عبور از سد کنکور با برنامه‌های تلویزیون

این فصل برای داوطلبان آزمون سراسری به معنای نزدیک شدن به آزمونی است که اهمیت زیادی در زندگی تحصیلی جویندگان دانش دارد. تلویزیون هر سال همگام با دیگر نهادهای فرهنگی سعی می‌کند راه و چاه را به داوطلبان کنکور نشان دهد و راه‌های موفقیت در این امتحان سخت را بازگو کند. امسال سه برنامه «فرصت‌برابر»‌، «گزینه جوان» و «صعود»‌ اجرای این ماموریت را به‌عهده گرفته‌ است. نکته جالب این که برنامه «صعود»‌ ویژه داوطلبان آزمون ارشد پخش می‌‌شود و نیازهای اطلاعاتی این گروه را پاسخ می‌دهد.

«فرصت برابر» که از شبکه آموزش روی آنتن می‌رود در چهار گروه درسی تجربی، ریاضی، انسانی و هنر برنامه‌‌هایش را ارائه می‌کند. علیرضا سپهرین، تهیه‌کننده برنامه در این رابطه به جام‌جم گفت: ما با توجه به ضریب هر درس به آن زمانی را اختصاص می‌دهیم. به همین خاطر به عنوان مثال به درس‌های زیست‌شناسی و دیفرانسیل بیشتر از بقیه درس‌ها می‌پردازیم. درس‌های شیمی و فیزیک که در تجربی و ریاضی مشترک است هم بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد. در رشته انسانی درس‌هایی که نیاز به حفظ کردن دارد، خیلی در برنامه مطرح نمی‌شود و زمان برنامه به درس‌های منطق و اقتصاد اختصاص می‌یابد. درس‌های عمومی مثل ادبیات و عربی نیز در برنامه فرصت برابر جایگاه‌ویژه‌ای دارد.

وی با بیان این که هر هفته یک مسابقه پیامکی در برنامه برگزار می‌شود، اظهار کرد: جایزه این مسابقه یکصدهزار تومان است که رقم زیادی نیست؛ اما با توجه به این که شرکت‌کنندگان دانش‌آموزان دبیرستانی هستند، این رقم را می‌توانند خرج خرید کتاب‌هایشان کنند. ما یک مسابقه هم در سایت اینترنتی برنامه می‌گذاریم که داوطبان باید در یک آزمون شرکت کنند. به برندگان این مسابقه هم هدایایی داده می‌شود.

به گفته سپهرین، مشاوره‌های تحصیلی و روان‌شناسی از دیگر رویکردهای برنامه فرصت برابر است. او در این رابطه گفت: سعی کرده‌ایم از بهترین دبیران سطح شهر تهران استفاده کنیم. اینها افراد نخبه‌ای هستند که خودشان در آزمون‌های سراسری رتبه‌های تک‌رقمی کسب کرده و دانش‌آموزان برای شرکت در کلاس‌های خصوصی‌شان باید رقم زیادی بپردازند؛ اما در برنامه «فرصت برابر» داوطلبان مناطق محروم هم می‌توانند در کلاس تلویزیونی این افراد حاضر شوند.

وی درباره زمان‌بندی محتوای برنامه تاکید کرد: هرچه به زمان برگزاری کنکور نزدیک می‌شویم بیشتر روی نکته و تست کار می‌کنیم. الان روی منابع درسی متمرکز هستیم و به دانش‌آموزان می‌گوییم، چه چیزهایی را بخوانند. یکی دیگر از اقدامات امسال این است که به بچه‌ها تاثیر برنامه «فرصت برابر»‌ را نشان می‌دهیم مثلا با نشان دادن تصاویر آرشیوی می‌گوییم پارسال در فلان برنامه کارشناس ما گفت که این سوال چهار گزینه‌ای در کنکور می‌آید و آمد. کارشناسان ما برای سال بعد هم پیش‌بینی می‌کنند که از این موضوع حتما یک سوال مطرح می‌شود.

سپهرین درباره تاثیرگذاری برنامه به خاطره‌ای اشاره کرد و گفت: یک خانم خانه‌دار که ترک‌تحصیل کرده بود برای برنامه ما دسته گل فرستاد و گفت که با دیدن فرصت برابر تشویق شده در کنکور شرکت کند و در رشته روان‌شناسی قبول شده است. سپهرین این نظریه را که برنامه‌های اینچنینی باعث ایجاد اضطراب در داوطلبان می‌شود، رد می‌کند و ادامه می‌دهد: ما در برنامه‌ راه‌های مبارزه با اضطراب را می‌گوییم و یاد می‌دهیم که بچه‌ها چطور هدف‌گذاری کنند و برنامه داشته باشند. ما نمی‌آییم بگوییم کنکور خیلی سخت است. توضیح می‌دهیم اگر برنامه داشته باشید، گذر از سد کنکور کار سختی نیست.

به گفته این تهیه‌کننده، گفت‌وگو با رتبه‌های برتر کنکور یکی دیگر از بخش‌های برنامه است. خیلی از این دانش‌آموزان در مناطق محروم درس خوانده‌اند. آنها در برنامه توضیح می‌دهند که هیچ کلاسی نرفته‌اند و فقط کتاب‌های آموزشی دبیرستان را خوانده‌اند.

برنامه فرصت برابر از ساعت 17 تا 18 به صورت زنده از شبکه آموزش پخش می‌شود.

«صعود» عنوان برنامه‌ای است که ویژه داوطلبان مقطع کارشناسی ارشد و دکترا طراحی شده است. این برنامه هرشب از ساعت 21 تا 22 از شبکه آموزش پخش می‌شود و شنبه تا چهارشنبه به محتوای درسی داوطلبان آزمون ارشد می‌پردازد. جمعه‌ها نیز برنامه اختصاص به مقطع دکترا دارد.

به گفته کامران میزانی، زبان انگلیسی، مدیریت، ریاضیات عمومی و زیست‌شناسی رشته‌های درسی است که بیشتر داوطلبان با آن سر و کار دارند. او در این‌باره گفت: در مقطع کارشناسی در مجموع 136 رشته وجود دارد که ما نمی‌توانیم به همه آن بپردازیم. بنابراین بیشتر درباره درس‌های مشترک حرف می‌زنیم و بقیه برنامه را به ارائه مشاوره‌های روان‌شناسی و آموزشی اختصاص می‌دهیم.

وی از ایجاد تغییر در ساختار برنامه خبر داد و تاکید کرد: بعد از مهرماه برنامه در دو قسمت اجرا می‌شود. به این ترتیب که 30 دقیقه اول اختصاص به دغدغه‌های دانشجویان دارد و در 30 دقیقه دوم تدریس صورت می‌گیرد. وام دانشجویی و خوابگاه از جمله موضوعات طرح شده در نیمه اول است. در این رابطه با خود دانشجویان و مسئولان مربوط صحبت می‌شود.

میزانی با بیان این که چند میلیون نفر دانشجو در کشور داریم، گفت: در حال حاضر برنامه مختص به یک عده خاص است، ولی بعد از مهر مخاطبان برنامه فراگیرتر می‌شود.

این تهیه‌کننده با بیان این که «صعود» برنامه اضطراب‌آوری نیست، توضیح داد: دانشجویی که چهار سال در دانشگاه درس خوانده براحتی دچار اضطراب نمی‌شود. ممکن است در مقطع کارشناسی یک نفر با دیدن یک برنامه تلویزیونی مضطرب شود که البته این مساله نیاز به بحث گسترده دارد، ولی این اتفاق برای داوطلب ارشد نمی‌افتد.

«گزینه جوان» عنوان برنامه‌ای است که هر روز ساعت 15 و 30 دقیقه با اجرای علی ضیا از شبکه سه سیما روانه آنتن می‌شود. علی زاهدی، تهیه‌کننده این برنامه با بیان تفاوت‌های گزینه جوان با برنامه‌های شبکه آموزش گفت: آنها بیشتر روی خود دروس کار می‌کنند، یعنی محتوای دروس را آموزش می‌دهند، ولی گزینه جوان نحوه برخورد با کنکور را آموزش می‌دهد و به پدر و مادرها می‌گوید، اگر فرزندتان قبول نشد دنیا به آخر نمی‌رسد. این برنامه روزهای جمعه‌اش را به ارائه مشاره‌های روانشناسی اختصاص داده است. دیگر تفاوت هم این است که شبکه سه شبکه‌ای سراسری است و در تمام ایران قابل دریافت است، اما شبکه آموزش برخی مناطق کشور را پوشش نمی‌دهد.

به گفته زاهدی پخش گزینه جوان تا پایان مهر ادامه دارد و پس از آن در مقاطع خاص مثل انتخاب رشته و برگزاری امتحانات نهایی ویژه برنامه‌هایی را روانه آنتن می‌کند.

احسان رحیم‌زاده / گروه رادیو و تلویزیون