قابله ، فرشته نجات مادران دیروز

قابله به زنی گفته می‌شد که به صورت تجربی در کار زایمان زنان استاد بود و به آنان هنگام زایمان برای به دنیا آوردن فرزندشان کمک می‌کرد. البته قابله‌ها در سایر امور مربوط به بیماری‌های زنان مانند سقط جنین و نازایی نیز مداخله می‌کردند.

جالب است بدانید تا پیش از فراگیر شدن پزشکی نوین و ظهور ماماها در ایران و تا اوایل دوره سلطنت پهلوی، قابله‌ها تقریبا تمام امور مربوط به زایمان را به عهده داشتند البته در برخی شهرهای ایران و ازجمله در تهران، قابله‌های یهودی بر قابله‌های مسلمان برتری داشتند.

در واقع قابله‌هایی که به طور تجربی به امور مربوط به زنان و خدمات هنگام زایمان تسلط پیدا کرده بودند از چهار ماهگی به زنان حامله رسیدگی می‌کردند.

پیش از زایمان نیز قابله با روغن بادام، شکم زن زائو را چرب می‌کرد و برای کم شدن درد وی، گیاه بومادران را می‌جوشاند و به وی می‌‌خوراند.

از سوی دیگر داخل سینی یا مجمعه یا سفره چرمینی خاکستر الک کرده می‌ریخت و روی آن پارچه‌ای می‌انداخت و در اطراف مجمعه چند خشت می‌گذاشت تا پای زائو را روی آن بگذارد. گاهی نیز یک تنگ روحی یا قلیان به زائو داده می‌شد تا در آن بدمد.

پس از زایمان نیز قابله نوزاد را پیش از افتادن به مجمعه می‌گرفت و ناف را می‌برید. ناف طفل را با نخ سفید و آبی می‌بست، نوزاد را می‌شست و دهان او را با خاک یا عسلی که به انگشت مالیده بود، باز می‌کرد.

در یک دهه اخیر آرایشگاه‌های زنانه دچار تحولات جالبی شده است. به‌طوری که دیگر مانند گذشته این مکان‌ها صرفا به امور مربوط به آرایش و پیرایش خانم‌ها اخصاص ندارد.

به بیان دیگر زیبا سازی از لحاظ ماهیت و محتوا برای بسیاری از افراد، بخصوص نسل جدید خانم‌ها یعنی دختران جوان و نوجوان پیرو مدهای رواج یافته در کشورهای غربی جلوه‌های تازه‌ای یافته است.

یعنی دیگر در آرایشگاه‌ها نباید فقط دنبال چهره‌های پوشیده شده از آب و رنگ بود، بلکه می‌توان نظاره‌گر خدمات متفاوتی از تاتو (خالکوبی) ابرو، چشم و لب گرفته تا کاشت انواع ناخن، بافت و اضافه کردن مو (اکستنشن)، کاشت نگین روی دندان، بینی، لب و ابرو و حتی روش‌هایی برای لاغری مشتریان بود.

جالب اینجاست که برگزاری دوره‌های آموزشی برای کسب مهارت در ارائه چنین خدماتی نیز منجر به ایجاد مشاغل تازه‌ای شده است.

این بازار آنچنان داغ است که با وجود آن که پزشکان و متخصصان پوست و مو بارها توصیه کرده‌اند خانم‌ها از انجام این‌گونه خدمات در آرایشگاه‌ها و از سوی افراد غیرکارشناس به علت صدمات جبران‌ناپذیری که به سلامت افراد وارد می‌کند، پرهیز کنند، اما باز هم انجام این خدمات در سالن‌های زیبایی مشتری‌های پر و پا قرص بسیاری دارد.

پونه شیرازی -‌ گروه جامعه