«حسینیه معلی» ویژندی بین‌المللی

حسینیه معلی که در سال‌های اخیر توجه خیل عظیمی از علاقه‌مندان به آیین‌های عزاداری اهل‌بیت(ع) را در داخل و خارج از مرزهای ایران به خود جلب کرده،نخستین‌بارمرداد۱۴۰۱در۱۵قسمت ازتلویزیون پخش شد وبه‌واسطه استقبال مخاطبان، سال‌های بعد نیز در ایام محرم و حتی اعیاد شعبانیه، روانه آنتن شد تا این‌که محرم امسال به هشتمین فصل خود رسید.ارائه (دکور) این برنامه مانند تکایای قدیمی تحت‌تأثیر کاربری مذهبی و آیین‌های عزاداری طراحی شده و شامل فضاهایی برای اجرای تعزیه، سخنرانی، عزاداری و سایر مراسم‌ مذهبی است. این حسینیه دارای صحن یا فضایی مرکزی، سکوهایی برای نشستن عزاداران و ورودی‌هایی مجزا برای مردان و زنان است و با استفاده از ترکیب‌بندی سرخ و سیاه در رنگ‌پردازی دالان‌ها و سکوهایش، هم نشان از خون سرخ شهدا دارد، هم یادآور سیاه‌پوشان عزای حسینی است. علاوه‌بر حس‌وحال خوبی که هم‌خوانی شکل و محتوای معلی به مخاطب منتقل می‌کند، با حضور در پشت‌صحنه این برنامه دیدیم که تمام عواملی که در این حسینیه رسانه‌ای فعالیت می‌کنند، باور دارند که معلی یک حسینیه واقعی است و جمعی از جوانان متخصص، با نیت خدمت در مراسم عزای اولاد پیغمبر(ص) در این محفل حاضر می‌شوند و با خلاقیت و ایده‌پردازی، به‌دنبال ارتقای سطح کیفی برنامه‌اند تا خدمت به مراسم سوگواری امام حسین(ع) در باشکوه‌ترین شکل انجام شود. 

ترکیب جدید مجمع ذاکران
هشتمین فصل «حسینیه معلی» در مجتمع قرآنی‌فرهنگی حضرت ابوالفضل(ع) در شهرک محلاتی تولید شد. همان بستری که برنامه قرآنی پرمخاطب «محفل» نیز آنجا تهیه و تولید می‌شود. دکتر پیمان جبلی، رئیس رسانه‌ملی همچون سال‌های قبل، در زمان تولید برنامه برای بازدید از فرآیند تولید فصل جدید حسینیه معلی در پشت‌صحنه برنامه حاضر شد و با اعضای تهیه و تولید آن دیدار کرد. روزی که به پشت‌صحنه حسینیه معلی رسیدیم، از زیباترین جلوه‌هایی که به چشم‌مان آمد، حضور پررنگ جمعی از برنامه‌سازان جوان، خوش‌ذوق و دلباخته سیدالشهدا(ع) بود‌؛ جوانانی که در هیاهوی دنیای مادی، دغدغه ریشه‌ها و اصالت ایرانی-‌اسلامی خود را دارند و با انتخاب اشکال قدیمی عزاداری در نقاط مختلف کشور و نمایش آن در حسینیه‌ای به‌گستردگی ایران، تصویری خاطره‌انگیز از شیوه‌های سوگواری برای خاندان عصمت و طهارت را در قاب تلویزیون ترسیم می‌کنند. 
در پشت‌صحنه حسینیه معلی، مستمعان و تماشاگران حاضر در این حسینیه رسانه‌ای در جایگاه مخصوص خود مستقر بودند و میزبانی برنامه را نجم‌الدین شریعتی، مطابق چند فصل قبلی، بر‌عهده داشت. میز ذاکران اما تحولاتی در این فصل دارد و سعید حدادیان، نریمان پناهی، حسین سیب‌سرخی، حیدر البیاتی از کشور عراق و حجت‌الاسلام سیدحسین آقامیری در ترکیب جدید مجمع ذاکران برنامه حضور دارند. 
رئیس صداوسیما همراه با محسن برمهانی معاون سیما‌، علیرضا کیخا معاون امور استان‌ها و حسین قرایی مدیرکل روابط‌عمومی صداوسیما، پس‌از ورود به این حسینیه رسانه‌ای با استقبال سعید ستودگان، تهیه‌کننده به پشت‌صحنه و اتاق فرمان رفتند و از مراحل ضبط برنامه بازدید کردند و با ذاکران اهل‌بیت(ع) به گفت‌وگو نشستند. 
   
تجلی کربلای قدیم در «معلی»
جبلی پس‌از تماشای ارائه (دکور) جدید برنامه گفت: این فضا من را به یاد کربلای قدیم و دهه ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ انداخت. حس‌وحال خوبی در این حسینیه وجود دارد و حتما این جلوه‌های بصری معنوی به دل مخاطبان نیز می‌نشیند. برای نسلی که تاکنون پای روضه‌هایی به‌سبک قدیمی و خانگی ننشسته‌اند یا تجربه حضور در تکایایی را نداشته‌اند که دهه‌های قبل در ماه‌های محرم و صفر میزبان عزاداران حسینی می‌شدند، برنامه تلویزیونی حسینیه معلی سرشار از تصاویر و نوحه‌خوانی‌های اصیل است که در نوع خود توانسته اشکال سنتی و بومی عزاداری‌ها را احیا کند. 
سعید ستودگان نیز در توضیحاتش به رئیس صداوسیما با اشاره به تغییر و تحولات ارائه این فصل از برنامه حسینیه معلی عنوان کرد: ما در هر قسمت میزبان حدود ۱۶۰۰ تا ۲۰۰۰ نفر مستمع در این فضا هستیم. در این فصل تعداد بسیاری از مردم برای حضور در حسینیه معلی ثبت‌نام کرده‌اند که شامل حدود ۱۱۰هزار نفر مستمع برای حضور در حسینیه می‌شود و همه می‌خواهند پای روضه‌های معلی بنشینند.  تهیه‌کننده حسینیه معلی از قرعه‌کشی برای دعوت از مستمعان طی روزهای مختلف، گفت: برخی از آیین‌ها نیاز به فضای بیشتری دارند و مجبوریم در آن روزها پذیرای تعداد کمتری از علاقه‌مندان به حضور در حسینیه باشیم. بعضی از آیین‌ها با حضور ۴۰۰ نفر و برخی تا ۷۰۰ نفر برگزارکننده اجرا می‌شوند. ستودگان در ادامه دیدار رئیس صداوسیما با عوامل پشت‌صحنه حسینیه معلی، از آیین عزاداری یزدی‌ها گفت و از شکوهی که طی این آیین‌های مذهبی در رسانه‌ملی شاهدش خواهیم بود. ستودگان در همین زمینه سخنانش را این‌گونه ادامه داد: ما میزبان حدود ۱۱۰۰ نفر از یزد هستیم تا سینه‌زنی یزدی‌ها را اجرا کنند. به‌برکت سیدالشهدا(ع)، حسینیه معلی بسیار گسترده‌تر شده است و پژوهش‌های ما همچنان ادامه دارد. 
   
زنده‌سازی آیین‌های بومی 
ستودگان اضافه کرد: همکاران ما در حسینیه معلی مثلا به بندرعباس نمی‌روند که آیین پیدا کنند، بلکه اگر به بندرعباس می‌روند، دنبال آیین‌های اصیلی هستند که در شهرستانی دورافتاده هنوز زنده است و علاقه‌مندان را هر سال دور هم جمع می‌کند. دوستان گروه سردبیری موجب احیای این آیین‌ها می‌شوند و می‌توانند با کمی ‌پرداخت روی آن آیین، موجب زنده‌سازی دوباره بخشی از آیین‌های ارزشمندی شوند که ممکن است به‌مرور زمان از یاد بروند. 
سعید حدادیان، مداح و ذاکر پیشکسوت، به‌عنوان یکی از اعضای مجمع‌الذاکرین در فصل هشتم حسینیه معلی حضور داشت. وی درحالی‌که همراه با سایر ذاکران به گفت‌وگو با رئیس صداوسیما می‌پرداخت، درباره تجربه حضور در این برنامه اظهار کرد: اخلاص عوامل تهیه و تولید در این حسینیه رسانه‌ای ستودنی است. این جوانان علاوه‌ بر این‌که در کار تخصصی خود برجسته‌اند، نیت بسیار پاکی دارند و افتخار می‌کنم که در این حسینیه حضور دارم. ما شاهد بودیم که این دوستان یک سال دوندگی کرده‌اند تا بتوانند در دهه محرم، مراسم عزاداری آبرومندانه و بااصالتی در این حسینیه برگزار کنند. فکر می‌کنم برای نخستین‌بار است که یک برنامه معارفی به‌گونه‌ای ‌خیز برداشته تا همه ظرفیت‌ها را به کار بگیرد و بهترین خروجی را داشته باشد. 
   
بی‌رقیب و برخوردار از لطف امام حسین(ع)
جبلی نیز در ادامه با تأکید بر این‌که خلوص نیت همه دست‌اندرکاران حسینیه معلی مشهود است، گفت: فکر می‌کنم به‌خاطر اخلاصی که این عزیزان دارند و لطف و کرامت سیدالشهدا(ع)، حسینیه معلی به درجه‌ای رسیده که تنها رقیبش خودش است. البته که این رقابت توقع مخاطب را بالا می‌برد و باید از اهل‌بیت(ع) برای ادامه راه مدد گرفت تا هر سال بهتر از سال قبل ظاهر شود. 
علی فروغی، مدیر شبکه سه سیما، نیز که در پشت‌صحنه حسینیه معلی حضور داشت، در گفت‌وگو با رئیس صداوسیما عنوان کرد: به‌برکت سیدالشهدا(ع) ما امروز می‌بینیم که ذخایر فرهنگی کشور فوق‌‌العاده غنی است و هرگز به تکرار نمی‌افتد. در جریان سفر به نقاط مختلف کشور و پژوهش در خصوص انواع آیین‌ها و مراسم‌ مذهبی، دائما با آیین‌های اصیلی مواجه می‌شویم که در گوشه‌وکنار همین آب‌وخاک دلدادگان به حسین ابن علی‌(ع) را پای سفره‌های روضه می‌آورد و هرکدام در نوع خود بسیار عمیق و پرمعناست. فروغی در ادامه افزود: زیبایی کار آنجاست که طی تحقیقات، دوستان‌مان به این حقیقت رسیده‌اند که همه استان‌ها بی‌استثنا، دارای آیین‌های بسیار متجلی با محتوایی پخته‌اند. دو آیین عزاداری بسیار غنی از استان هرمزگان در این فصل از حسینیه معلی روی آنتن رسانه‌ملی می‌رود که حقیقتا شوق‌انگیز است. مدیر شبکه سه سیما خاطرنشان کرد: این آیین‌ها نه‌فقط صدها سال قدمت دارد، بلکه از دید مردم مناطق مختلف واقعا بومی و ریشه‌دارند. هر گروهی از هر استان با مداحان و ذاکران خودشان به این حسینیه رسانه‌ای می‌آیند و به اجرای مراسم‌ عزاداری ازشمندی می‌پردازند که قطعا برای مخاطبان بسیار جذاب است. 
   
احیای سنت «زنجیر‌پاره» گیلان
در فصل هشتم از حسینیه معلی بار دیگر نجم‌الدین شریعتی میزبانی و اجرای برنامه را بر‌عهده دارد. وی در جریان بازدید رئیس صداوسیما از پشت‌صحنه برنامه، در خصوص این تجربه بیان کرد: پیام‌های بسیاری از بیمارستان‌ها، آسایشگاه‌ها، زندان‌ها و… داریم که مشتاق حضور در حسینیه معلی هستند اما هرکسی که به هر علتی امکان حضور در مساجد و تکایا را ندارد، ازطریق آنتن رسانه‌ملی می‌تواند در حسینیه‌ای به‌وسعت همه ایران و همه دلدادگان به امام حسین(ع)، به‌نام حسینیه معلی، حاضر شود. فکر می‌کنم این فصل از فصول قبلی هم موفق‌تر باشد و آیین‌های عزاداری باشکوه و ارزشمندی را مشاهده کنیم.  وی یادآوری کرد: در فصل هشتم حسینیه معلی آیین‌هایی از استان‌های یزد، مازندران، اردبیل، گیلان و حتی کشور عراق داریم. ما می‌خواهیم آن دسته از آیین‌های عزاداری را بیشتر مورد توجه قرار دهیم که کمتر به آنها پرداخته شده است. امسال توانسته‌ایم آیینی به‌نام «زنجیر‌پاره» مربوط به استان گیلان را در حسینیه معلی بازآفرینی کنیم. همکاران‌مان برای این منظور به منطقه هم سفر کردند و فکر می‌کنم یکی از جالب‌ترین قسمت‌های این فصل باشد. امیدوارم امام حسین(ع) عنایت و نگاهش را از این حسینیه نگیرد و ما توفیق داشته باشیم گوشه‌ای از کار را بگیریم. 
وی درباره مهمانانی که از کشورهای محور مقاومت در «حسینیه معلی»حاضرمی‌شوند نیزگفت:ما مهمانانی از لبنان، یمن، عراق و ...داریم و حتی بخش‌هایی را به‌یاد شهدای مقاومت طراحی کرده‌ایم که در قسمت‌های مختلف شاهدش خواهیم بود. 
   
تجربیات تاریخی مردم را روایت کنیم
پس‌از صحبت با عوامل تهیه و تولید حسینیه معلی، رئیس صداوسیما چند‌دقیقه‌ای میان مستمعان نشست و در بخشی از مراسم عزاداری حضور داشت. وی پیرامون اهمیت پرداختن به خرده‌فرهنگ‌ها و آداب‌ورسوم بومی در آنتن رسانه‌ملی نیز نکاتی را بیان کرد و گفت: در سفری به بندرعباس، با روستایی به‌نام «درگیر» آشنا شدم. اهالی این روستا زمانی که ساحل خلیج‌فارس در اشغال انگلیسی‌ها بوده، با استعمارگران درگیر می‌شوند و آنها را از خاک روستای خود بیرون می‌کنند و در جریان درگیری‌ها حتی تعدادی شهید هم داشته‌اند.فکرمی‌کنم می‌توان درهراستانی،درکنار نشان‌دادن آیین‌های عزاداری بومی منطقه، تجربیات تاریخی خاصی راکه مردم آن منطقه از سر گذرانده‌اند نیز روایت کرد که حتما موجب جذابیت و عمق بیشتر برنامه می‌شود. جبلی در جمع عوامل اتاق فرمان نیز با بیان این‌که حسینیه معلی هر فصل درحال ارتقای کیفی است، اظهار کرد: برنامه‌های محفل و حسینیه معلی در سال‌های اخیر نقشی بسیار مهم در تبیین معارف قرآنی و دینی داشته‌اند. ما باید با ظرافت و دقت‌نظر بالایی چنین برنامه‌هایی را تولید کنیم و خوشبختانه رسانه‌ملی با همین نگاه دست به تولید برنامه‌های معارفی می‌زند تا بتواند بخش گسترده‌ای از مخاطبان را جذب کند. رئیس صداوسیما یادآوری کرد: ما باید آیین‌های عاشورایی و عزاداری‌های کل کشور را با رویکردهای ارزشمندی که طی سال‌ها دنبال شده، در قالب برنامه‌های تلویزیونی معرفی کنیم و حسینیه معلی این‌کار را به‌درستی انجام داده است. این برنامه در هر فصل بیش از فصل قبلی به نمایش تنوع آداب‌ورسوم عزاداری سیدالشهدا(ع) در کشور دست‌زده و حتی توانسته به ویژندی بین‌المللی بدل شود و در کشورهای اسلامی و منطقه مورداستقبال مخاطبان قرار گیرد. جبلی خاطرنشان کرد: امیدواریم در فصول بعدی نیز حسینیه معلی با خلاقیت و دیدگاه‌های تازه ادامه داشته باشد. از حضور در پشت‌صحنه فصل هشتم و صحبت با عوامل و کارشناسان حاضر در این حسینیه رسانه‌ای بسیار خوشحال شدم. حس می‌کنم لطف و کرامت سیدالشهدا(ع) به شکل‌گیری و ادامه حیات این محفل حسینی(ع) کمک کرده است.