رشته‌های بدون کنکور بی‌مشتری ماند

با وجود آن‌که مسوولان آموزش عالی اعلام کردند که در نیمسال دوم سال تحصیلی 91، بالغ بر 300 هزار دانشجو در دانشگاه‌های پیام نور و غیرانتفاعی جذب خواهند شد و آخرین مهلت ثبت نام هم تا 24 دی تعیین شده بود، اما حسین توکلی مشاور عالی سازمان سنجش در گفت‌وگو با «جام‌جم» می‌گوید: تا ساعت 8 و 30 دقیقه روز 24 دی، حدود 32 هزار نفر در این فراخوان عمومی شرکت کرده‌اند.

در حالی که هم‌اکنون کنکور در بیش از 90 درصد کدرشته محل‌های کارشناسی در دانشگاه‌های پولی حذف شده است، این پرسش پیش می‌آید که چه اتفاقی افتاده که حتی با وجود حذف کنکور، بسیاری از جوانان ایرانی، رغبتی برای ورود به دانشگاه ندارند؟

در کنکور امسال نزدیک به 967 هزار نفر در آزمون سراسری شرکت کرده‌اند و با توجه به این آمار، این پرسش نیز مطرح می‌شود که چرا فقط 32 هزار نفر از این افراد مایل بوده‌اند که در جذب بدون کنکور دانشجو شرکت کنند؟

آن‌گونه که از شواهد برمی‌آید، می‌توان گفت نحوه انتخاب و گزینش کدرشته‌ها در سیستم جذب دانشجوی بدون کنکور، نتوانسته است مورد پسند این جمعیت 900 هزار نفری قرار بگیرد.

از سوی دیگر، سازمان سنجش، فقط به فاصله پنج روز پس از توزیع دفترچه کنکور اعلام کرد که کنکور کارشناسی در دانشگاه‌های پولی حذف می‌شود؛ بنابراین به نظر می‌رسد که بسیاری از داوطلبانی که ثبت‌نام کنکور را انجام داده بودند، دیگر ضرورتی برای ثبت‌نام مجدد ندیدند و در واقع، همزمانی این دو سیستم جذب دانشجو موجب شد که متقاضیان به پذیرش بدون آزمون دانشجو و پرداخت هزینه‌ای مضاعف برای ثبت‌نام مجدد، تمایلی نشان ندهند.

ناکارآمدی مدارک دانشگاهی در بازار کار

مطابق آمارهای وزارت علوم، هم‌‌اکنون بالغ بر چهار میلیون دانشجو در مراکز آموزش عالی کشور و البته حدود 500 هزار ظرفیت خالی نیز در دانشگاه‌ها وجود دارد.

با احتساب این آمارها، باید تا چند سال آینده منتظر ورود چند میلیون دانش‌آموخته دیگر به بازار کار باشیم، اما عبدالوحید فیاضی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در گفت‌وگو با «جام‌جم» خاطرنشان می‌کند: هم‌اکنون خیلی از جوانان نمی‌توانند با مدرک دانشگاهی کار پیدا کنند و به همین دلیل هم بیشتر جوانان ترجیح می‌دهند که به​جای ورود به دانشگاه، دنبال یک لقمه نان باشند و برای ادامه تحصیل در دانشگاه‌ها نیازی حس نمی‌کنند.

نماینده مردم شهر نور و محمودآباد تاکید می‌کند: استقبال نکردن متقاضیان از ورود بدون کنکور به دانشگاه، به معنی علاقه‌مند نبودن جوانان به ادامه تحصیل نیست، بلکه امروزه زندگی بیشتر شهروندان به حدی از مسائل و مشکلات اقتصادی متاثر شده است که دیگر تحصیل در دانشگاه برایشان در اولویت قرار ندارد.

وی با بیان این‌که اغلب دانشگاه‌های ما ناکارآمد شده است و دیگر آن وجهه گذشته را ندارد، عنوان می‌کند: در زمانی نه‌چندان دور، ورود به دانشگاه و دانشجو بودن، یک شأن اجتماعی ویژه داشت، اما امروزه دیگر دانشجو بودن آن وجهه گذشته را ندارد.

کنکورهای قبلی، دلیل استقبال سرد متقاضیان

با وجود آن که بسیاری از کارشناسان آموزشی بر این باورند که غیرکاربردی بودن بسیاری از دروس دانشگاهی در بازار مشاغل ، برخی از جوانان را از دانشگاه رفتن فراری داده و به سمت بازار و فعالیت‌های سودآور سوق داده است، اما یک مقام آگاه در سازمان سنجش که نمی‌خواهد نامش فاش شود به «جام‌جم» می‌گوید: برگزاری کنکورها در سال قبل هم در بوجود آمدن این وضع بی‌تاثیر نبوده است و باید به این عامل هم به عنوان یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار، توجه کرد.

وی می‌افزاید: درنظربگیرید در سال 91، نزدیک به 580 هزار دانشجو در دانشگاه‌های دولتی پذیرش شدند و چند صد هزار دانشجو هم به دانشگاه آزاد و پیام نور رفته‌اند و با وجود این شرایط، باید پذیرفت کاهش متقاضیان هم یکی از دلایل استقبال نکردن جوانان از طرح حذف کنکور بوده است.

البته با این وجود، باز هم این پرسش مطرح می‌شود که اگر مسئولان آموزش عالی، کنکورهای سال قبل را عامل بی‌رونقی حذف کنکور می‌دانستند، چرا هفته قبل برای جذب بدون آزمون دانشجو، فراخوان عمومی دادند؟

رشته‌های کم‌طرفدار را حذف کردند

اگر دفترچه پذیرش بدون کنکور دانشجو در دانشگاه‌های پیام نور و غیرانتفاعی را مطالعه کنید متوجه می‌شوید که مثلا کنکور رشته‌های پرطرفداری مثل حقوق و حسابداری در اکثر کد رشته‌های این دانشگاه‌ها حذف نشده است.

یعنی بسیاری از رشته محل‌هایی که حذف شده است، از جمله رشته‌های کم متقاضی به حساب می‌آید که حذف شدن یا نشدن کنکور در آنها، تاثیری در جذب دانشجو نخواهد داشت. از طرفی اگر در دفترچه پذیرش بدون کنکور چشم‌تان به رشته‌های پرطرفدار خورد باید بدانید که این رشته‌ها در دانشکده‌های شهرهای کوچک و دورافتاده واقع شده است که چندان مورد توجه داوطلبان قرار نمی‌گیرد.

علیرضا سلیمی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس به «جام‌جم» می‌گوید: یکی از دلایل استقبال نکردن متقاضیان از طرح حذف کنکور این است که کنکور رشته محل‌هایی که کمترین متقاضی را داشته است، حذف کرده‌اند ولی در عوض کنکور رشته محل‌های پرطرفدار را همچنان باقی گذاشته‌اند.

وی اضافه می‌کند: بدیهی است که وقتی رشته دانشگاهی در شهری متقاضی ندارد، اگر کنکور را هم حذف کنند، باز هم از آن رشته استقبال نمی‌شود.

تمدید مهلت ثبت‌نام در طرح حذف کنکور

آخرین مهلت پذیرش بدون آزمون دانشجو در دانشگاه‌های پیام نور و غیرانتفاعی تا بیست‌وچهارم دی تعیین شده بود، اما حالا به گفته مسئولان سازمان سنجش، زمان ثبت‌نام تا سه روز دیگر، یعنی تا چهارشنبه بیست‌وهفتم دی تمدید می‌شود.

با آن‌که مسئولان آموزش عالی کشور امیدوار هستند که با تمدید مهلت ثبت‌نام، بر تعداد متقاضیان ورود به دانشگاه افزوده شود، اما بسیار بعید است که تا دو روز دیگر هم تغییر شگرفی در آمار ثبت‌نام‌ها و استقبال متقاضیان به وجود آید.

در واقع نظام آموزشی عالی ایران رفته‌رفته به سمتی گام برمی‌دارد که رقابت برای پذیرش دانشجو به تحصیل در دانشگاه‌های دولتی و غیرپولی محدود می‌شود و به بیان دیگر، می‌توان این‌گونه تعبیر کرد که اغلب جمعیت 900 هزار نفری ورود به دانشگاه ، برای گریز از پرداخت شهریه و تحصیل در دانشگاه‌های دولتی در کنکور سراسری91 شرکت کرده‌اند.

امین جلالوند ‌- ‌گروه جامعه