حفاری‌های جیرفت بازنگری و نقشه راه می‌خواهد

با توجه به متوقف بودن حفاری‌های باستان‌شناسی در منطقه جیرفت آیا قرار نیست کاوش‌ها از سرگرفته شود؟

حفاری‌ها دو سال است در منطقه جیرفت متوقف شده است، اما امیدواریم با پایان یافتن همایش باستان‌شناسان در جیرفت حفاری‌ها امسال با برنامه‌ریزی از سر گرفته شود.

این قول از سوی مسئولان داده شده است که حفاری‌ها از سر گرفته شود؟

بله قول دادند اعتبار این کار تامین شود تا کار حفاری‌ها آغاز شود.

یعنی دو سالی که کار متوقف شده به دلیل تامین نشدن اعتبارات بوده یا مسائل دیگر هم دخیل بوده است؟

علاوه بر بحث اعتبارات موضوع مرمت و نگهداری آثار به دست آمده نیز مطرح بوده است و لازم بود همایشی برگزار شود تا در قالب برنامه‌های بلندمدت برنامه‌ریزی شود.

با توجه به گستردگی و عظمت این حوزه تمدنی، فکر نمی‌کنید اقدامات بسیار کند است؟

اشکال ندارد، ‌به هر حال ده سال کاوش شده و اطلاعات خوبی به دست آمده و لازم است در هر کاری یک بازنگری انجام شود تا نقشه راه مشخص شود و اگر حفاری‌های آینده با پرسش‌ها و اهداف مشخص انجام شود، می‌تواند نتایج بهتری در پی داشته باشد.

با توجه به این ‌که گفته می‌شود تمدن کشف شده قدمت بیشتری از منطقه بین‌النهرین داشته چه اقدامات بین‌المللی درشناساندن این منطقه انجام شده است؟

موضوع این نیست که مبدا تاریخی تمدن از بین‌النهرین به این منطقه منتقل شود چراکه در این زمینه باید تامل بیشتری صورت گیرد. تمدن‌ها در مقاطع مختلف تاریخی و نقاط مختلف جهان ایجاد شدند و با هم ارتباط فرهنگی دارند این که بگوییم مبدا تاریخی تمدن با کشف جیرفت تغییر کند یک اغراق تاریخی است. باید با احتیاط بیشتری در این زمینه صحبت شود.

یعنی این که گفته می‌شود پیدایش تمدن حوزه هلیل‌رود جلوتر از تمدن بین‌النهرین بوده صحیح نیست؟

این دو تمدن همزمان هستند و با هم حرکت کردند، حال شما می‌توانید بگویید تمدن جیرفت از جنبه‌هایی پیشترفته‌تر است ولی این که بخواهیم بگوییم از این منطقه به بین‌النهرین رفته است این طور نیست چون تمدن‌ها با هم ارتباط دارند و بر هم تاثیر می‌گذارند. در آن زمان ارتباط فرهنگی وجود داشته و از هم تاثیر گرفتند ما می‌توانیم نفوذ هنری این منطقه را در بین‌النهرین و بالعکس ببینیم. معتقدم باید این نگرش تغییر کند و بگوییم که در یک چرخه روابط جهانی همزمان خودش این اتفاق افتاده و از هم تاثیر گرفتند.

این که گفته می‌شود تمدن جیرفت حتی ممکن است 2000 سال قبل از تمدن بین‌النهرین شکل گرفته باشد تا چه حد علمی است؟

شاید یک اختلاف دویست، سیصد ساله‌ای باشد که البته در این زمینه باید مطالعه بیشتری صورت گیرد، اما 2000 ساله نیست. به نظرم تقدم و تاخر مهم نیست مهم این است که این تمدن چه جایگاهی دارد.

گویا قرار است برای ثبت جهانی آن اقدام شود؟

جیرفت به عنوان یک منظر فرهنگی مطرح است. فرهنگ جیرفت گستره جغرافیایی زیادی دارد و تاثیرش را در بین‌النهرین، سواحل خلیج فارس، پاکستان و افغانستان می‌بینیم،‌ بنابراین آنچه در پایان همایش باستان‌شناسان در جیرفت به عنوان بیانیه نهایی مطرح شد منظر فرهنگی جیرفت بود که مطرح شد و هسته اصلی خود جیرفت و گستره آن است و تلاش می‌کنیم پرونده جیرفت و منظر فرهنگی آن را برای ثبت جهانی آماده کنیم.

تا به حال چه تعداد اشیای قاچاق شده از این منطقه استرداد شده است؟

حدود 118 قلم شیء که به خارج از کشور برده شده بود در چند نوبت به کشور بازگردانده شده است که بخشی از آن در نمایشگاهی در کنار همایش به نمایش درآمد.

قبلا اعلام شده بود حدود صد هزار شیء از این منطقه به خارج از کشور قاچاق شده، این رقم درست است؟

ممکن است.

با توجه به گستردگی این منطقه تاکنون چند درصد از محوطه‌ها حفاری شده است؟

شاید بتوان گفت کمتر از ده درصد از محوطه‌های ارزشمند تاریخی جیرفت کاوش شده است. هنوز آثار ارزشمند بسیاری در این منطقه است و پرسش‌های بسیاری از نظر گستره جغرافیایی و دوره‌های زمانی وجود دارد، از ویژگی‌های جیرفت تداوم و تسلسل فرهنگی و تاریخی است که باید به آن توجه شود.

آیا حفاظت از این منطقه بخوبی انجام می‌شود؟

بله بسیار خوب است؛ هم یگان حفاظت وظیفه‌اش را خوب انجام می‌دهد و هم نیروی انتظامی و هم دادگاه‌ها با هر گونه تخلف برخورد جدی می‌کنند.

آیا به مردم جیرفت آموزش‌های لازم برای آگاه شدن از اهمیت تاریخی این منطقه داده شده است؟

بله، مردم جیرفت خیلی به فرهنگشان علاقه‌مند هستند و حتی بخشی از اشیا را مردم خوب جیرفت برگرداندند که از آنها قدردانی شده است و امیدواریم اگر اشیایی هنوز در دست برخی از مردم است برگردانند تا همه این اشیا در موزه‌ای که قرار است در جیرفت گشایش یابد، نگهداری شود.