پروانه آمریکایی جنگل های ایران را می خورد

گستره نفوذ این آفت مخرب که همزمان با آغاز فصل گرما و سرسبز شدن درختان، وسعت قابل توجهی از جنگل‌های کجور را در برگرفت، به باغات میوه روستاییان نیز رسیده و آسیب جدی به آنها وارد کرده است به گونه‌ای که این تصور پیش می‌آید که درختان میوه دچار آتش‌سوزی شده‌اند.

شدت گسترش آفت کرم سیاه در جنگل‌های کندلوس و حومه نیز به حدی است که بیم آن می‌رود موجب تخریب و نابودی دائمی بخش وسیعی از جنگل‌ها شود.

به گفته مسوول گیاه‌پزشکی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری غرب استان مازندران، پروانه ابریشم باف ناجور، آفتی است که به صورت دوره‌ای در جنگل‌های مناطق مختلف کشور بروز می‌یابد و خسارت‌های زیادی به پوشش گیاهی وارد‌می‌‌آورد.یزدانفر آهنگران با بیان این‌که این آفت گرما دوست بوده و در مناطق نورگیر و گرم، فعالیت تغذیه‌ای آن تشدید می‌شود، می‌افزاید: در مرحله اولیه بروز این آفت، به دلیل فراوانی مواد غذایی، شرایط جوی مناسب و عدم فعالیت دشمنان طبیعی به سرعت و با اشتهای زیاد از برگ، جوانه و میوه تمام درختان و درختچه‌های جنگلی و حتی گونه‌های سوزنی برگ تغذیه می‌کند تا حدی که جنگل در این موقع از سال کاملاً بدون برگ شده و خزان و سوخته به نظر می‌رسد.

وی درباره آثار این آفت بر جنگل‌ها هم می‌گوید: این آفت برگ‌خوار بوده و از تمام سطح برگ گیاهان مورد حمله تغذیه می‌‌کند و با حذف برگ، فعالیت‌های تنفس، سوخت وساز و فتوسنتز در گیاهان مختل می‌شود و درختان مورد حمله پس از مدتی مجدد شروع به رویش کرده و انرژی ذخیره شده در گیاه به مصرف می‌رسد که این فرآیند منجر به تضعیف گیاهان مورد حمله می‌شود. گیاهان مورد حمله بر اثر ضعف متوالی به بعضی قارچ‌های بیماری‌زا و سوسک پوست‌خوار و چوب‌خوار مبتلا می‌شوند و وقوع آفت در چند سال متوالی می‌تواند آثار زیانباری به دنبال داشته باشد.

مسوول حفاظت منابع طبیعی غرب مازندران نیز با بیان این‌که این آفت از قدیم وجود داشته و هر از گاهی در بعضی مناطق به سبب وجود شرایط مناسب طغیان می‌کند به «جام‌جم» می‌گوید: امسال این آفت در کجور و کلاردشت طغیان کرده است.

سینا عبدی درخصوص عملکرد این یگان برای درمان و پیشگیری از گسترش این آفت می‌افزاید: تصمیم ما برای مبارزه با این گونه آفات، استفاده از عوامل و راهکارهای طبیعی است تا به جنگل بیش از این آسیب وارد نشود. با این حال در موارد بسیار حاد و ضروری و چنانچه اوضاع به مرز بحران برسد، مجبور به استفاده از روش‌های غیرطبیعی مانند سوزاندن کانون آفت‌ها و انهدام و امحای تخم آنها هستیم که البته این کار به تخصیص بودجه نیازمند است.وی با بیان این‌که گرما باعث طغیان این آفت شده است یادآور می‌شود: عوامل طبیعی مثل سرما کنترل‌کننده این آفت است و باران هفته گذشته که کاهش دمای هوا را به همراه داشت، باعث نابودی 80 ـ70‌درصد از این آفت شده است.

عبدی محدودیت اعتبارات در این بخش را یکی از مشکلات مبارزه با این آفت می‌داند و می‌گوید: اگر با درخواست بودجه مورد نیاز ما موافقت شود می‌توانیم با همان میزان آفت باقیمانده مبارزه کنیم، آنها را کم کرده یا به طور کامل از بین ببریم، در غیر این صورت باید منتظر دخالت عوامل طبیعی و کنترل خود به خودی آن باشیم که در این صورت با افزایش دمای هوا، دامنه گسترش و تخریب این آفت روز به روز بیشتر خواهد شد.

مسوول حفاظت منابع طبیعی غرب مازندران با بیان این‌که در حال حاضر با خطر بسیار حادتری مواجه هستیم، به پروانه سفید آمریکایی اشاره می‌کند و می‌افزاید: این آفت چندی پیش در گیلان و سپس در مازندران مشاهده شد و در حال حاضر به گلستان رسیده است.

وی با اشاره به این‌که این آفت تازه شیوع پیدا کرده و هنوز خسارت چندانی وارد نکرده است، تاکید می‌کند: اگر به فکر درمان سریع آن نباشیم بزودی با فاجعه بزرگی روبه رو خواهیم شد، چراکه این آفت روی تمام گونه‌ها اثر می‌گذارد و تمام درختان اعم از جنگلی و میوه‌ای را آلوده می‌کند، لذا باید در دستور کار فوری مسوولان قرار بگیرد.

پروانه سفید آمریکایی، آفت برگ‌خوار درختان جنگلی و حشره‌ای است که فعالیتش در فصل تابستان دو چندان می‌شود و به دلیل پراکندگی و تخم‌ریزی روی سرشاخه‌های درختان، مبارزه شیمیایی با آن بسیار سخت و پرهزینه است.

امین وطن‌دوست، کارشناس ارشد گیاه‌پزشکی اداره کل منابع طبیعی مازندران منطقه ساری با بیان این‌که بیش از 600 گونه از انواع درختان و گیاهان، میزبان آفت پروانه سفید هستند، می‌گوید: به همین دلیل مبارزه با این آفت بسیار سخت و هزینه‌بر است.

وی با بیان این‌که فعالیت پروانه سفید آمریکایی در فصل تابستان بیشتر می‌شود، می‌افزاید: این آفت علاوه بر جنگل‌ها در اراضی زراعی و باغی استان مازندران نیز مشاهده شده است.

وطن‌دوست به وجود این آفت روی درختان صنوبر حاشیه محور مواصلاتی ساری ‌‌ـ‌ قائمشهر و آمل ـ محمودآباد اشاره و تصریح می‌کند: از آنجا که برد پرواز این آفت بالاست، پراکندگی تکثیر و تولید این حشره نیز در همه مناطق جنگلی و غیرجنگلی استان مازندران مشاهده شده است.

این کارشناس ارشد گیاه‌پزشکی با بیان این‌که این آفت با خوردن برگ درختان و لخت کردن مانع رشد و نمو درخت می‌شود، اظهار می‌ کند: با ضعیف شدن درختان، زمینه بیماری‌های دیگری نظیر قارچ نیز به‌وجود می‌آید.

وطن دوست یادآور می‌شود: این آفت نخستین بار سال‌1385 در نهالستان جنگلی کلوده شهرستان آمل مشاهد شده و سال 88 نیز مبارزه شیمیایی در عرصه‌های جنگلی میررود بابلسر علیه آن صورت گرفت که موفق‌آمیز نبود.

وی با بیان این‌که برای حفاظت از جنگل‌های شمال از این آفت خطرناک باید علاوه بر تامین اعتبار ویژه، همه دستگاه‌های مرتبط از جمله شهرداری‌ها، جهادکشاورزی و حفظ و نبات بسیج شوند، می‌گوید: اداره کل منابع طبیعی به تنهایی قادر به مبارزه با این آفت که در همه عرصه‌های جنگلی و اراضی زراعی و باغی استان وجود دارد، نیست چراکه پروازهای دسته‌جمعی پروانه آمریکایی سبب می‌شود هجوم این آفت بر درختان چند برابر شود.

در همین حال مسوول گیاه پزشکی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری غرب مازندران نیز می‌گوید: آفت پروانه سفید آمریکایی در جنگل‌های شمال باعث خسارت به بخشی‌هایی از این جنگل‌ها شده است.

یزدانفر آهنگران در گفت‌و‌گو با ایرنا می‌افزاید: مناطقی از جنگل‌های عباس‌آباد، نمک آبرود، جنگل خشکه‌داران و همچنین باغ‌های مردم این منطقه به این آفت آلوده شده است. همچنین درختان کنار جاده از جمله چنارهای موجود فضای سبز شهرهای شمال نیز دچار آفت پروانه سفید آمریکایی شده‌است.

آهنگران درباره اقدامات انجام شده برای مهار این آفت یادآور می‌شود: ما به طور مستمر با آفات عرصه‌های جنگلی مبارزه می‌کنیم ولی برخی مناطق آفت‌زده خارج از محدوده مدیریت ادارات منابع طبیعی مانند فضای سبز شهری یا باغ‌های خصوصی و مجتمع‌های گردشگری هستند که در چنین مواردی فقط می‌توانیم نظر مشورتی بدهیم.

جنگل‌های هیرکانی در شمال ایران 9‌/‌1 میلیون هکتار وسعت دارد و بیش از 30 نوع آفت در آن شناسایی شده است.

فاطمه مراد زاده / گروه ایران