سوخت سی ان جی در محاصره وعده‌ها و مطالبات

با تصمیماتی که دولت در زمینه افزایش قیمت سوخت با اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها گرفته است این ضرورت بیش از گذشته آشکار می‌شود.

هرچند دولت و بویژه وزارت نفت در راستای دستیابی به خودکفایی تولید بنزین به منظور بی‌تاثیر گذاشتن تحریم‌های اقتصادی گام‌های جدی و عملی برداشته‌اند و در حال حاضر این امر به عینیت رسیده، اما سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی در بخش سی‌ان‌جی که از سال 79 آغاز شد تاکنون ادامه یافته و با بایدها و نبایدهایی روبه‌رو شده است.

به گفته ضیغمی، معاون وزیر نفت در امور پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در حال حاضر 1400 جایگاه عرضه سوخت سی‌ان‌جی با ظرفیت حدود 14 میلیون مترمکعب گاز فعال هستند که تا پایان سال‌جاری این ظرفیت به 18 میلیون مترمکعب افزایش می‌یابد.

براساس آمار موجود سال گذشته به طور متوسط روزانه 8‌/‌8 میلیون مترمکعب گاز طبیعی در خودروها به مصرف رسید که این میزان در سال‌جاری رشد قابل توجهی داشته است. با این حال وعده‌های داده شده در زمینه احداث جایگاه‌های سی‌ان‌جی که قرار بود تا پایان سال 88 به 1800 جایگاه در کشور برسد عملی نشد و بر صف‌های طولانی عرضه این سوخت ارزان و پاک افزود.

هرچند در سال‌جاری قدم‌هایی در زمینه توسعه و احداث جایگاه‌های سی‌ان‌جی برداشته شد اما این اقدامات کافی نیست زیرا روزانه بر متقاضیان این سوخت بویژه در کلانشهرها در کشور اضافه می‌شود.

هم‌اکنون شاهد حضور طولانی‌مدت خودروها در صف‌های سی‌ان‌جی بویژه در شهر تهران هستیم، اما یکی از مدیران واحد سی‌ان‌جی شرکت ملی پخش دلیل این موضوع را وجود و حتی گسترش روزافزون واحدهای غیرمجاز تبدیل سی‌ان‌جی خودروها می‌داند.

وی عنوان واحدهای زیرپله ای بر‌آن به کار می‌برد و می‌گوید: در حال حاضر نظارت بر این واحدها طبق واگذاری وظیفه قانونی از قبل بر عهده وزارتخانه‌های کشورو بازرگانی است، ‌اما اقداماتی در این زمینه صورت نمی‌گیرد.

وی اضافه می‌کند که ما حتی شاهد تبلیغات این واحدهای غیرمجاز در برخی رسانه‌ها هستیم و به این عمل اعتراض کرده‌‌ایم، اما نتیجه‌ای نداشته است و به همین دلیل با شلوغی جایگاه‌ها مواجه هستیم، زیرا روزانه تعداد خودروهایی که گازسوز می‌شوند، اضافه می‌شود و ما طبق برنامه‌ریزی‌هایی که داریم معتقدیم چنانچه با برنامه حرکت شود اتفاق ناخوشایندی در این‌باره نمی‌‌افتد.

نحوه تامین سیلندرهای این کارگاه‌های غیرمجاز برای شرکت ملی پخش نیز مورد سوال است که باید دستگاه‌هایی مانند وزارت کشور و بازرگانی درباره واردات و نظارت بر اماکن غیرمجاز پاسخگو باشند.

موضوع انتزاع شرکت گاز خودرو و واحد سی‌ان‌جی از شرکت ملی گاز و الحاق آن به شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی نیز در خور توجه است.

زمستان سال قبل وزیر نفت دست به این اقدام زد و عرضه سوخت به طور عام در اختیار شرکت ملی پخش قرار گرفت. شاید دلیل اصلی این اقدام هماهنگی‌های بیشتر جهت عرضه سوخت کشور بوده است، اما برخی از کارشناسان سی‌ان‌جی معتقدند شرکت ملی گاز باید اقدام به احداث جایگاه می‌کرد و سپس آن را در اختیار شرکت ملی پخش به عنوان بهره‌بردار قرار می‌داد، اما هم‌اکنون تمام تصمیم‌‌گیری‌ها، برنامه‌ریزی‌ها و سرمایه‌گذاری ها به‌عهده این شرکت است و نیازمند صرف زمان برای انجام هماهنگی‌های لازم است.

اما از سوی دیگر شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی که پیش از این وعده تحقق تجهیز و راه‌اندازی 10 جایگاه به طور هفتگی از ابتدای سال را داده بود معتقد است این اقدام ‌ صورت گرفته و از رشد 3 برابری نسبت به مدت مشابه سال قبل برخوردار است و طی 4 ماهه نخست سال 185 جایگاه در سراسر کشور راه‌اندازی شده است. به گفته مسوولان این شرکت در حال حاضر 1464‌جایگاه به طور فعال در کشور وجود دارد.

این در حالی است که سیدرضا کسایی‌زاده، معاون سابق وزارت نفت در امور گاز، سال قبل به طور مکرر از راه‌اندازی 1800 جایگاه تا پایان سال (88)‌ خبر داده بود؛ وعده‌ای که عملا تحقق نیافت و امسال نیز این موضوع از سوی معاون فعلی وزیر نفت مورد تاکید قرار می‌گیرد.

براساس این گزارش یکی از کمبودهای مطرح در زمینه احداث جایگاه‌های سی‌ان‌جی نبود زمین و فضای کافی مناسب در کلانشهرهاست که احمدرضا کیانی، مدیر طرح سی‌ان‌جی شرکت ملی پخش بر آن تاکید دارد و می‌گوید: در صورت در اختیار داشتن زمین کافی بویژه در شهرهای بزرگ اقدامات اولیه گاز، برق، مخابرات، خطوط لوله و شهرداری‌ها در کمترین زمان صورت می‌گیرد.

وی تصریح می‌کند: در صورتی که شهرداری زمین مورد نیاز را در اختیار وزارت نفت قرار دهد ‌بهره‌برداری از جایگاه به شهرداری واگذار می‌شود.

وی همچنین بر اعطای تسهیلات به بخش خصوصی برای احداث جایگاه‌های سوخت بویژه سی‌ان‌جی تاکید دارد و می‌گوید: در این زمینه نیز امکان تجهیز جایگاه به طور کامل و رایگان از سوی وزارت نفت صورت می‌گیرد و چنانچه بخش خصوصی بتواند با در نظر گرفتن زمین مناسب علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در بخش سی‌ان‌جی باشد علاوه بر اعطای وام، تجهیز جایگاه نیز بر عهده ما خواهد بود. به گفته کیانی همچنین تاکنون زمین ساخت 17 جایگاه ویژه تاکسی در تهران تامین شده که در حال ساخت و تجهیز هستند و به گفته عامری، مدیرعامل شرکت ملی پخش شهر تهران نیاز به احداث 20 جایگاه دیگر سی‌ان‌جی دارد تا از بار ترافیکی آن کاسته شود.

بر این اساس به نظر می‌رسد با نزدیک‌تر شدن به زمان اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها و در صورت افزایش قیمت بنزین، گرایش عمومی نسبت به مصرف سی‌ان‌جی به دلیل ارزان بودن قیمت آن گسترش یابد، اما با این وجود محمد رویانیان رئیس ستاد مدیریت سوخت از 5 برابر شدن قیمت این سوخت خبر داده و گفته است: در حال حاضر قیمت سی‌ان‌جی بسیار پایین است و با اجرای قانون یارانه‌ها به 5 برابر قیمت فعلی افزایش می‌یابد و در حال حاضر قیمت هر مترمکعب سی‌ان‌جی در جایگاه‌ها به قیمت 45 تومان عرضه می‌شود.

حال با نزدیک شدن به فصل سرما نیز باید وزارت نفت تدابیری برای تامین سوخت سی‌ان‌جی خودروهایی که روزانه بر آن اضافه می‌شوند، بیندیشد زیرا در زمستان عموما به دلیل افزایش مصرف گاز در بخش خانگی جایگاه‌های سی‌ان‌جی با افت فشار مواجه می‌شوند و این موضوع خود می‌تواند موجب کندی در سوختگیری شود آنچه که همواره در سال‌های قبل نیز با آن مواجه بوده‌ایم.

نکته دیگری که در موضوع سی‌ان‌جی قابل پیگیری و بحث است بازرسی سالیانه خودروهایی است که با این سوخت حرکت می‌کنند که بنا به گفته مسوولان در حال حاضر 800 هزار خودرو در شرایط موجود نیازمند بازرسی هستند و تاخیر در اجرای بازرسی ادواری مخازن طی 2 سال آینده به معضلی بزرگ برای طرح ملی سی‌ان‌جی تبدیل خواهد شد و این دلیل به توافق نرسیدن وزارتخانه‌‌های نفت و کشور بر این موضوع است که هشدار‌ آن در کنفرانس بین‌المللی سی‌ان‌جی در تابستان امسال از سوی کارشناسان متخصص داده شده است زیرا در صورت عدم اجرای چنین اقدامی سیلندرهای سی‌ان‌جی حکم بمب‌های متحرک را خواهند داشت.

همچنین نبود خدمات پس از فروش مصرف‌کنندگان سی‌ان‌جی نیز از دیگر مسائلی است که نیازمند توجه و دقت مسوولان طرح سی‌ان‌جی است.

یکی از مسائل مورد توجه در طرح ملی سی‌ان‌جی ایجاد تناسب بین خودروهای دوگانه‌سوز و تعداد جایگاه‌هاست که در کنار 2 میلیون خودروی دوگانه‌سوز 1464 جایگاه وجود دارد در حالی که تناسب تعداد خودرو و جایگاه 625 به یک است و با در نظر گرفتن این نسبت می‌بینیم که تا پایان سال 88 باید 2700 جایگاه در کشور وجود داشته باشد.

بر این اساس با توجه به این که وزارت نفت احداث 1800 جایگاه سی‌ان‌جی را در برنامه خود دارد ضروری است نکات یاد شده به منظور استفاده ایمن و راحت عموم از سوخت گاز طبیعی را فراهم کنند و ضرورت این مهم در نظر گرفتن اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها در نیمه دوم سال جاری بیش از گذشته عیان می‌شود و باید دید وعده احداث 600 جایگاه تا پایان سال چقدر به تحقق آن نزدیک می‌شود. در حال حاضر 2850 جایگاه فرآورده‌های نفتی در سطح کشور فعال است که تا پایان سال حدود 300 جایگاه دیگر اضافه خواهد شد.

زیبا اسماعیلی ‌
‌ گروه اقتصاد