رونق از دست رفته صنایع دستی فارس

محمدحسن نیاکان، صنعتگر رشته سفال کتیبه‌ای با 14 سال سابقه کار می‌گوید: در برخی هنرها از جمله صنایع دستی مانند خاتم‌کاری، کاشی، فرش و مجسمه‌سازی شاهد ورود هنرهای کپی شده چینی هستیم.

او می‌افزاید: این نوع آثار براحتی و آسانی در بازار پیدا می‌شود و در واقع صنایع دستی ما در مشت چینی‌هاست.

یکی دیگر از صنعتگران صنایع دستی هم می‌گوید: صنایع دستی داخلی به دلیل این‌که کار دست است و تولید برخی از آنها یک یا چند سال زمان می‌برد قیمت زیادی دارد و این مساله موجب شده است اجناس چینی که معمولا کپی‌برداری و بی‌کیفیت هستند به دلیل ارزانی نخستین انتخاب گردشگران داخلی باشند.

معاون صنایع دستی و میراث فرهنگی فارس هم می‌گوید: صنایع دستی و هنرهای سنتی که زمانی نیازهای زندگی را برطرف می‌کردند، امروزه حتی نیازهای هنرمندان و صنعتگران را هم برطرف نمی‌کند.

حبیب شهبازی می‌افزاید: ورود کالاهای مشابه خارجی و حمایت نکردن اصولی از هنرمندان و صنعتگران صنایع دستی، همچنین هزینه‌های زیاد تولید دست به دست هم داده‌اند تا این صنعت اصیل که نقش عمده‌ای در رونق و پایداری گردشگری دارد، در آستانه فراموشی قرار گیرد.

با این احوال و گلایه‌ها و مشکلات به نظر می‌رسد هنوز مصوبه دولت مبنی بر ممنوعیت فروش محصولات صنایع دستی خارجی در اماکن تاریخی به اجرا در نیامده است.

به گفته شهبازی این مصوبه می‌تواند در رونق اقتصادی صنایع دستی همچون احیای هنرهای بومی هر منطقه نقش بسزایی داشته باشد.

حمید بقایی، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، در مورد دلیل اجرایی نشدن این مصوبه می‌گوید: بسیاری از کالاها به صورت غیر قانونی و همراه مسافران وارد کشور می‌شود که قابل کنترل نیست و علت ورود آن به بازار، قیمت کمتر آنهاست. معاون صنایع دستی فارس هم از راه‌اندازی نخستین خانه صنایع دستی این استان در شهرستان نی‌ریز خبر می‌دهد و می‌گوید: این خانه با همکاری شهرداری نی‌ریز برای حفظ و احیای صنایع دستی بومی بویژه رشته‌های منسوخ شده و در حال فراموشی راه‌اندازی شده است و قصد داریم خانه صنایع دستی را در تمام شهرستان‌ها راه‌اندازی کنیم.

شهبازی می‌افزاید: این خانه فعالیت خود را در رشته‌های آموزشی سفال، طراحی سنتی، ساخت عروسک با لباس سنتی، رودوزی سنتی، سراجی، مجسمه‌سازی و چاقوسازی آغاز کرده است.

او می‌گوید: در حاشیه این مکان، نمایشگاه و فروشگاه دائمی کارگاه تولید زنده صنایع دستی در رشته‌های مرتبط با چوب نیز راه‌اندازی شده است.

علاوه بر آن در صورتی که مردم صنایع دستی و قدمت و اصالت آنها را بشناسند و آنگاه آن را خریداری و در زندگی روزمره استفاده کنند، می‌توان به رفع مشکل فروش صنایع دستی امیدوار بود.

یک کارشناس ارشد صنایع دستی و استاد دانشگاه نیز می‌گوید: با کاهش قیمت صنایع دستی می‌توان بازار فروش بهتری برای این اقلام تهیه کرد.

رحمانی افزایش نمایشگاه‌های داخلی و خارجی، جذب گردشگر و آشنا کردن آنها با صنایع دستی و نیز ایجاد بانک اطلاعاتی برای رونق و فروش هر چه بیشتر صنایع دستی را لازم می‌داند.

این کارشناس صنایع دستی می‌افزاید: مسوولان با ایجاد و تقویت تعاونی‌های صادرکننده و فراهم کردن بسترهای لازم برای ارائه محصولات صنایع دستی در نمایشگاه‌های بین‌المللی و کنترل بازارهای داخلی می‌توانند به فروش و عرضه صنایع دستی استان کمک کنند.

مدیرعامل اتحادیه شرکت‌های تعاونی صنایع دستی فارس هم می‌گوید: 90 تعاونی‌ صنایع دستی در فارس وجود دارد که 70 درصد آنها فعالند ، اما به دلیل حمایت نکردن مسوولان، کارکرد و فعالیت آنها با کاهش چشمگیری روبه‌رو بوده است.

سالکی ادامه می‌دهد: حمایت از هنرمندان و جلوگیری از فروش بی‌رویه اجناس خارجی در بازارهای سنتی نیز می‌تواند سبب رشد صنایع دستی و هنرهای سنتی شود.

او می‌گوید: متاسفانه بسیاری از هنرمندان پیشکسوت فارس که سال‌هاست در تولید محصولات متنوع صنایع دستی فعال هستند، در کارگاه‌های غیر استاندارد کار می‌کنند و برای رفع این مشکل لازم است مسوولان میراث فرهنگی، خانه‌های تاریخی و مکان‌های مناسب را در اختیار هنرمندان و تولیدکنندگان صنایع دستی قرار دهند.

به نظر می‌رسد تاکنون به صنایع دستی استان فارس آنچنان که در خور فرهنگ، تمدن و قدمت این دیار است توجه چندانی نشده است، لذا می‌طلبد مسوولان با ایجاد و تقویت تعاونی‌های صادرکننده محصولات، فراهم کردن بسترهای لازم برای ارائه صنایع دستی در نمایشگاه‌های بین‌المللی و کنترل بازارهای داخلی به تولید و سرمایه‌گذاری در زمینه رشد، عرضه و ارائه آن به سراسر دنیا تلاش کنند.