بودند، مانند شهرستان‌های رودسر، لنگرود و تالش توانستند در مناطق ساحلی خود با اقداماتی نظیر محوطه‌سازی، زیباسازی و ایجاد مبلمان شهری و استقرار امکانات تا حدی در اجرای طرح موفق عمل کنند، اما اجرای طرح در بیشتر نقاط ساحلی با موفقیت همراه نبوده و امکانات در این نقاط در حد صفر و حداقلی است.

در همین حال دبیر کمیته ساماندهی سواحل گیلان نیز علت اجرای ناموفق طرح را کمبود اعتبار عنوان می‌کند و به جام‌جم می‌گوید: این طرح متولی خاص و مشخصی هم ندارد، به همین دلیل از دو سال پیش تاسیس سازمانی با عنوان عمران ساحلی به دولت پیشنهاد شد که در مجلس نیز به تصویب رسید، اما اکنون مدتی است که پرونده آن در شورای نگهبان راکد مانده است.

اجرای طرح از اول تیرماه

عزیز پورعزیزی درباره اجرای دیرهنگام این طرح می‌افزاید: از آنجا که هنوز سفرهای تابستانی به طور کامل آغاز نشده،‌ تصمیم گرفته شده است که اجرای طرح همزمان با آغاز این سفرها و هماهنگی با دیگر نهادهای استانی و کشوری انجام شود.

مدیرکل امور اجتماعی استانداری گیلان درباره امکانات این محدوده‌ها خاطرنشان می‌کند: امکانات موجود در این محدوده‌ها در حد متوسط است که هنوز با استاندارد موجود در دنیا فاصله دارد.

پورعزیزی سواحل رشت، تالش، لنگرود، انزلی و چابکسر را از جمله مناطقی عنوان می‌کند که اجرای طرح در آنها موفقیت‌آمیز بوده و با امکانات کامل‌تری ارائه می‌شود.

فاطمه مرادزاده - گروه ایران