90 درصد اهداف هدفمندی یارانه‌ها محقق شد

متوسط قیمت برق خانگی که تا آذر پارسال 171 ریال بود برای سال‌جاری 485 ریال در هر کیلووات در نظر گرفته شده است. محمد بهزاد، معاون امور برق و انرژی وزارت نیرو معتقد است با هدفمندی یارانه‌ها صرفه‌جویی زیادی در انرژی برق صورت گرفته که در حد نتیجه مطلوب بوده است. وی درآمد صنعت برق از اجرای هدفمندی یارانه‌ها را 2 هزار میلیارد تومان عنوان می‌‌کند و می‌‌گوید تاکنون یکهزار میلیارد تومان آن به حساب سازمان هدفمندی واریز شده است.

معاون امور برق وزارت نیرو همچنین تاکید دارد که دولت‌های نهم و دهم اقدامات موثری در زمینه افزایش راندمان نیروگاه‌ها و تولید برق با کیفیت و پایداری بالا انجام داده‌اند.

وی‌ می‌گوید، صنعت برق یکی از صنایع جذاب و پرسود برای بخش خصوصی است و سرمایه‌گذاران این بخش با علاقه وارد صنعت برق می‌شوند. آنچه در پی می‌آید حاصل گفت‌وگوی «جام‌جم» با محمد بهزاد است.

وضعیت صنعت برق پس از اجرای هدفمندی قانون یارانه‌ها چگونه است؟ آیا مطلوبیتی که انتظار داشتید محقق شد؟

در اجرای هدفمندی یارانه‌ها که از 28 آذر سال قبل شروع شد خوشبختانه در صنعت برق با همکاری مردم به نحو مطلوبی پیشرفت داشته است و مردم این کار را مدیریت می‌کنند. برای مثال در فروردین هر سال در طول سال‌های گذشته به طور میانگین 8 درصد افزایش مصرف برق داشتیم در حالی که امسال علاوه بر عدم افزایش 8 درصدی، 4 درصد هم کاهش داشته است. به عبارت دیگر 12 درصد کاهش مصرف انرژی برق داشته‌ایم و این ناشی از هدفمندی یارانه‌ها و مدیریت خوب مردم در مصرف است. این اتفاق خیلی خوبی است، البته ما در ابتدای راه هستیم. مطمئنا مردم مدیریت بیشتری در مورد مصرف انرژی الکتریکی خواهند کرد. متوسط برقی که ماقبل از هدفمندی می‌فروختیم هر کیلووات ساعت حدود 171 ریال بود که با آغاز هدفمندی یارانه‌ها متوسط قیمت هر کیلووات 430 ریال تعیین شد.

هم‌اکنون نیز نرخ برق خانگی در مناطق عادی 485 ریال است، در مناطق گرم 151 ریال، در صنعت 400 ریال، در کشاورزی 90 ریال و در ادارات دولتی بیشترین نرخ یعنی 1300 ریال را داریم. در سایر مصارف 1200 ریال، در بخش‌های آموزشی 270 ریال و در جایی مثل جایگاه‌های CNG 220 ریال است که در مجموع متوسط این نرخ‌ها 430 ریال است. سال قبل هم در 3 ماهه هدفمندی، برق به قیمت 430 ریال فروخته شد. یعنی ما در مورد نرخ برق امسال نسبت به سال قبل (البته پس از هدفمندی یارانه‌ها) تغییر نداشتیم.

اعلام شده که متوسط قیمت 480 ریال خواهد شد.

متوسط 3 ماهه آخر سال 430 ریال بود، متوسط امسال هم 430 ریال است، پس نرخ متوسط تغییر نکرده فقط بخش خانگی عادی از 45 تومان به 5/48 تومان افزایش داشته است. یعنی 35 ریال به متوسط نرخ مناطق عادی اضافه شده است.

پیش‌بینی درآمدی هم دارید برای امسال؟

پیش‌بینی می‌شود در طول سال 90، حدود 2 هزار میلیارد تومان به درآمد صنعت برق اضافه شود. یعنی اگر افزایش سهم برق 110 ریال باشد و 190 میلیارد کیلووات‌ساعت هم انرژی بفروشیم، 2 هزار میلیارد تومان به درآمد صنعت برق افزوده خواهد شد.

درآمد 5 ماهه اول اجرای قانون چقدر بوده؟

حدود 2 هزار میلیارد تومان بوده که حدود هزار میلیارد تومان به سازمان هدفمندی واریز شد.

هزار میلیارد باقیمانده صرف چه کاری خواهد شد؟

باید طبق قانون صرف ارتقای صنعت برق شود و البته در کاهش افت و افزایش راندمان نیروگاه‌ها هزینه شده. الان راندمان نیروگاه‌های کشور ما برای اولین بار در طول تاریخ صنعت برق به 39 درصد رسیده و افت نیز کاهش پیدا کرده و به 16 درصد رسیده است.

یعنی تاثیر صرفه‌جویی باعث شده این اتفاق مهم بیفتد؟

بله، بالاخره برنامه‌ها به نحوی پیش‌بینی شده که طبق قانون باید مرتب راندمان را افزایش و افت را کاهش دهیم.

پیش‌بینی افزایش راندمان برق در برنامه پنجم چقدر است؟

باید راندمان به 45 درصد و افت به 14 درصد برسد.

راندمان را در سال 88 از 37 درصد شروع و به 39 درصد رساندیم. برنامه داریم که در طول دولت نهم و دهم حدود 4 درصد به راندمان اضافه کنیم.

آیا این دو هزار میلیارد ریال کسب شده طبق پیش‌بینی شما بوده است؟ آیا به هدف مطلوب رسیده‌اید؟

حدود 90 درصد اهداف ما محقق شده است.

از تاثیر 12 درصدی که اشاره کردید در کاهش مصرف برق رخ داده، چقدر در اقتصاد اثر داشته است؟

از نظر ریالی، هر چقدر بتوانیم مصرف را مدیریت کنیم و آن را کاهش دهیم، در مجموعه اقتصاد ملی به نفع مملکت است.

اگر فرض کنیم به طور متوسط در طول سال 10 درصد کاهش داشته باشیم می‌شود 200 میلیارد کیلو وات ساعت که ارزش آن حدود 2 میلیارد دلار است.

اگر این 20 میلیارد کیلووات ساعت مصرف نشود مثل این است که نیاز به احداث 5 هزار مگاوات نیروگاه نباشد.

برای این 5 هزار مگاوات و سیستم تولید و انتقال و توزیع چیزی حدود 9 میلیارد دلار صرفه‌جویی می‌شود.

ما در طول سال 60 میلیارد مترمکعب سوخت مصرف می‌کنیم که اگر 10 درصد از آن را صرفه‌جویی کنیم حدود 6 میلیارد مترمکعب صرفه‌جویی می‌شود و خود این سوخت ارزش زیادی در اقتصاد خواهد داشت.

بنابراین نیازی به سرمایه‌گذاری با سرعت در سوخت نیست و بر این اساس در انرژی صرفه‌جویی می‌شود.

با توجه به افزایش نرخ برق در بخش خانگی آیا این افزایش در طول سال در بخش‌های دیگر هم ایجاد خواهد شد؟

فعلا برنامه‌ای برای افزایش نرخ برق حداقل تا جایی که من خبر دارم، در 7 ماهه سال نداریم.

از آذرماه به بعد بستگی دارد کمیسیون مربوط به تحول اقتصادی و هدفمندی چه تصمیمی را در این زمینه بگیرد زیرا دولت از آذرماه سال قبل را سال اول اجرای این قانون در نظر گرفته است.

دیدگاه کارشناسی شما در رابطه با ادغام وزارت نفت در نیرو چیست. آیا به نظر شما این کار عملی است؟

واقعیت قضیه این است که طرح جامع انرژی همیشه در کشور ما مطرح بوده. اگر سیستمی باشد که کل مصرف انرژی را از لحاظ سوخت و گاز و نفت و برق و تولید برق آبی در یک سیستم هماهنگ مدیریت کند از نظر کارشناسی یک ضرورت است. طبق برنامه هم پیش‌بینی شده بود که بعضی وزارتخانه‌ها در هم ادغام شوند. دولت این پیش‌بینی را کرده که کارها هم باید با هماهنگی مجلس پیش برود، ولی از لحاظ کارشناسی، بحث انرژی اگر در یک سیستم با هم دیده شود، از ابتدای کار که استخراج نفت و سیستم گاز و فرآورده‌ها و تولید برق مطرح است، همه اینها به هم ارتباط دارد. ما مرتب با همکاران‌مان در شرکت نفت و گاز، برای تامین سوخت نیروگاه‌ها کار داریم.
اگر اینها در یک مجموعه باشد هماهنگی کار بیشتر خواهد بود.

پس شما با این ادغام موافق هستید؟

در بحث انرژی، جایی که همه بخش‌های انرژی با هم دیده شود یک ضرورت است. این می‌تواند در قالب شورای عالی انرژی یا در قالب وزارت انرژی یا مدل دیگری که مجموعه انرژی با هم دیده شود. یک کار کارشناسی نشان می‌دهد که بهتر است در یک سیستم پیوستگی وجود داشته باشد و یک واحد تصمیم‌گیرنده باشد.

شرکت ملی نفت مطالعاتی را در این زمینه شروع کرده آیا شما نیز فعالیتی در این بخش داشته‌اید و دیدگاه‌های کارشناسی خود را درباره ادغام ارائه کرده‌اید؟

وزارت نیرو در این زمینه مهندس چیت‌چیان را معرفی کرده. ایشان با کمک ریاست جمهوری و مجموعه نفت کار را پیگیری می‌کند.

در این زمینه نظر کارشناسی از شما خواسته نشده؟

همکاران ما با هماهنگی آقای چیت‌چیان موضوع را پیگیری می‌کنند.

با توجه به فرارسیدن فصل گرما و استفاده از تجهیزات سرمایشی پرمصرف وزارت نیرو چه تمهیداتی برای جلوگیری از بروز بحران اندیشیده است؟

خوشبختانه از سال قبل تا الان پیرو اقدامات جامعی که ما داریم برنامه‌های خوبی در صنعت برق پیش‌بینی شده، برای اولین بار در طول تاریخ صنعت برق تعمیرات نیروگاه‌های‌‌مان در پایان فروردین به اتمام رسیده در حالی که سال‌های قبل معمولا در اردیبهشت یا خرداد به پایان می‌رسید.

از سال قبل تاکنون بیش از 5 هزار مگاوات نیروگاه‌های جدید وارد مدار شده و توسعه لازم در نیروگاه‌ها صورت گرفته. همچنین برای اولین بار در طول تاریخ صنعت برق نزدیک به 4 هزار کیلومتر شبکه انتقال برق 400 کیلوولت و 230 کیلو ولت و بیش از 8 هزار مگاولت آمپر پست‌های جدید وارد مدار شده و از نظر وضعیت آب و سدها در وضعیت مطلوبی قرار دارند. همه چیز برای تولید، توزیع و انتقال برق مهیاست، همچنین با صرفه‌جویی مردم در زمینه مصرف برق و با توجه به هدفمندی و روشی که مردم دارند باید روی این موضوع حساس باشیم اگر مردم به صرفه‌جویی خود ادامه دهند پیش‌بینی می‌کنیم در تابستان مشکل خاصی به وجود نیاید.

پیک (زمان اوج مصرف)‌ مصرف از 15 و 16 خرداد آغاز می‌شود، اما امسال ظاهرا گرما زودتر شروع شد؟

معمولا بین 15 خرداد تا 15 شهریور پیک مصرف است. پیک در تیر یا مرداد یا شهریور اتفاق می‌افتد. پیش‌بینی ما این است که پیک امسال در نیمه دوم تیر یا نیمه اول مرداد باشد. سال گذشته پیک برق به 41 هزار مگاوات رسید، امسال پیش‌بینی ما این است که با توجه به صرفه‌جویی مردم مصرف بیشتر از 42600 کیلووات در پیک نشود.

با توجه به قانون هدفمندی، تاکنون آماری از کاهش مصرف برق در ایام پیک دارید؟

هر سال به طور میانگین 7 درصد به پیک اضافه می‌شد، اما در 5 ماهه اول اجرای قانون در مقایسه با 5 ماه قبل علاوه بر عدم افزایش 7 درصدی، 5 درصد هم کاهش داشته یعنی 12 درصد در اوج مصرف با کاهش روبه‌رو بوده‌ایم.

معمولا اوج مصرف در تابستان اتفاق می‌افتد. باید صبر کنیم ببینیم این تابستان نسبت به تابستان سال پیش چگونه خواهد بود. ما تا 42600 کیلووات پیش‌بینی کرده‌ایم، اما مطمئنیم با مدیریت مردم در مصرف برق پیک امسال پایین‌تر از پیک سال قبل خواهد بود. با توجه به نزدیک شدن به تابستان اگر مردم از کولر آبی استفاده کنندکه مصرف یک ساعت از آن حدود نیم کیلووات برق نیاز خواهد داشت و در شبانه‌روز 6 ـ 7 ساعت از این کولرها استفاده شود مصرف اکثر خانواده‌های ما 300 کیلووات ساعت در ماه خواهد بود. در این صورت حساب خانواده حدود 14 هزار تومان در ماه می‌شود. ولی در مقابل اگر از کولر گازی که در مناطق عادی مثل تهران ضرورتی هم ندارد، استفاده شود و این کولرها به طور متوسط 2500 وات ساعت برق مصرف می‌کنند صورتحساب خانواده 84 هزار تومان در ماه می‌شود یعنی 70 هزار تومان به خاطر تبدیل کولر آبی به گازی به مصرف ماهیانه برق خانوار افزوده می‌شود که واقعا به اقتصاد خانواده لطمه می‌زند. استفاده کولر گازی در مناطق عادی دشمن اقتصاد خانواده است. توصیه و تاکید می‌کنم در مناطق عادی که رطوبت ندارد مانند تهران از کولرهای آبی استفاده شود. هم‌اکنون در کشور کولرهای آبی‌ای ساخته می‌شود که از کیفیت بالایی برخوردارند و برچسب انرژی A (کم‌مصرف)‌ دارند و مصارف آنها حدود 30 تا 40 درصد پایین‌تر از کولرهای آبی قبلی است. این می‌تواند به ایجاد سرمایش در محیط‌های مسکونی کمک کند و با توجه به هدفمندی یارانه‌ها به اقتصاد خانواده هم کمک می‌کند.

قرار بود شما با موسسه استاندارد در رابطه با ساخت کولرها هماهنگی‌هایی داشته باشید. چه اقداماتی در این باره صورت گرفته است؟

سازمان بهره‌وری انرژی ایران (سابا)‌ یکی از شرکت‌های زیرمجموعه وزارت نیرو است که در مورد بهینه‌سازی، فعالیت دارد و در گزارش اخیر این شرکت ارائه کرده اقدامات مناسبی در این باره انجام گرفته است.

برق هسته‌ای قبل از پیک مصرف تابستان به دست شما می‌رسد یا نه؟

من همین قدر می‌دانم که در مسیر خوبی حرکت می‌کند، بقیه‌اش را باید از آقایان دیگر مسوول سوال کنید.

آیا تغییر قیمت برق دستگاه‌های دولتی هم در دستور کار قرار دارد؟

ما برای دستگاه‌های دولتی بالاترین قیمت را در نظر گرفتیم (کیلوواتی 130 تومان)‌. این باعث شده که مصرف خیلی از ادارات دولتی کاهش پیدا کند. بعضی ادارات دولتی تا 40 درصد کاهش مصرف داشته‌اند. مثلا سازمان توسعه برق 40 درصد کاهش مصرف برق داشته است.

چند درصد برق را دستگاه‌های دولتی استفاده می‌کردند؟

دستگاه‌های دولتی در مجموع حدود 6 درصد از مصرف انرژی را مصرف می‌کردند.

خود وزارت نیرو چقدر برق مصرف می‌کند؟ آیا صرفه‌جویی دارد یا خیر؟

ما برنامه‌ریزی کردیم و درباره مدیریت مصرف برای ساختمان وزارت نیرو و ساختمان‌های دیگر مطالعه کردیم. ساختمان فعلی حدود 33 درصد کاهش مصرف داشته است.

وظیفه ما در این ساختمان این است که بتوانیم برق را در هر شرایطی تامین کنیم و تمام خوشحالی ما این است، زیرا برق روز، شب، زمستان، تابستان و تعطیلی نمی‌شناسد. در هر شرایطی در 8760 ساعت در سال باید برق را نگه داریم.

چه میزان سرمایه‌گذاری در صنعت برق در سال 90 پیش‌بینی شده است؟

مصوبه دولت و مجلس این است که در طول برنامه پنجم توسعه 25 هزار مگاوات جدید وارد مدار کنیم که به طور متوسط سالی 5000 مگاوات است. اگر سیستم انتقال و توزیع را در نظر بگیریم بین 7 تا 8 هزار میلیارد تومان در سال باید در صنعت برق سرمایه‌گذاری شود. الان بیشتر این رقم‌ها توسط بخش خصوصی انجام می‌شود.

برای واگذاری نیروگاه‌ها چه اقداماتی صورت گرفته است؟ آیا امسال هم نیروگاهی واگذار می‌شود؟

الان 35 نیروگاه آماده، واگذاری شده که تعدادی از اینها (10 تا)‌ واگذار شده. امسال پیش‌بینی کردیم بتوانیم 25 نیروگاه را واگذار کنیم. برای واگذاری نیروگاه‌ها به بخش خصوصی، روی غلطک افتاده‌ایم و اقدامات خوبی انجام شده است.

سرمایه‌گذاری در این زمینه برای بخش خصوصی جذابیت دارد؟

اصولا تولید برق یک کار سودآور و باجاذبه است. ما سوخت را تامین می‌کنیم، تبدیل انرژی سوخت به برق توسط نیروگاه‌ها انجام می‌شود. قیمت متوسطی که ما به بخش خصوصی پرداخت می‌کنیم نیز عدد خوبی است (حدود 33 تومان به ازای هر کیلووات ساعت)‌ یک کار خیر و بنیادی است. چه کاری بهتر از این که برای کشاورزی و صنعت، تولید برق کنید که سود نسبتا خوبی هم دارد.

سرانجام بدهی وزارت نیرو به تولیدکنندگان برق به کجا می‌رسد؟

طبق مصوبه‌ای که از دولت گرفتیم قرار شده تا 6500 میلیارد تومان بدهی ما به تولیدکنندگان به بدهی دولت به سیستم بانکی تبدیل شود. در نتیجه می‌توانیم بدهی‌مان را با بانک‌ها تسویه کنیم و باز از تسهیلات جدید برای سرمایه‌گذاری و تولید برق استفاده کنیم. ما با بسیاری از بانک‌ها قرارداد سرمایه‌گذاری داریم. امسال در مصوبه دولت و قانون بودجه 90 تا 5000 میلیارد تومان پیش‌بینی شده که ما می‌توانیم بدهی پیمانکاران، سازندگان و تولیدکنندگان برق را پرداخت کنیم. بدهی ما به پیمانکاران و سازندگان حدود 3 هزار میلیارد تومان است در حالی که 5000 میلیارد تومان مجوز داریم.

با محاسبه سودش 3 هزار میلیارد تومان بوده؟

این اصل پول است.

سندیکای تولیدکنندگان تجهیزات برق معتقد است اگر دولت بدهی‌اش را نپردازد ما تولید نداریم، کار می‌خوابد و...
ما مرتب بدهی‌مان را پرداخت می‌کنیم.

مگر بدهی 3 میلیارد تومان از سال 83 نیست؟

خیر، ما در سال 83 تا 86 بدهی‌مان را پرداخت کردیم و سال 83 با قانون تثبیت قیمت‌ها که مجلس آن را به تصویب رساند، مشکلات زیادی در این زمینه برای صنعت برق ایجاد شد. در سال 86، بند ج تبصره 11 را داشتیم. طبق قانون 2200 میلیارد تومان به ما پرداخت شد که بدهی‌های 86 را دادیم.

شروع بدهی‌ها این‌طور اتفاق افتاد که سال 88 اعتباری به عنوان مابه‌التفاوت قیمت برق در اختیار وزارت نیرو قرار نگرفت و قرار بود از طریق هدفمندی انجام شود، اما چون سال 88 هدفمندی تصویب و اجرا نشد. در نتیجه نتوانستیم مابه‌‌التفاوت برق را پرداخت کنیم. بدهکاری عمده ما مربوط به سال 88 است. سال 87 دولت نزدیک به 5 هزار میلیارد تومان به ما پرداخت کرده است. سال 89، 3200 میلیارد تومان در قانون پیش‌بینی شد که هزار میلیارد تومان آن به ما پرداخت شد و مابقی هم در یارانه برق پرداخت شد. این‌ها باعث شد سر جمع بدهی ما به 8 هزار میلیارد تومان برسد. منتها 3 هزار میلیارد تومان آنها مربوط به پیمانکاران، سازندگان و تولیدکنندگان برق است. 5000 میلیارد تومان مربوط به سیستم بانکی است که با توجه به مصوبه دولت تسویه خواهد شد. بنابراین با این دو مصوبه دولت که 28‌‌ اسفند داده همه این‌ها قابل حل است.

یعنی تا سال 90 حل می‌شود؟

باید باهم جلو برویم و سهام سیستم‌های واگذار شده را به پیمانکاران عمده بدهیم و تسویه حساب کنیم. با توجه به این که بدهی بانکی ما صاف می‌شود و دوباره تسهیلات می‌گیریم بدهی‌مان به پیمانکاران جزیی هم قابل پرداخت است.

در سال قبل که سال همت مضاعف و کار مضاعف بود، ما 10 رکورد در صنعت برق کشور ایجاد کردیم. در سال جهاد اقتصادی هم بنا داریم با کمک مجموعه اقتصادی دولت، حساب‌مان را با پیمانکاران تسویه کنیم یا به حداقل برسانیم.

چند درصد از مردم در هدفمندی، نسبت به قبوض‌شان ناراضی بودند؟ در این 5 ماه، مراجعه و شکایت داشتید؟

در قبوض برق تا به حال یک مورد را هم ندیدیم که در صورتحسابی اشتباه صورت گرفته باشد یا کسی به قبض برق اعتراضی داشته باشد. ما هنگام محاسبه 30 آیتم کنترلی داریم. وقتی می‌بینیم یک قبض غیرعادی است اصلا آن را صادر نمی‌کنیم، بلکه دوباره قرائت‌مان را چک می‌کنیم.

در مورد مشترکینی که منزل نیستند چه کسی کنتور برق را چک می‌کند؟

یکی دو مورد این‌طوری داشتیم که کنتور را قرائت نکرده و تخمینی زده بودند، دیدیم قبض غیرعادی است آن را صادر نکردیم.‌

در مورد قرائت تاکید کردیم که اگر یکی دوبار به جایی می‌روند و با در بسته مواجه می‌شوند از مصرف‌کننده برق، خوداظهاری بگیرند، یعنی خود مصرف‌کننده کنتور را نگاه، کیلووات را اعلام کند و براساس آن قبض صادر شود. ما برای قبض برق محدودیت گذاشتیم گفتیم نباید عدد قبض بیشتر از حاصلضرب کیلووات × 130 تومان باشد.

یعنی اگر یک نفر 1000 کیلووات هم مصرف کند، قبضش بیشتر از 130 هزار تومان بیشتر نخواهد شد. ما به سیستم برنامه دادیم که دقیقا این‌ها را کنترل کند، بنابراین قبض‌هایی که ما داریم قبض‌های آنچنانی نخواهد بود، شرط اصلی آن هم مدیریت و هوشمندی در مصرف است که مردم با تمام توان این را رعایت می‌کنند.

زیبا اسماعیلی / گروه اقتصاد