ازدواج زیر سن قانونی در استان‌های جنوبی

ازدواج به عنوان یک پیوند مقدس، مهم‌ترین رخدادی است که موفقیت یا شکست آن می‌تواند بر جامعه تاثیر بگذارد. در گذشته اگرچه بر اساس سنت‌ها و اعتقادات دینی، بزرگ‌ترها فرزندان خود را از سنین نوجوانی برای تشکیل خانواده یاری می‌رساندند، اما با گذر از جامعه سنتی به جامعه نیمه مدرن در کشور و به تبع آن تغییر کارکرد خانواده و انتظارات هر فرد، ازدواج کودکان معضلاتی را به وجود آورده است.

ازدواج نوجوانان در استان هرمزگان پدیده نو و تازه‌ای نیست. آمار 10 ساله این استان نشانگر افزایش این گونه ازدواج‌هاست، تا جایی که به گفته غلامپور، مدیرکل پیشین ثبت احوال هرمزگان، در 8 ماهه سال 89، 458 مورد واقعه ازدواج زیر 14 سال در استان به ثبت رسیده که 5 مورد آن بدون منع قانونی در زیر 10 سال اعلام شده است.

107 مورد از این‌گونه ازدواج‌ها در بندرعباس و 78، 37، 72، 10، 34، 26، 6، 46 و 24 مورد نیز به ترتیب در شهرستان‌های میناب، رودان، جاسک و بشاگرد، بندرخمیر، بستک، بندرلنگه، پارسیان، قشم و حاجی‌آباد به ثبت رسیده است که طبق آمار موجود، شوهران در این‌گونه ازدواج‌ها دارای سنین بین 17 تا 27 سال هستند.

همچنین در 10 ماهه سال 90 تنها 6 واقعه ازدواج با زوج‌های زیر 10 سال ثبت شده که نسبت به سال قبل‌تر آن57/3 درصد کاهش نشان می‌دهد.

فتحیه قنادی، مشاور تحصیلی و تربیتی دراین‌باره به مهر می‌گوید: سن ازدواج بستگی به شرایط بومی و فرهنگی خانواده‌ها دارد و به نظر می‌رسد که ازدواج زودرس یکی از ویژگی‌ها و مقتضیات خانواده‌های استان هرمزگان شده است.

وی با اشاره به این‌که ازدواج زودرس ماحصل بیسوادی و کم‌سوادی خانواده است، می‌افزاید: ازدواج زودهنگام دختران در خانواده‌های پرجمعیت که از نظر اقتصادی در تنگنا هستند، بیشتر اتفاق می‌افتد، زیرا والدین بودن دختران را هزینه و بار اضافی بر هزینه خانوار می‌دانند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که ازدواج دختران در سنین کودکی در خانواده‌هایی که پدر معتاد، بیمار روانی یا بیسواد باشد یا کودک تک‌والد یا والد ناتنی داشته باشد و از لحاظ اقتصادی اجتماعی در سطح پایینی باشند، بیشتر است.

قنادی تصریح می‌کند: این واقعه نابهنگام در مناطق حاشیه‌نشین این استان که عمدتأ مهاجرهایی با سطح اقتصادی و فرهنگی پایین هستند، بیشتر مشاهده می‌شود.

وی با بیان این‌که در ازدواج زودرس هیچ هدف و تدبیری وجود ندارد که همین باعث ایجاد چرخه‌ای از آسیب می‌شود، می‌گوید: ازدواج در سن پایین و قبل از بلوغ فکری، زوج نوجوان را با انتظارات متفاوت و برآورد نشده مواجه می‌کند؛ انتظارات محقق نشده‌ای که دامنه آسیب‌رسانی آن به سطح جامعه کشیده می‌شود. از سویی ازدیاد موالید که یکی از تبعات ازدواج زودرس است، موجب شده که هرمزگان به عنوان یکی از پرزادو ولدترین استان‌ها در کشور شناخته شود.

این مشاور تحصیلی و تربیتی با بیان این‌که دخترانی که زودتر از عرف اجتماعی ازدواج می‌کنند، پس از آگاهی از حقوق خانوادگی و اجتماعی از دست رفته خود برای تغییر موقعیت فعلی تلاش می‌کنند، می‌افزاید: این افراد به دلیل نداشتن مهارت‌های اجتماعی و سواد کافی، زندگی زناشویی خود را به سوی ناسازگاری و طلاق و همچنین دیگر خواهی سوق می‌دهند که نه تنها خود و همسرشان، بلکه به تبع آن فرزندان آنها هم دچار آزار و آسیب‌های روانی و اجتماعی خواهند شد.

عصمت لطفی‌زاده، مسوول دفتر پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی بهزیستی هرمزگان نیز با بیان این‌که آسیب‌های ازدواج زودهنگام دختران بیش از ازدواج دیرهنگام است، می‌گوید: دختران زیر 18 سالی که ازدواج می‌کنند، مشکلات جسمی و روانی جدی زندگی آنها و کودکانشان را تهدید می‌کند.

مطالعات نشان می‌دهد دخترانی که به صورت زودهنگام به ازدواج اجباری در سنین زیر ۱۸ تن داده‌اند، بیشتر به قبول خشونت خانگی و تنبیه توسط شوهرانشان باور دارند. ازدواج زودهنگام منجر به طلاق و جدایی بیشتری هم می‌شود.

لطفی‌زاده با بیان این‌که مشاوره اجباری قبل از ازدواج و تایید سلامت روانی پدر و مادر برای تشکیل یک خانواده سالم در جامعه ضروری است، می‌گوید: عدم وجود سلامت روانی زوجین، چرخه‌ای از آسیب‌های اجتماعی چون خشونت‌های خانگی و به تبعات آن دیگر معضلات اجتماعی را به‌وجود می‌آورد.