آرامش روانی با قول و غزل حافظ

فوزیه میر دریک‌وند که مشغول تنظیم صداست، می‌افزاید: چون به خواندن غزل‌های حافظ علاقه دارم این برنامه بهترین فرصتی است که بتوانم با خواندن صحیح و تفسیر غزل حافظ آشنا شوم و آن را برای خود توفیقی می‌دانم.

میر دریک‌وند که برای خود از این برنامه آرشیو شخصی تهیه کرده است، می‌گوید: گاهی اوقات در تنهایی خود غزل‌ها را می‌شنوم که نه‌تنها با این کار سوادم را بالا می‌برم، بلکه با شنیدن موسیقی برنامه، آرامش خاصی را احساس می‌کنم که امیدوارم ساخت این‌جور برنامه‌ها ادامه داشته باشد.

او از برنامه قول و غزل به عنوان یک گنجینه یاد کرده و اظهار امیدواری می‌کند که برنامه‌سازان با ساخت برنامه‌هایی از مشاهیر ادب ایران همچون سعدی، فردوسی و مولانا این میراث بجا مانده را بتوانند به نسل‌های بعد از خود انتقال دهند. آرم برنامه با موسیقی‌ای سنتی که آرام‌بخش روح و روان است، پخش می‌شود. پس از آن استاد نوری برنامه را شروع می‌کند.

به نام آن که جان را فکرت آموخت و با عرض سلامی چو بوی خوش و درودی چو نور دل پارسایان. آنگاه پس از پخش یک موسیقی سنتی بی‌کلام استاد نوری با شیوایی خاصی این غزل را می‌خواند:

«باز آی و دل تنگ مرا مونس جان باش / وین سوخته را محرم اسرار نهان باش»

آنگاه نوری همچون شاگردی کوشا درباره بعضی از واژه‌ها صحبت می‌کند. به طور مثال می‌گوید: به بیتی می‌رسیم که تا به حال همه استادان حافظ‌شناس به شکلی خوانده و درک کرده‌اند که به نظر من درک درستی نبوده است. آن بیت این است:

«دلدار که گفتا به توام دل نگران است/ گو می‌رسم اینک به سلامت نگران باش»

که در شرح و معنی آن در دیوان خطیب رهبر مواردی بیان شده که من معتقدم این معنی درک درستی از بیت مذکور نیست و در حقیقت معنی درست چنین است:

«دلدار که گفتا به توام دل نگران است» یعنی دل‌نگران تو هستم.

«گو می‌رسم اینک به سلامت نگران باش» یعنی به او بگو که بزودی برای عرض سلام به خدمتت می‌رسم، نگران و ناراحت مباش. «از این نمونه‌ها زیاد داریم که چون عمری روی ابیات حافظ دقت و کار کرده‌ام، درک خود را ارائه می‌دهم.»

در فرصتی که پیش می‌آید از منوچهر فیضیان، مدیر گروه فرهنگ رادیو ایران درخصوص ساخت برنامه‌های ادبی در راستای آشنایی جامعه با بزرگان علم و ادب ایران زمین می‌پرسم که می‌گوید: بی‌گمان از جمله وظایف ذاتی رسانه شنیداری، بیان فاخر و ارائه زبان معیار برای مخاطبی است که میان کوهی از مطالب و موضوعات روزمره با بیان و زبان‌های متفاوت مواجه می‌شوند و تشخیص سره از ناسره برایش دشوار می‌شود.

مورد دیگر، ارائه متون ارزشمند ادبی از رسانه ملی است. در همین راستاست که گروه ایران و فرهنگ رادیو ایران به مدد استادان کاربلد و هنرمندان یکه و خاص درحوزه صدا دیرگاهی است برنامه‌ای را تقدیم دوستداران گستره ادب و هنر می‌کند به نام قول و غزل.

فیضیان به اجرای استاد امیر نوری همراه تهیه‌کنندگی محمود مختاری اشاره می‌کند و می‌افزاید: استاد امیر نوری، مجری نام‌آشنای اقلیم هفت رنگ هنر و محمود مختاری تهیه‌کننده خوش‌ذوق با انتخاب‌های نغز از گنجینه موسیقی بی‌کلام ایرانی قصد دارند در گام نخست، دیوان خواجه شیراز، حافظ رازگو و رمزپرداز حکمت و هنر ایران را غزل به غزل عرضه کنند.

مدیر گروه فرهنگ رادیو ایران ادامه می‌دهد: در این راه به کمک مکتوبات استادانی همچون شهید مطهری، دکتر خطیب رهبر و تطبیق نسخه‌های گوناگون و معتبر، نمونه‌های متفاوت ابیات نیز ارائه می‌شود. ضمن این که لغات دشوار و گاه معانی مختصر از برخی ابیات به اجمال عرضه می‌شود. درست‌خوانی اشعار آن هم اشعار شاهین بلندپروازی همچون حافظ، بی‌شک نفس مجریانی همچون استاد امیر نوری را می‌طلبد تا لحن و بیان ابیات به درستی، گوش مخاطب تشنه این گونه برنامه‌ها را سیراب کند.

محمود مختاری از برنامه‌سازان خوش‌ذوق رادیو ایران در عرصه برنامه‌های ادبی درخصوص موسیقی آرم برنامه می‌گوید: موسیقی آرم از کارهای سنتی قبل از انقلاب است که جواد معروفی، آهنگساز نامی و مشهور ایران آن را تنظیم کرده است. در این قطعه موسیقی فاصله‌های مناسبی برای گنجاندن کلام و نام برنامه وجود دارد که در قالب سنتی اجرا شده و برای این برنامه که از اشعار کلاسیک و سنتی بهره می‌برد، موسیقی بسیار مناسب با حال و هوای اشعار کهن ایران است.

مختاری به تنوع موسیقایی برنامه «بر بال غزل» اشاره می‌کند و می‌افزاید: در این برنامه از تکنوازی، ساز استادان موسیقی ایرانی نظیر معروفی، عبادی، یاحقی، شریف و اسدالله ملک، حبیب‌الله بدیعی، جلیل شهناز، نی کسایی و همه نوازندگان چیره‌دست ایران استفاده می‌شود، به طوری که سعی کردیم حتی یک قطعه در 2 برنامه استفاده نشود و تنوع موسیقایی برنامه حفظ شود. او ادامه می‌دهد: تصور می‌کنم این برنامه به مذاق ادب‌دوستان و عاشقان حافظ و بسیاری دیگر از بزرگان شعر اصیل ایران خوش آید بخصوص که کلام درست و استادانه آقای نوری می‌تواند در شناساندن اشعار شاعران و نظر درست آنها بسیار مفید واقع شود. شعر بخصوص شعر وزین اگر درست خوانده نشود و حتی یک کلمه نابجا ادا شود معنی آن شعر را عوض می‌کند که استاد نوری در نهایت شیوایی و درستی این برنامه را به سمع مخاطبان می‌رساند.

این برنامه‌ساز برنامه‌های ادبی تصریح می‌کند: در مجموع می‌توانم بگویم نظیر این برنامه حداقل بعد از انقلاب تهیه نشده است و من بسیار خوشحالم که در این سال‌های آخر کاری‌ام، شکلی از برنامه ادبی را ارائه می‌دهم که تصور می‌کنم موردپسند قرار خواهد گرفت. در واقع می‌تواند سال‌ها الگو و نمونه برای برنامه‌سازان دیگر باشد و مورد استفاده ادب‌دوستان قرار گیرد.

او ادامه می‌دهد: موید عرایضم ارزیابی‌ای است که اواخر سال 90 از طرف یک گروه کارشناس و صاحب‌نظر انجام شد و برنامه قول و غزل بشدت مورد تشویق معنوی و مادی قرار گرفت که این مهم اسباب خوشحالی‌ام را فراهم کرد و من را برای ادامه کار مصمم‌تر.

مختاری با بیان این که برنامه قول و غزل در ادامه برنامه «بر بال غزل» است، خاطرنشان می‌کند: قرار است پس از اتمام این برنامه، همین برنامه با حذف مطالب اضافی برای شرکت سروش آماده شود.

او که 44 سال است به طور مرتب و مستقیم با رادیو همکاری می‌کند، ادامه می‌دهد: سال‌ها در اداره کل نمایش و پس از آن در گروه اجتماعی شبکه سراسری، برنامه‌های ویژه و خاص را تهیه می‌کردم که حاصل این سال‌ها، کسب 6 مقام برترین تهیه‌کننده بوده است.

وقتی از او می‌پرسم چرا ساعت برنامه را تغییر دادید؟! می‌گوید: در گذشته ساعت برنامه 45‌/‌21 بود که برای شنیدن اشعار حافظ بسیار مناسب بود، ولی متاسفانه بدون اطلاع ساعت پخش آن را به ساعت دیگری یعنی حول و حوش اذان صبح تغییر دادند. اگرچه این ساعت حال و هوای عرفانی دارد، اما تعداد شنونده‌ها بشدت کاهش یافته است.