سفر روی ‌کاغذ

 همین است که مسافران در طول سفر تلاش می‌کنند با تهیه عکس و فیلم خاطرات سفر خود را ماندگار کنند. البته عکاسی و فیلمبرداری تنها راه حفظ این خاطرات نیست و از قرن‌ها پیش مسافران و گردشگران با نوشتن رویدادهای سفر خود آن را برای همیشه ماندگار می‌کردند.

از گذشته‌های دور تا به امروز افراد بسیاری اقدام به سفرنامه‌نویسی کرده‌اند. یکی از قدیمی‌ترین سفرنامه‌های به دست آمده سفرنامه کوسموس از مصر بوده است که به سده ششم پیش از میلاد برمی‌گردد.

به طور معمول از سفرنامه‌ها می‌توان اطلاعات جغرافیایی، فرهنگی، اجتماعی، مذهبی و... بسیاری به دست آورد.

یکی از سفرنامه‌های بسیار مهم و باارزش، سفرنامه مگاستنس، سفیر یونانی سلوکوس در هند است که درباره این کشور و مردم و فرهنگ آن نوشته شده است.

در کنار این سفرنامه‌ها، سفرنامه‌های مارکوپولو از ونیز و ناصرخسرو برایمان بسیار شناخته‌شده است.

در تاریخ ادبیات ایران نیز آثار و سفرنامه‌های بسیاری موجود است و در دوره‌های صفوی و قاجار سفرنامه‌نویسی در ایران پیشرفت داشته است.

سفرنامه‌نویسی نیز می‌تواند همانند دیگر موضوع‌ها به طور ساده نوشته شود و نیازی نیست که چارچوب و قواعد سختی را برای این کار در نظر بگیرید. در کنار نوشتن اتفاق‌ها و حوادثی که برایتان رخ داده می‌توانید به طور ساده به شرح مناطقی که دیده‌اید از نظر جغرافیایی، اقتصادی و اجتماعی بپردازید.

اگر شما سفری به شهرهای کشور یا حتی به شهری از کشوری خارجی دارید، با اطلاعاتی که در سفرنامه خود می‌نویسید به دیگر مسافران و گردشگران کمک می‌کنید تا تجربه‌های احیانا تلخ شما را نداشته باشند و در مقابل لذت بیشتری از سفر خود ببرند.

از سوی دیگر عموما اگر سفرنامه بخوبی نگاشته شود خواننده در خلال صفحات آن حس و حال سفر و همذات‌پنداری با راوی سفرنامه را پیدا می‌کند.

از این گذشته این که در سفرنامه خود به نقاط مشترک فرهنگ‌ها یا اختلاف میان آنها اشاره می‌کنید ، به دیگران این امکان را می‌دهید که چگونه در محیطی جدید و ناآشنا زندگی کنند.

ذهن و اندیشه خود را در نوشتن از سفر باز نگهدارید تا بتوانید به سادگی و زیبایی آنچه را ‌گذشته و آنچه را ‌می‌بینید روی کاغذ ثبت کنید.

بعضی از موارد مهمی که برای نوشتن یک سفرنامه خوب و جذاب باید مد نظر قرار دهید عبارتند از:

ـ نوشتن از وسیله سفر و بعد مسافت محلی که سفر می‌کنید از مبدا حرکت‌تان.

ـ بررسی جاده‌ها و مسیرهای آن منطقه در طول سفر را فراموش نکنید.

ـ اشاره به رستوران یا غذاخوری‌های آن منطقه و مقایسه نوع سرویس‌دهی و قیمت‌ها لازم به نظر می‌رسد.

ـ اشاره به غذاهای محلی و مقایسه آن با تجربه‌های دیگر شما می‌تواند برای خوانندگان سفرنامه و حتی برای خود شما وقتی پس از مدت‌ها با مرور نوشته‌های خود در فضای سفر قرار می‌گیرید، جالب باشد.

ـ اشاره به مناطق دیدنی و تاریخی منطقه و مقایسه امکانات و سرویس دهی به گردشگران در آنها برای تکمیل اطلاعات سفرنامه شما بسیار مفید است.

ـ در کنار مناطق تاریخی و دیدنی، ذکر مناطق طبیعی و زیبا فراموش نشود. همانند ساحل‌ها، جنگل‌ها و... در این مورد باید کمی تخیل خود را تقویت کرده و بخوبی حسی که از دیدن و بودن در این مناطق به شما القا شده را در کنار توصیف دقیق منطقه، بیان کنید.

ـ اشاره به مراسم یا جشنواره‌هایی که در طول سفرتان با آن برخورد کرده‌اید، لازم است.

ـ نوشتن در مورد هتل یا محل اقامتتان و نوع امکانات، سرویس‌دهی و بهای هتل می‌تواند تصویری واقع‌گرایانه از سفرنامه شما به خوانندگان بدهد. در صورت امکان و داشتن اطلاعات کافی می‌توانید برخی از بهترین هتل‌های منطقه را نیز نام ببرید.

ـ نوشتن در مورد آداب و رسوم یا عادت‌های خوب و بد مردم آن منطقه می‌تواند به دیگران در درست رفتار کردن با آن مردم کمک کند.

ـ از سبک معماری و ارتباطات مردم با شما و خودشان بنویسید.

ـ اشاره به فروشگاه‌ها، هتل‌ها و رستوران‌های ارزان‌قیمت یا اشاره به بخشی از شهر که سطح خرج و مخارج مردم پایین‌تر است، برای کسانی که براساس سفرنامه شما می‌خواهند به آن منطقه سفر کنند، بسیار مفید است.

یکی از پیشنهادهایی که می‌توان به کسانی که تازه کار سفرنامه نویسی را آغاز کرده‌اند یا می‌خواهند شروع به نوشتن کنند، این است که تعدادی سفرنامه بخوانند تا با روش سفرنامه‌نویسی آشنا شوند و دیگر این که بخش گردشگری و سفر روزنامه‌ها را مطالعه کنند. (جام جم - ضمیمه چمدان)

سارا زعفرانی قزوینی