گفت‌وگو با دکتر سهیلا مکملی ، رئیس انجمن علمی پزشکی لیزر ایران

لیزر نور ‌جادویی ‌مطلق با توانایی ‌بالای درمانی نیست

امروزه لیزر پزشکی پس از گذشت 50 سال تنها به عنوان یک ابزار پزشکی شناخته نمی‌شود و در بسیاری از کشورها این شاخه تخصصی در دانشکده‌های پزشکی جایگاه آموزشی خاصی یافته است. در این میان این حق بیماران است که از تکنولوژی‌های جدید برای درمان خود بهره مند شوند.
کد خبر: ۳۷۳۷۱۶

البته این درمان‌ها باید توسط پزشکان آموزش دیده و آگاه در این شاخه ارائه شود. بنابراین علاوه بر این که بیماران باید از منفعت‌ها و عوارض این شیوه درمان به خوبی آگاه شوند، پزشک ارائه‌دهنده درمان لیزری نیز بایستی اطلاعات کافی در مورد عوارض، ایمنی لیزر پزشکی و راه‌های کاهش عوارض داشته باشد و این اطلاعات را به طور کامل در اختیار بیماران قرار دهد.

اطلاع‌رسانی درباره یافته‌های لیزر، مسائل مرتبط باایمنی لیزر، آشنایی با عوارض این نور جادویی و پیشگیری از آنها ازجمله موضوعاتی خواهند بودکه در طول پنجمین همایش سالانه انجمن پزشکی لیزری ایران که 2 و 3 دیماه در سالن همایش‌های بیمارستان میلاد برگزار می‌شود مورد توجه قرار خواهند گرفت. به بهانه این همایش با دکتر سهیلا مکملی ـ رئیس انجمن علمی پزشکی لیزر ایران ـ به گفت‌وگو نشستیم.

در طول 50 سالی که از تولد لیزر می‌گذرد این ابزار نوین شاهد چه تحولاتی بوده و چگونه توانسته در حوزه علوم مختلف ازجمله علم پزشکی موثر باشد؟

سالیان طولانی از استفاده لیزر در حوزه‌های صنایع و پزشکی می‌گذرد. در کشور ما نیز سالیان طولانی از استفاده لیزر بخصوص در چشم پزشکی گذشته و امروزه در بیشتر حوزه‌های پزشکی از این وسیله استفاده می‌شود. در واقع تاثیرات نور بر بافت و اثرات درمانی آن سال‌ها قبل از اختراع لیزر توسط محققان مشخص شده بود اما پس از ساخت لیزر بشر به ابزار نوری دست یافت که بتواند با انتخاب طول موج مناسب و پارامتر‌های درمانی صحیح روی بافت تاثیرات درمانی درستی را به دست آورد . طی 50 سال گذشته تحولات بسیاری روی تکنیک‌های درمانی واکنش‌های بافتی و اثرات درمانی مختلفی به دست آمده است. به طوری که در حال حاضر این ابزار در تمام حوزه‌های درمانی پزشکی کاربرد‌های ویژه‌ای یافته است ترمیم زخم‌ها ،کاهش درد، ترمیم روی آسیب‌های غضروفی، استخوانی، آسیب اعصاب و کاربرد در جراحی‌ها با تکنیک‌های ظریف‌تر ،‌ خونریزی کمتر، آسیب‌بافتی کمتر و سرعت بهبودی از موارد قابل ذکر در اثرات درمانی لیزراست.

با توجه به کاربردی بودن لیزر، عموم مردم با روش‌های درمانی زیادی که در آنها از این ابزار استفاده می‌شود آشنایی دارند، اما به طور حتم بسیاری از دستاوردهای لیزر در حوزه پزشکی جدیدا ابداع شده‌اند یا شاید ناشناخته باقی مانده‌اند.

همین طور است. به‌کارگیری تاثیرات درمانی روی آسیب اعصاب، نازایی، بیماری‌های اتوایمیون و اثرات ترمیمی روی آسیب غضروف و استخوان، کنترل فشار خون و تاثیرات درمانی روی دیابت از مواردی است که در سال‌های اخیر بیشتر به آن پرداخته می‌شود. لازم به ذکر است که کاربرد لیزر در درمان سرطان‌ها و تصویربرداری‌های تشخیصی از موارد مطرح دیگر را هم باید به کاربردهای گسترده این ابزار اضافه کرد.

آیا جایگزینی لیزر با ابزارهای مرسوم دیگر همیشه منطقی است؟ آیا ممکن است در بعضی موارد لیزر توصیه نشود؟

در بسیاری از موارد لیزر نه‌تنها در مورد شرایط خاص نباید استفاده شود بلکه توصیه به استفاده از درمان‌های رایج و مناسب‌تر می‌شود بسته به نوع بیماری و سیستم‌های لیزر باید انتخاب بیماران بسیار دقیق انجام شود از طرف دیگر هزینه‌های درمان نیز مطرح است چه‌بسا با تکنیک‌های درمانی دیگر و ارزان‌تر بتوان نتایج مقبول‌تری به دست آورد.

البته در کنار تمام مزایای استفاده از این نور شگفت‌انگیز همانند هر پدیده جدید دیگری لیزر هم می‌تواند در کنار محاسن، عوارضی هم در پی داشته باشد، اما چگونه می‌توان در کنار مزایای این ابزار کاربران آن و بخصوص افرادی که به کمک این وسیله درمان می‌شوند را با مسائل ایمنی و عوارض لیزر آشنا کرد؟

مهم‌ترین مساله تدوین برنامه‌های آموزشی در زمینه‌های مختلف و ایمنی لیزر برای کاربران لیزر می‌باشد و به این منظور لازم است که اطلاع‌رسانی‌ها به زبان ساده و علمی برای بیماران انجام شود. مهم این است که بیماران انتظار ارائه این خدمات درمانی را توسط پزشکان آموزش‌دیده در زیر شاخه‌های تخصصی مرتبط داشته باشند و بدانند که چگونه می‌توان این تکنیک را ایمن به کار گرفت.

در این میان به نظر می‌رسد برای عده‌ای از پزشکان استفاده از لیزر به عنوان ابزاری کارآمد به منظور پیشبرد مقاصد اقتصادی و جذب بیشتر مشتری مطرح است. آیا تمام افراد و کلینیک‌هایی که خدمات لیزر ارائه می‌دهند مورد تایید هستند؟

سهیلا مکملی: در بسیاری از موارد لیزر نه‌تنها در مورد شرایط خاص نباید استفاده شود بلکه‌بسته به نوع بیماری توصیه به استفاده از درمان‌های رایج و مناسب‌تر می‌شود

این مساله که هر تکنیک جدید می‌تواند مورد سوءاستفاده و دستاویز تبلیغ‌های غلط قرار بگیرد در مورد لیزر نیز صدق می‌کند لیزر یک نور جادویی مطلق با توانایی بالای درمانی نیست تنها شاخه‌ای از درمان است که با انتخاب مناسب بیمار و انتخاب صحیح تکنیک توسط پزشکان آموزش دیده که اصول ایمنی را به خوبی رعایت می‌کنند و می‌توانند با درایت عوارض آن را پیگیری کنند می‌تواند کارایی مناسب داشته باشد متاسفانه در بسیاری از آگهی‌های تبلیغاتی عوام‌فریبی و اطلاعات غلط وجود دارد که انجمن لیزر پزشکی ایران از سازمان نظام پزشکی درخواست نموده است تا نظارت بیشتر بر این موارد داشته باشد. تایید کلینیک‌های لیزر و نظارت درمانی به عهده معاونت سلامت درمان می‌باشد که امیدواریم روی چگونگی و نحوه رعایت اصول ایمنی لیزر در این مراکز نظارت‌های صحیح اعمال شود.

یکی از موضوعاتی که به نظر می‌رسد در کنگره هم به آن توجه ویژه‌ای می‌شود حفظ و اجرای منشور حقوق بیماران در زیر شاخه لیزر پزشکی است، اما این ضرورت چگونه ممکن می‌شود؟

با آموزش پزشکان و رعایت اصول ایمنی و دادن اطلاعات کامل در رابطه با مزایا و عوارض این درمان به بیماران می‌توان به حفظ و اجرای منشور حقوق بیماران در زیر شاخه لیزر پزشکی امیدوار بود.

یکی از کاربردهای لیزر که این روزها خیلی مورد توجه قرار گرفته استفاده از آن در درمان چاقی است، اما آیا واقعا لیزر کم‌توان در درمان سلولیت موثر است؟ و به طور کلی برای این نوع درمان با چه مکانیسمی عمل می‌کند؟

اثرات درمانی لیزر روی درمان سلولیت یا تجمع چربی موضعی به 2 دسته لیزرهای جراحی و لیزر‌های کم‌توان ترمیمی تقسیم می‌شود. در تکنیک‌های جراحی به‌کارگیری لیزر به صورت لیپولیزر با خونریزی کمتر، سرعت عمل بیشتر‌، مدت زمان کمتر بیهوشی و تکنیک راحت‌تر برای جراح با آسیب‌های کمتر همراه می‌شود و بعد از جراحی سرعت ترمیم بافتی بیشتر و میزان چسبندگی و ناهمواری‌های حاصل کمتر است و نسبت به تکنیک‌های دیگر جراحی با خونریزی کمتری همراه است، اما در مورد لیزر‌های ترمیمی افزایش گردش خون بافتی، درناژ لنفاوی، فعال‌سازی متابولیسم چربی و خروج راحت‌تر چربی از سلول‌ها و فعال شدن مکانیسم‌های لیپولیزر از مکانیسم‌های قابل ذکر است، اما این تکنیک یک تکنیک ممتد و مداوم است که همراه رژیم در طی 15 جلسه انجام می‌شود.

در حال حاضر از انواع مختلف لیزر کدام یک تاثیرات بیشتر و بهتری دارند؟

لیزر‌های جراحی و لیزر‌های ترمیمی یا کم‌توان هر کدام کاربرد خود و جایگاه خود را دارند و امروزه تکنیک‌های مکمل و توام این دو لیزر بیشترین پاسخ درمانی را دارند.

یکی از کاربردهای رایج دیگر لیزر، استفاده در درمان مشکلات پوستی و جای زخم‌هاست. زمان مناسب برای لیزر جراحی در درمان اسکار یا بافت‌‌های کلوئیدی چه‌موقع است؟

بسته به نوع آسیب و ضریب وانکور اسکار و کلوئید متفاوت است ولی معمولا توصیه می‌شود در مورد لیزر‌های جراحی حداقل 6 ماه از تشکیل اسکار گذشته باشد در این مدت به راحتی و بدون ممنوعیت می‌توان از لیزر کم‌توان استفاده کرد.

آینده لیزر را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ تا جشن تولد 100 سالگی لیزر فکر می‌کنید چه تحولاتی در این علم رخ داده است؟

با توجه به پیشرفت‌های حاصل در سال‌های آینده شاهد رشد بیشتر زیرشاخه بیوفتومدیسن یا پزشکی نوردرمانی خواهیم بود و لیزر به عنوان ابزار نوری با ویژگی‌های خاص رشد بیشتر و کاربرد بیشتر در درمان‌های مختلف، تصویرسازی‌های تشخیصی و تحقیقات سلولی مولکولی خواهد یافت . دستاورد‌ها و تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که طیف نور آبی رشد بالایی در درمان خواهد یافت. خوشبختانه کشور ما هم در حوزه بهره‌گیری از لیزرهای درمانی طی سال‌های اخیر رشد قابل توجهی داشته به طوری که برای دومین بار به عنوان هیات برد انجمن جهانی لیزر (WALT) انتخاب شده است. انجمن جهانی لیزر انجمنی بین‌المللی است که مطالعات حوزه درمان‌های لیزر، استاندارد کردن تکنیک‌های درمانی، ارائه مسائل ایمنی و پیشگیری از عوارض درمان‌های لیزری را پیگیری می‌کند. این انجمن بین‌المللی از هر قاره یک نماینده دارد که ایران برای بار دوم به عنوان نماینده منطقه خاورمیانه انتخاب شده است.

بهاره صفوی 
گروه دانش

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰
فرزند زمانه خود باش

گفت‌وگوی «جام‌جم» با میثم عبدی، کارگردان نمایش رومئو و ژولیت و چند کاراکتر دیگر

فرزند زمانه خود باش

نیازمندی ها